Epistulae imperatorum pontificum aliorum

De Pelagianis quidem sensibus blasphemiisque sacrilegis et apud maiores nostros tam diuinis quam humanis legibus iusta discussione damnatis nimis est copiosa materia, quia et illorum est multiplex perniciosa peruersitas eoque nocentior, quo uerisimilitudinis colore subtilior, quam de ipsius humani generis principe prauo funestoque commento non rite [*]( 1 si scripsi: siue V 2 sint o post ne inepte interpunxit Thiel 4 hi scripsi: hii V, ii o 5 \\si> plenius Car. seyuentes) re uera non sequuntur 8 a nonnullis scripsi: aiiulli(= anonullis) V. an ullis (= ante ullis) a, unde a ante ullius Car. 11 quae de talibus accepimus scripsi: q de talibus qua cepimus V, de talibus quae coepimus Car., de talibus quae accepimus Thiel 14 abnuenda V, corr. Thiel 18 conlatio KXPL V ) [*]( 07. Edd. Car. 12 351; Collect. Concil; Thiel 571. 20 IKCIPJT EIVSPE V PELAIANAM BRESI V 22 nros V 23 dnpnatis V 25 colere V, corr. (J2 )

quae cuncta, si dominus uitam facultatemque tribuerit, in quantum caelesti rore uegetati ualebimus, alias molibimur explicare: nunc autem hunc articulum, qui quosdam mouere perhibetur, sufficienter interim duximus explicandum, ut eodem conuenienter inspecto, quid in ceteris cauere iam debeant, domino deo nostro praestante perpendant.

Aestimant igitur quidam in hac uita hac posse quemquam perfectione consistere, ut nullis prorsus fragilitatis humanae pulsetur affectibus nec corporeis exagitetur inlecebris. quod quisque si propriis uiribus suaeque proposito uoluntatis existimat adipisci, semet ipsum seducit et ueritas in eo non est; nam si in ipsis primis hominibus, dum sua nimium felicitate confidunt et tantam dei gratiam in uacuum recipientes, non orando (quod utique nusquam fecisse referuntur) nec de perceptis gratias referendo nec, ut eadem intemerata durarent, suppliciter implorando, incolomes constare nequiuerunt, quanto magis post praeuaricationis ruinam, quam mala sui confidentia creatorem nullatenus inquirendo letaliter inciderunt, absque diuino munere suis uiribus uel aegri perstare non possunt, sine quo nec integri persistere ualuerunt?

sin uero quisquam non possibilitate facultatis humanae sed per unam gratiam [*]( 18 cf. Ioh. I 1, 8 ) [*]( 4 reputandis V, corr. p2 5 debeatper anacoluthiam quast p. 400, 23 praecessisset cum, non quia 7 cunctas V 9 moliemur Car. 12 quod V, correxi 16 exigitetur V, corr. 0 20 fort. recipiunt 24 <in> quam 02 26 perstare Thiel e schedis Coustantii: uel stare V 28 sed o2: sede V ) [*]( xxxv). [*]( 26 )

qui etiamsi copiosiore dei munere uel raris omnino uel minimis humanae conditionis passionibus impetiti sunt et afluentiore dei gratia mortalitatis uitia facile superarunt, non usque adeo tamen expertes eorum se fuisse testantur, ut scilicet illius <im )maculati agni sit proprium nullum prorsus habuisse peccatum nec non soli uideatur esse deputandum, si alius quilibet sanctus expers delicti fuisse credatur. contenti simus ergo professione sanctorum et quid de se ipsi magis pronuntient audiamus quam, quid uel temere cogitandum sit uel nostris opinionibus uentilandum, sine certa auctoritate sectemur.

cur autem, cum deus omnipotens post mysterium reparationis humanae etiam id homini conferre potuerit, ut ab omnibus omnino uitiis esset inmunis, maluerit fideles suos saluos fieri et expectare perfectae beatitudinis firmitatem, ut quod sperando desideramus, rebus possimus adipisci, censueritque nunc perficere in infirmitate uirtutem quam remotis infirmitatibus humanam conditionem nulla sinere languoris exagitatione pulsari: quantum dominus ministrarit, ut conpetit, [*]( 26 Cor. II 12, 9 ) [*]( 1 de del. Car. 2 de V: nam Car. cni inserui 3 aliquis Y corr. p 7 propharum Y, corr. 0 8 mentiri V, corr. 0 10 pertinet 0J: pertinet et V 12 minimus V, corr. pJ humang F, corr. 02 13 affluentiore uulgo 15 maculati V, corr. 0 16 nec scripsi: ne Y 22 id 0: ad V 25 censuerit que V 27 condictionem V, corr. a sineret V, correxi )

< scIiptur) arum testificationibus, contra quarum tenorem nihil est temere profitendum, super his sensibus erudiri constat in ipso primo homine Christum et ecclesiam figuratam beato Paulo apostolo nos docente, cum de foedere sancti coniugii loqueretur sacramentum hoc inquiens magnum est: ego autem dico in Christo et in ecclesia. itaque iam inde, sanctorum quisque processit, in huius sacramenti figuratione censetus est et hoc mysterium omnes sancti ab Abel suis sacrificiis actionibusque gesserunt.

in Christo ergo et in ecclesia, in qua utique generaliter praecondita est remissio peccatorum, fideles quique deo sanctique uixerunt et usque ad legis tempora per Moysen datae certis sunt sacrificiis in huius mysterii uirtute purgati. quapropter si eguerunt omnes mysticis immolationibus incessabiliter expiari, non dubium est uitiis humanae conditionis fuisse pulsatos, a quibus eos per illa remedia futuri sacramenti necessarium esset incessanter absolui. iam uero legis tempore neminem fuisse sanctorum, qui non hostiam obtulerit pro peccato, lectio ueneranda testatur in tantum, ut etiam pontifices sic apud deum causas agerent populi tunc fidelis, ut ipsi quoque pro suis delictis hostias immolarent, passimque uniuersi prophetae proclament peccatis suis ueniam postulantes.

inde est, quod sanctus Iob dicit: nemo mundus a sorde, nec infans, cuius est unius diei uita super terram, idemque alibi: astra non sunt munda in conspectu tuo. prophetae quoque Dauid de generalitate sanctorum certa definitio prolata cognoscitur, qua ait: ne intres in [*]( 5 Ephes. 5, 32 19 cf. Hebr. 5, 3 23 lob 14, 4 sq. (LXX) 25 Iob 15, 15 27 Psalm. 142, 2 ) [*](1 interpunxi post disseretur sustulique interpunctionem 2 post erudiri; Thielius pro sua artem criticam factitandi ratione et ut (402, 28) et disseretur eicienda putat scripturarum oJ: aram V, harutn o 2 est temereo2: ertremere V 7 inde <ut) Car. quisque = quisquis, cf. Indicem 8 censitus o 12 data e certi V, corr. 0 14 mystici V, corr. o 15 humane V 17 esse F, corr. o nemine V, corr. 0 27 quae Car. ) [*]( 26* )

se esse a peccato sed ne putentur illorum temporum sancti ab hac impassibilitate forsitan excipiendi, quoniam <non> concessis a deo coniugibus utebantur (quamuis et beatus Helias passibilis fuisse memoretur, quemadmodum consequentia declarabunt, et sanctus propheta Danihel non solum pro populi sed etiam pro suis peccatis perhibeatur orasse, sicut ipse dicit: cum orarem et confiterer peccata mea et peccata populi mei domino deo meo), tandem ueniamus ad beatos apostolos et dicat beatus ille Iacobus, qui cum omnes utique iusti essent apostoli, proprie atque speciatim iusti uiri praerogatiuam legitur adsecutus: beatus uir, qui suffert temptationem, quia cum probatus fuerit, accipiet coronam uitae, quam repromisit deus diligentibus se, et item post [*]( 4 Psalm, 31, 5 sq. 12 Ecel. 7, 21 13 Prou. 20, 9 20 Dan. 9, 20 24 cf. Clem. Alexandr. (Hypotyp. VI et VII) apud Euseb. h. e. II 1, 3 et 5; Hegesipp. (Hypomn. õ) apud Euseb. II 23, 4 sqq.; Hieronym. de uiris illustr. 2 25 Iac. 1, 12 ) [*]( 1 non add. 0 3 eidem Y, corr. p2 6 impietate V, corr. o orauit V" corr. Car. 8 fort. <non putarl\'" non poterat sanctus 02 9 futurus o1 11 uulgo non interpunxerunt post subiunxit 13 qui f. corr. o aut ex autem V 16 non addidi 19 prohibeatur V. corr. 0 25 temptatione V, corr. o )

dicat beatus Petrus apostolus: carissimi, rogo, ut quasi incolae et aduenae abstineatis uos a corporalibus uoluptatibus, quae militant aduersum animam. et item: nolite mirari ad feruorem, qui ad temptationem uobis fit, quasi noui aliquid uobis contingat; item postea: sobrii estote <et> uigilate, quia aduersarius uester diabolus quasi leo fremens cricuit quaerens, quem deuoret; cui resistite in fide scientes easdem passiones in omni, quae est in mundo, fraternitate uestra fieri, a qua fraternitate nimirum se ipsi fidelium saepe cunctorum fratres adnuntiant nec suam probantur discreuisse personam.

dicat beatus Iohannes euangelista, ille qui in pectore discubuit saluatoris: si dixerimus, quia peccatum non habemus, nosmet ipsos seducimus, quia ueritas in nobis non est; quod si confessi fuerimus delicta nostra, fidelis est et iustus, qui dimittat nobis peccata et mundet nos ab omni iniquitate; item: quod si dixerimus, quia non peccauimus, mendacem faciemus eum et uerbum eius non erit in nobis. dicat idem: haec scribo nobis, ut non peccetis; sed si quis peccauerit, aduocatum [*]( 1 Iac. 1, 14 sq. 5 Iac. 3, 2 6 Iac. 5, 17 8 Petr. I 2, 11 10 Petr. I 4, 12 12 Petr. I 5, 8 sq. 20 cf. Inh. 13, 23; 21, 20 Ioh. I 1, 8 sq. 25 Ioh. I 1, 10 27 Ioh. I 2, 1-2 ) [*]( 2 deinde Car. cum Vulgata 4 consumatum V 6 ideque V 10 aduersus Car. cum Vulg. 13 et add. Car. iu.cta Vulgatam qui Vf corr. 0 16 mundos V, corr. o 18 frs V 19 < apostolus et euang. Car. 21 sedicimus V, corr. 0 23 nra V est o: e V )

ueniat minimus apostolorum sed uas electionis dei, ueniat magister gentium Paulus, praedicator diuinae gratiae singularis et mysterii caelestis copiosus expositor, ille qui uerba ineffabilia, siue in corpore siue extra corpus nesciens, in tertium caelum leuatus audiuit, qui tanta gratia redundauit, ut cum omnium esset postremus, plus omnibus laboraret, et quid non solum fidelibus insinuet super hac parte sentire sed etiam quid de se ipso pronuntiet, liberae ueritatis doctor adnuntiet. et quoniam longum est cuncta, quae ad hanc causam pertinent, dicta reuoluere, ponantur pauca de multis, ex quibus nobis sufficientissime demonstretur magis nos cum Paulo debere infirmari, ut habitet Christus in nobis, quam quolibet aliter sentiente quam Paulus fortes uideri et iam uelut, quod absit, Christi remediis non egere.

ait ergo: scio enim, quia non habitat in me, hoc est in carne mea, bonum; nam uelle adiacet mihi, perficere autem bonum non inuenio. non enim quod uolo bonum, hoc facio, sed quod nolo malum, hoc ago; si autem, quod nolo, illud facio, non ego operor illud, sed quod habitat in me [*]( 3 Ioh. I 2. 16 sq. 8 sq. cf. Cor. I 15. 9; Act. 9, 15 9 sq. cf. Tim. I 2, 7 (II 1, 11) 11 sq. cf. Cor. II 12, 2 sqq. 13 cf. Cor. I 15, 10 19 cf. Cor. II 12, 9 22 Rom. 7, 18-20 ) [*]( 7 dni V 14 quid 0: qui Y. quo seruato insinuet <quid> s. h. p. sentiret interpolauit Car. 16 liberae scripsi: liberare Y, libere Car, 19 deuere V 20 <cum> quolibet Car. 21 et iam scripsi: etiam V et Car. )

quare se igitur miserum hominem appellat, quare se gaudet per Christi gratiam de mortis corpore liberari, si nullis affectibus humanae miseriae pulsabatur, si nullis infestabatur, ex quibus liberaretur, incursibus? item idem: caro concupiscit aduersus spiritum et spiritus aduersus carnem; haec enim inuicem aduersantur sibi, ut non, quae uultis, illa faciatis; non enim, quae uult, spiritus perficit, ne de perfectione superbiat. et item: non perficit caro, quae uult, ut sic humanae conditionis admoneat, ne tamen usquequaque propositum fidele demergat.

Ac ne forsitan, ut solent quidam uanis opinionibus arbitrari, quod haec beatus apostolus Paulus sub alterius nescio cuius persona pronuntiet quam de se ipso fateatur, quamuis nihil illic tale ualeat prorsus ostendi atque cum ait: miser ego homo, quis me liberabit de corpore mortis? gratia dei per Iesum Christum, tam gentilis quam Iudaei remota probetur esse persona, audiamus tamen hunc alibi quasi sese manu propria designantem ac semet ipsum specialiter indicantem: ego ipse mente seruio legi dei, carne [*]( 1 Rom. 7, 22-25 11 Gal. 5, 17 15 Rom. 7, 15 21 Rom. 7, 24 sq. 26 Rom. 7, 25 ) [*]( 3 repugnante V, corr. 0 9 nullus y, corr. 0 11 aduersum V, corr. cod. Angelic. iuxta Vulgatam 16 nec mauult Thiel, temere 18 ac ne forsitanj ex eo quod sequitur arbitrari supple arbitreris 21 atque scripsi: tamen V, ita ut Thiel 22 liberauit Vt corr. p mortis <huius/ Labb. secundum Vulgatam 25 sese o5: esse V )

Quapropter cum haec et apostoli de semet ipsis professi fuisse monstrentur, — qui etiamsi ista minime prodidissent, procul dubio tamen omnes orationem dominicam et necessario praedicarent et ueraci corde proferrent, qua cotidie supplicantes dimitti sibi sua debita postularent et, ne in temptationem inducerentur, orasse et, ut a malo liberarentur, suppliciter implorasse doceantur.

propter quod etiam beatus Iohannes apostolus, quod supra iam dictum est, intellegitur edidisse dicens: si dixerimus nos peccatum non habere, mendacem faciemus eum, Christum scilicet, qui hanc orandi formam suis discipulis non dedisset, in qua uel cotidianis debitis relaxatio proueniret et, in temptationem < ne > reciderent, implorarent uel, ut a malo liberarentur, exposcerent, si nihil esset omnino, quo aut debitum praegrauaret minime relaxatum aut temptatio posset inferri peccati, aut nullum, a quo liberarentur, malum prorsus existeret.

sic autem quosdam mouet subripiens inlusio dormientium, quasi non grauior aestimata sit concupiscentia uigilantum. quamuis enim et insolentia corporalis frequentius refrenanda sit uel castigatione ieiunii uel ciborum frugalitate sumptorum, ne materia praebeatur humanis sensibus fantasticae uoluptatis [*]( 1 Cor. I 9, 27 12 cf. Matth. 6, 12 sq. 16 loh. I 1, 10 ) [*]( 1 ipsum V, corr. o et in seruitutem Car. cum Vulgata 8 quapropter.. monstrentur] apodosis non statim sequitur sed per anacoluthiam quandam demum § 21 14 quid Thiel in fine paragraphi ponens interrogationis signum 18 non dedisset scripsi: condidisset V eotidiani debitis V, correjci-. cotidiani debiti o 19 in temptationem <ne> Hartel: in temptationem V: /ne> in tempt. 02 20 recciderent V 21 quo Y: quod Car. 22 inferre V, corr. Car. 25 uigilantium 0 )

sed plane ipsius domini uoce non ignoramus esse depromptum, quod quisque mulierem uiderit ad concupiscendum, eandem sit in suo corde moechatus, ubi consequenter reatum subesse non dubium est ideoque tam iugi supplicatione quam elemosinis ceterisque bonis actionibus expiandum est. non enim uacat, quod dictum est, omnia per elemosinam posse mundari, cum ait dominus, dum de internis externisque figuraliter purificationibus loqueretur: uerumtamen quod superest, date elemosinam et ecce omnia munda sunt uobis, sed etiam illud, quod caritas cooperiat multitudinem peccatorum, ut scilicet quicquid insinceritate corporis et mentis adtrahitur, rationalis pietatis opere deleatur.