Epistulae imperatorum pontificum aliorum

AGAPITUS EPISCOPUS IUSTINIANO AUGUSTO. Gratulamur, uenerabilis imperator, quod tanto catholicae fidei ardore succenderis, ut omnibus piissimae uitae uestrae temporibus piam sollicitudinem circa seruandam augendamque ecclesiarum concordiam clementer adhibeas et unam fidem suaque per [*]( 2 amplectendes V 11 et omnibus ex ep. 89 § 5 add. Pitra 14 presbyter exenodocus V, corr. o (et Xenoduchus Vat. 4903) 16 papa V, corr. o 1» <et> indiuise Bar. ) [*](91. Dat. die 18 lltart. a. 536. Hae Agapiti litterae sine duabus, quae hic insertae sunt Iustiniani epistulis, fere totae extant etiam n. 82; ubi quae rectius qtiam hic leguntur. hic subnotaui adscripta littera ra. Edd, Car. P 592 et Collect. Concil. 23 uenerabilis F*: uenerabilibus V 24 succenderis Va: succendens V )

nec mirum in eiusmodi clementiam uestram placita deo cogitatione persistere, cum non alius imperii uestri beatior sit prouectus quam religionis augmentum. quapropter libenti hoc et prophetica uoce cantabo: repletum est gaudio os nostrum et lingua nostra exultatione, quod florentissimum principatum uestrum diuinis cotidie conspicimus beneficiis adornari.

capis etenim, uenerabilis imperator, ut tuae pietatis epistolam de fidei uestrae expositione nuper ad beatae memoriae decessorem nostrum Iohannem Romanae sedis antistitem per Hypatium atque Demetrium episcopos destinatam et a praefato praesule roboratam nostra quoque auctoritate firmemus: laudamus, amplectimur; non quia laicis auctoritatem praedicationis admittimus sed quia studium fidei uestrae patrum nostrorum regulis congruens confirmamus atque roboramus, per quod iam et unitas prouenit ecclesiae et reliqua catholicae. membra ecclesiae ad eius conpagem < uestrae > christianitatis constantia reditura confidimus.

cuius professionis uel epistolae uestrae tenorem inferius adnectentes studium, quod circa deum integre geritis, nostra auctoritate firmamus, praedicantes huiusmodi fidem omnibus patrum nostrorum regulis conuenire et apostolicae sedis concordare dogmatibus, constituentes ut, si quis nostrae catholicae fidei contraire temptauerit, quam pro submouenda haereticorum suspicione paternis regulis consonantem praesenti definitione firmamus, <a> sancta communione efficiatur extraneus.

unde et Cyrum eiusque sequaces iam ante pro hac insania ab ecclesiae catholicae communione suspensos et in sua hactenus perfidia permanentes, nisi sub satisfactione canonica doctrinam apostolicam fuerint consecuti, [*](5 Psalm. 125. 2 ) [*]( 3 dco Va: do V 7 conspicimus Fa: inspicimus V 11 ypatium V 12 praephato V 15 conGruens ex confruens corr. V 17 uestrae Fa: om. V 19 anectentes V 23 quis Fa: qua V 24 pro supra linea add. V submouendam V 25 a F*: om. F 26 eius que V 29 doctrinam apostolicam Fa: doctrina apustolica V )

IN NOMINE POMINL NOSTRI IESU CHRISTI DEI IMTERATOR CAESAR FL. IUSTINIANUS ALAMANNICUS GOTHICUS FRANCICUS GERXANICUS ANTICUS ALANICUS UANDALICUS AFRICANUS PIUS FELIX 1XCLITUS UICTOR AC TRIUMPHATOR SEMPER AUGUSTUS AGAPITO SANCTISSIMO AC BEATISSIMO ARCHIEPISCOPO ALMAE URBIS ROXAE ET PATRIARCHAE. Ante tempus in hac regia urbe nostra quorundam de causa fidei extitit morbosa contentio, quam nos congrue respuentes interposito edicto repressimus.

et quia studii nostri est emergentes huiusmodi causas ad apostolicae sedis uestrae referre iudicium, eiusdem fidei, quamsequendamduximus, tenorem epistolae nostrae insertum ad beatae memoriae decessorem uestrum Iohannem per Hypatium et Demetrium uenerabiles episcopos missa legatione direximus; quam pro integritate fidei memoratus decessor uester libenti gratulatione suscipiens suo ac totius ecclesiae Romanae firmauit adsensu. cuius epistolae nostrae tenor huiusmodi est:

UICTOR IUSTINIANUS PIUS FELIX INCLITUS TRIUMPHATOR SEMPER AUGUSTUS IOIIANNI SANCTISSIMO ARCHIEPISCOPO ALMAE URBIS ROMAE ET PATRIARCHAE. Reddentes honorem apostolicae sedi et uestrae [*]( 2 dignum etenim iudicamus Fx: om. V 3 parere contempserit т-...: parare contenserit V ecclesiaticum V 6 Iustiniani ad Agapetum epistula data est die 14 Mart. 536 6 imperante cesare V, corr. o2 7 goticus francius V 12 moruos a V, corr. 0 13 congrueres puentes F 15 refferre V 19 ypatium V 23 adsensQ V, corr. 0 epistola V, corr. o 25 Iustiniani ad Iohannem epistula data die 6 Iun. 533 inserta est etiam epistulae 84, ubi cum codicis quoque lustiniani et collectionis Anselmi Lucensis uarias lectiones adtulerim, hic codicis V scripturam subscripsisse satis habui 27 sedis V )

et in praesenti ergo quae hic commota sunt, quamuis manifesta et indubita<ta> sint et secundum apostolicae uestrae sedis doctrinam ab omnibus semper sacerdotibus firme custodita et praedicata, necessarium duximus, ut ad notitiam uestrae sanctitatis <per>ueniant. nec enim patimur quicquam, quod ad ecclesiarum statum pertinet, quamuis manifestum et indubitatum sit, quod mouetur, ut non etiam uestrae innotescat sanctitati, quia caput est omnium sanctarum ecclesiarum. per omnia enim, ut dictum est, properamus honorem et auctoritatem crescere uestrae sedis.

manifestum igitur facimus uestrae sanctitati, quod pauci quidam infideles et alieni sanctae dei catholicae atque apostolicae ecclesiae contradicere Iudaice ausi sunt aduersus ea, quae ab omnibus sacerdotibus secundum uestram doctrinam recte tenentur

et glorificantur atque praedicantur, denegantes dominum nostrum Iesum Christum, unigenitum filium dei et deum nostrum, incarnatum ex sancto spiritu et sancta atque gloriosa uirgine et dei genitrice Maria, hominem factum atque crucifixum, unum esse sanctae et consubstantialis trinitatis, coadorandum et conglorificandum patri et spiritui sancto, consubstantialem patri secundum diuinitatem et consubstantialem nobis eundem ipsum secundum humanitatem, passibilem carne, eundem ipsum impassibilem deitate.

recusantes enim dominum nostrum Iesum Christum unigenitum filium dei et deum nostrum fateri unum esse sanctae et consubstantialis trinitatis uidentur Nestorii malam sequentes doctrinam, secundum gratiam dicentes eum filium dei et alium dicentes < deum) uerbum et alium Christum.

omnes uero sacerdotes sanctae catholicae atque apostolicae ecclesiae et reuerentissimi archimandritae sacrorum monasteriorum sequentes sanctitatem uestram et custodientes statum et unitatem sanctarum dei ecclesiarum, quem habent ad apostolicam uestrae sanctitatis sedem, nihil [*]( 3 pertinet V 6 actenus V et incommote permanet om. V 7 orientis V 9 indubita V 11 custodiat 12 ueniant V 13 ad om. V 15 capud V 18 quidem V 20 uram Y 29 deitatem V 30 filiu V 33 deum om. V 36 sanctaru V )

atque optinet, uno consensu confitentur et glorificant praedicantes dominum nostrum Iesum Christum, unigenitum filium et uerbum dei et deum nostrum ante saecula et sine tempore de patre natum, in ultimis diebus descendisse de caelis et incarnatum ex spiritu sancto et sancta atque gloriosa uirgine dei genitrice Maria natum et hominem factum et crucifixum unum esse sanctae et consubstantialis trinitatis, coadorandum et conglorificandum patri et sancto spiritui.

nec enim alium deum uerbum et alium Christum cognoscimus sed unum atque eundem ipsum consubstantialem patri secundum diuinitatem et consubstantialem nobis eundem ipsum secundum humanitatem, passibilem carne, eundem ipsum impassibilem deitate. ut enim est in diuinitate perfectus, < ita idem ipse et in humanitate perfectus> est: in una enim subsistentia unitatem suscipimus et confitemur, quod dicunt Graeci rfjv ϰαϑ uzoataoiv <evo)3iv> όμολογοσμεν.

et quoniam unigenitus filius et uerbum dei ante saecula et sine tempore de patre natus, idem ipse et in ultimis diebus descendens de caelis, incarnatus ex sancto spiritu et sancta atque gloriosa uirgine et dei genitrice Maria et homo factus dominus noster Iesus Christus proprie et uere deus est, ideo et sanctam atque gloriosam uirginem Mariam proprie et uere dei genitricem dicimus: non quia deus uerbum principium ex ipsa sumpserit sed quod in ultimis diebus descendit de caelis et ex ipsa incarnatus et homo factus natus est.

quem confitemur et credimus, sicut dictum est. consubstantialem esse patri secundum deitatem et consubstantialem nobis eundem ipsum secundum humanitatem, eiusdem miracula et passiones, quas sponte carne sustinuit, cognoscentes;

suscipimus antem sancta quattuor concilia, id est trecentorum decem et octo sanctorum patrum. qui in Nicaea congregati sunt, et centum quinquaginta sanctorum patrum, qui in hac regia urbe conuenerunt, <et sanctorum patrum, qui in Epheso primo congregati sunt, et sanctorum patrum, qui in Calchedona conuenerunt, > sicut uestra apostolica sedes docet atque praedicat,

omnes ergo sacerdotes sequentes doctrinam apostolicae uestrae sedis ita credunt et confitentur et praedicant. unde properauimus haec ad notitiam deferre uestrae sanctitatis per Hypatium et [*](1 actenus V 4 dominum (pro deum) V 12 carnC V 13 ita idem.. perfectus om. V 15 THNKAOVTIOXTAIINOMOAOTOVMEN V 19 sanctp V 20 factus et dominus V 27 sponte et carne V 31 et sanctoruin .. conuenerunt om. V 35 properauimus ex properamus corr. V 36 ypatium V )

petimus ergo uestrum paternum affectum, ut uestris ad nos destinatis litteris et ad sanctissimum episcopum huius almae urbis et patriarcham uestrum fratrem, quoniam et ipse per eosdem scripsit ad uestram sanctitatem festinans in omnibus consequi sedem apostolicam beatitudinis uestrae, manifestum nobis faciatis, quod omnes, qui praedicta recte confitentur, suscipit uestra sanctitas et eorum! qui Iudaice ausi sunt rectam denegare fidem, condemnat perfidiam.