Epistulae imperatorum pontificum aliorum

Catholic Church. Pope

Catholic Church. Pope. Epistulae imperatorum pontificum aliorum (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 35, Pars 1-2). Günther, Otto, editor. Vienna: Gerold, 1895-1898.

propter quod et unam nec diuisibilem profitemur essentiam trinitatis et proprietatem tamen suam scimus inesse personis. unam enim patris profitemur esse personam, unam filii dei cum adsumpta carne, unam spiritus sancti, et personas proprietatibus designantes et per unitatem essentiae inseparabile trinitatis mysterium confitentes. neque enim ambigi potest uerbum dei intra matris uiscera per carnem humanam adsumpsisse naturam nec post a se intra uuluam naturarum unitione diuisum. nam sicut non est in eo humanitas sine deo edita, sic in cruce non est impassibilis diuinitas a carnis passione diuisa, quod uirginis partus et intemerata fecunditas et singularis a mortuis resurrectio et ad caelos declarat ascensio.

haec si quemadmodum a patribus constituta sunt seruant, credant nec definita transcendant; a quo tramite qui declinant, ipsi sibi nebulam dubitationis offundunt. nobis autem illud apostolicum contentiosis respondere necesse est: nos hanc consuetudinem non habemus nec ecclesia dei.

haec ideo breuiter, quia nec ambigi conuenit de rebus [*]( 7 Philipp. 2, 7 24 Cor. I 11, 16 ) [*]( 3 rennuentem V 4 filius, quod uncia inclusi, V: om. Hisp. 7 exinaniuit semet ipsum formam i 9 scimus bis V 10 unam enim patris profit. esse personam om. V 12 inseparabili V 14 matris V: uirginis Risp. 15 post a se intra uuluam naturarum (naturam V) unitione a diuisum V Gonz.: apostecrie (apostetrice i2, postarie i3) factum intra uuluam naturarum munitione diuiaum t, post a se intra uuluam naturam unitione diuisam 0, post a se intra uuluam naturarum unitionem diuisum Labb. 16 sicut non est in om. V 17 non est inpassibilia diuinitas Vi: et impass. diu. non est Gonz. 20 ascensionem V 22 nhtendant Hisp. 23 apostalicum V )

731
[*]( toO xopίου ἡμω̃ν \'Ιησού dcotvjta aTro tfjc aapx%y χωρί- ζοντος *al õd tooro τἡν, άγίαν Μαρίαν &Eoó ϒεννἡτριαν έξαγγέλ- Xetv sxxX(vovto?, toO ss Itepoo rijv άλἡϑειαι τἡς oapxo<; sv tw xopuo άπαναοινομvου, ottots 6 xύριος ἡμω̃ν \'Ιησούς Χριστός 6 αύτός υίός, ϑεου̃ d αύτός άνϑρώπου, εν πρύσωπυν sv 860 «poasat xαì ϑεύτητος xat σαρxύς ούδέ τω̃ν ϕύσεων sv Tr, ένώσει συϒχυϑειϖν, coy ch; TSTaptoo προσώπου προστεϑέντος zrti tptaSi. aXX\' aoto; o UlÒC; too ftsoo sxevwosv eaotdv xai μορϕἡν 806X00 έλαβε. std xal 10 ixtav xat 06 Staipetrjv ύμολοϒούμεν ούσίαν tr]<; tpiaSo? xat τἡν ίδίαν ύμως ίδιύτητα ȉσμεν svslvat tot? προσώοις. fv fdp tOr) icatpo? ύμολοϒύμεν stvat πρύσωπον, sv too otoo too ϑεού jwta τἡς προσληϕϑείσης σαρxύς iv τοὑ πνεύματος too άϒίου, xat ta itpoocooita tal; ξδιύτησι σημαίνοντες xat sta \'tij; svdtrjtoi; rijc; ούσίας d aywptatov τἡς τριάδος μυστἡριον ύμολοϒούντες. cots Idp 80- νατύν άμϕιβάλλεσϑαι tov X070V too ihoo sv tlJlc; rij; μητρύς σπλάϒχνοις; std τἡς axpxo; tYjv άνϑρωπείαν προσειληϕέναι ϕύσιν xαι μἡ μετά τἡν παρ\' αύτού ϒενομένην SV τἡμἡτρα twv ϕύσεων Ivtoatv διηρημένον. xada7rsp fdp IJÒX lartv sv aotip άνϑρωπύτης avso deoo ϒεννηϑεĩα, ούτως ξν tfo otaoptj) r( άπαϑἡς ϑεύτης ούx eattv asd toÎj rijc σαρxύς; πάϑους διηρημένη óπερ 0 τἡς παρϑένου t6y.o; xat ra άχραντος ϒονιμύτης xat r( έξαίρτος Ix vsxpwv ava- στασις xai 7j St; ούρανούς Ssixvoatv άνδος taota st xαϑώς 11 jcapa twv Tcatspwv ώρίσϑη ϕυλάττουσι, πιστευέτωσαν xai μηδέ ra ώρισμένα παραβαινέτωσαν, άϕ\'irjc τρίβου ot έxxλίνοντες αύτοì έαυτοĩς νέϕος άμϕιβολίας περιχέουσιν. ἡμĩν ss sxstvo to αποσο- λιxύν τοĩς ϕιλονίxοις άποxρίνασϑαι άνάϒxη sattv ἡμεĩς tot- αύτην συνἡϑειαν ούx έχομεν ούδέ r έxxλησίαtoo ϑεού. taota sta tooto otd βραχέων, έπειδἡ cots άμϕιβάλλεσϑαι 12 προσἡxει itspl πραγμάτων twv icspt τἡς πίστεως πολλάxις (pt. ) [*]( 2 ϑεούϒεννἡτριαν agh: ϑεοτύxον eo 4 h aoTo? scripsi: outo? aeogh 5 ϑεού aeo : τού ϑεού gh αύτύς xαί άνϑρ. a ύνϑρωπος aeogh, cor- rexi 6 ούχ wç eogh: ou sk a 9 06 agh: ούδέ eo 10 óμως 0: ύμοίως aegh tv elvat aeogh, corr. Thiel 13 σημαίνοντος h 14 ύμολϒούμεν gh 16 άνϑρωπίαx gh 17 ev τἡ μἡτρα tujv ρύσεων aeo: toiv ϕύσεων sv rjj μἡτρα gh 19 ϒενηϑεĩσα eo 20 itaaos a 23 r, os aeo 25 περιyso\'J3:v eo: περιέχουσν agh 28 enst h )
732
iuxta fidem saepius definitis et paene superuacua est allegatio, quae adhibetur instructis, cum super hac re et ad clementissimum principem filium nostrum non pauca perstrinxerim.

et quia de Hierosolymitanorum professione respondimus, hoc quoque aestimauimus salutis eorum causa competenter addendum, . ut si communionis apostolicae desiderant unitatem, professionem suam scripto inditam, quam legatis nostris apud Constantinopolim positis obtulerunt, aut per suos ad nos dirigant aut fraternitati uestrae tradant, eodem tamen sicut diximus tenore conscriptam, quae ad nos modis omnibus sub uestra ordinatione deferatur. nam de Thessalonicensibus, quorum ad nos legati sub clementissimi et fidelissimi principis filii nostri ordinatione uenerunt, ne quid omisisse credamur, nosse uos uolumus secundum hoc, quod domino nostro Iesu Christo inspirante placuerit, causam omnem nostra dispositione tractandam et, si quod oportet impleuerint, ordinandam.

haec per fratrem nostrum et coepiscopum uenerabilem uirum Iohannem sed et filios nostros Heraclianum presbyterum et Constantinum diaconum ecclesiastico honore dignissimos ad causam pertinentia rescripsisse contenti gratulati sumus in uiro ordinis nostri par meritum et religiosum non inuenisse propositum et cum legatione mandata sapientia et moribus congruente. uotiua enim res et plena gaudii est, ut sint iusta aestimatione probabiles, quos communionis et officii contigerit esse consortes. Data VII. Kal. Apr. Ualerio cons. [*]( 1 definitis saepius trsp. IIisp. 2 hac re et V: haec Hisp. 3 filium liostrum om. Hisp, pauca V: parua Hisp. 4 hierosolimitanorum propositione V 7 inditam V: indicant Hisp., unde indicent et postea offerant i 11 (eta de Thiel 12 sq. sub .. ordinatione V: per .. ordinationem Hisp. 16 ordinandam i: ordinanda V Gonz. 20 pertinatia V rescripsisse Hisp.: scripsisse V 22 legationis mandato .. congruens i, uncle legationis mandatis .. congruens Thiel; congruentem legit interpres 24 iuxta aestimationem Thiel cum i2 communionis et V: communionis t, communis Gonz. 25 data .. cons. om. Hisp, )

733
[*](σϑέντων xcu παντελω̃ς περιττἡ sativ 7j διxxιολοϒία ἡ προσϕερμένη toI; παρεσxευασμένοις, δπύτε itept τούτυο tlJÒ πράϒματος [ϕιλανdpwKotatov] xext πρύς τόν ένδοξóτατον paoLXsa τόν ἡμέτερον οιόν cox oXtfa έσημάναμεν xa: έπειδἡ περì τἡς tooV \'Ispoao- 13 λομιτω̃ν δμολοϒίας άπεxρινάμεϑα, xai tooto ὑπελάβομεν τἡς τοὑτων σωτηρίας yapiv άρμοδιως προσϑείαι, tva sav tfjc xαϑολιxἡς %ot- νωνίας έπιποϑωσι τἡν ένωσιν, rljc; I5(a? δμολοϒίας; to t ufo; έϒϒράϕως μηνυϑείσαν; yjv τοĩς ἡμετέροις Ttpeapsutalg sv Κωνσταν- τινουπóλει προσἡνεϒxαν, <ἡ> sta tOO" ISitov 1:pÒ; ἡμάς άποστείλωσιν or, "Ct ύμετερα άδελϕύτητι δώσουσι, tjj aorjj μέντοι, xαϑώς είπον SovaiJLet συϒϒεϒραμμένην, ἡτις 1tpÒC; ἡμάς waat tpdzot? Òt\' ύμετέας διατυπώσεως xομισϑἡσεται. 7cspt Idp twv θεσσαλονιxέων, wv r.pό; ἡμάς ot πρέσβεις sia τἡς τού πιστοτάου xat too ένδοξοτάτου βασιλέως coo ἡμετέρου otou διατπώσεως ἡλϑον, tva [irj H παραλελοιπέναι δύξωμεν ϒινώσxειν ()111; βουλύ- μεϑα xατά. taOta, ajcsp too xoptoo ἡμω̃ν \'IrjaoO Χριστού έμπνέονto; rjpsaav, τἡν ύπύϑεσιν Ttdaav τἡ ύμετερα διασxέψει ψηλαρητέαν xat. sl oTcsp yjpti πληρώσωσι, διατυπωταν. tauta Std toO άδελϕού 14 ἡμω̃ν xal συνεπισxύπου toO σεβασμιωτάτου άνδρύς \'Itoavvoo dXXa ix: otd τω̃ν utdiv ἡμω̃ν \'ΙΙραxλειαού tot) πρεσβυτέρου xai Kwv- σταντίνου toO , Staxdvoo vlfi έxxλησιατιxἡς τιμἡς άξίων ta Ttpo? τἡν ύπύϑεσιν dvrjxovta άρxεσϑέντες avttfpaaat ἡσϑη!J.EV sv avSpi rlffi ἡμετέρας τάξεως ȉσην άξίαν xat soXapfj πρύϑεσιν ἡμάς εύρηx έναι xai μετà τω̃ν τἡς πρεσβείας έντολω̃ν τἡ ϕρυἡσει xai tot? tpdrot; συνάδοντα εύxταĩον fdp πράϒμαxai πλἡρες XCXpa;, tva wat xεxριμένως δύxιμοι, IJG; tf(; xοινωνίας xai τἡς td4sco; συνέβη stvat συϒxλἡρους KAI AAAHI XEIPI\' \'0 dso; ae ύϒιἡ ota- ϕυλάττοι, άδελϕέ τιμιώτατε, ) [*]( 2 ϕιλανϑρωπύτατον aeogh: glossema deleui (etiam infra u. 14 interpres uocabulum, quod est clementissimus, adiectiuo ένύοξχύταος reddidit); πράϒματος npo; tov ένύοξ. xαì ϕιλανϑρ . paoiXsa Binius 4 ξσημἡναμεν h tiLv om. h 6 xοινωνίας agh: έxxλησίας eo 7 έπιποϑούσι gh to corruptum 9 rj addidi 11 etnav gh 12 <TOI;> τρóποις Fronto Due, 14 xat ένδοξοτάτου 0 15 ἡμάς h 16 έμπνέοντεςgh 17 ψειλαϕητέαν 0 8 Mn E: δπερ . . διατβπωταν om. a πληρώοωσιν gh: πληρώσουσιν eo 19 ἡμω̃ν xαί συνεπισxύπου h et ante correctionem g: xai συνεπισx ἡμω̃ν aeu et post corr. g 20 δμϖνeo 21 TOO om. a άξιω̃ν gh 25 πλἡ ar(; gh 26 xεxρμένοι gh 27 διαϕυλάττει eo, διαϕυλάττη Froiito Duc. )
734

(238.)

HORMISDA IUSTINO AUGUSTO. Scio quidem, uenerabilis imperator, clementiam tuam conscientia boni operis tantum esse contentam nec in his, quae pro catholicae ecclesiae unitate disponitis, humanis laudibus indigere, ne magni studii gloria non digna remuneratione uilescat. quanta est enim circa eum humani summa praeconii, cui contigit terrarum regna committi, cum obnoxia sint blandimenta adulationis suspicioni, quae humilitas detulerit imperanti?

et alias secundum euangelicam traditionem necesse est, ut fructu supernae remunerationis careat, qui retributionem laudis expectat. hinc mansuetudinem uestram omni bonitatis perfectione pollentem ad deum uniuersa, quae memorabiliter facitis, referre non ambigo nec caduca cogitantes ab illo expectatis pro actuum uestrorum retributione mercedem, quem bonorum omnium constat auctorem.

et tamen ego diuinis, quibus obsecundo, conuenio institutis, ne religiosae conscientiae uestrae beneficia comperta dissimulem, ne taciturnitas mea, quae uobis crescit ad gloriam, mihi, quod absit, uertatur in culpam. noui enim, de illis decem domini et saluatoris nostri pietate mundatis quia et nouem sunt nota ingratitudinis improbati et unus testimonium fidei et merito receptae salutis retulit, qui gratiarum actionem sanatus exsoluit.

exsequor exempla quae didici et, quod per officii mihi crediti materiam praedico, sub occasione litterarii sermonis exhibeo. ago gratias quantas humilis possum, etsi quantas debeo non possum. sed solatium mihi est, quod de beneficiis mecum uestris mundus exultat et lacerata hactenus ecclesiae membra ad compagem suam reuocata gloriantur. [*]( 10 cf. Matth. 6, 1 20 cf. Luc. 17, 11-19 ) [*]( 238. Dat. ut ep. 236. Edd. Car. J2 555; Bur, ad a. 521, 7. Collect, Concil.; BTA I 448; Thiel 967. 5 ne 0\'; nec V 7 eummi V, corr. 0 8 obnoxia p2: eo noxia V 9 imperandi V, corr. p2 11 retributionis laudem Bar. 15 auttorem V 17 religiosa r, corr Car. 24 occasione V, corr. 0 27 sq. lacerata.. ecclesiae p: lacerata .. ecclesia r, laceratae .. ecclesiae Car. )

735
reduxisti populis fidem persecutus errorem, inclinata est superbia inimicorum ecclesiae dei et humilitas erecta fidelium. magna res tibi contigit.

imperator; magna in te emolumenta cum potestate coierunt. quae merearis, intellege: non exiguam in te partem boni operis illius, quod uadens ad caelos dominus noster Iesus Christus contulit, transtulisti; nam pacem, quam ille discipulis dedit, per te mundus inuenit. non est dubium congratulari tibi angelos caeli: nam si iuxta assertionem euangelicam laetitia est eis de uno peccatore saluato, quae potest esse populo?

salue Ezechias praesentis aetatis! nam etsi fuerunt ante eum reges Iuda, qui facerent <rectum coram domino>, nullus tamen eorum dissipauit excelsa. tu quoque scismatum et superbiae dissipator et cultus ueteris restitutor praesume tibi <ad> similitudinem illius annorum augenda curricula, qui operum eius imitaris exempla.

et haec omnia, quod ad maius gloriae tuae spectat augmentum, non stimulo adhortationis alienae, non ullis precibus excitatus aggrederis: solus tibi in consilio deus. non est. qui se ad participationem tanti operis temptet inserere: tibi debes actionis huius studium. tibi bonae actionis effectum tu me.

uenerabilis imperator, ecclesiae uulnera tam longa maerentem ad spem reddendae salutis animasti; tu me post tam continuas turbidines iam paene desperatione cessantem ad nouam tranquillitatem directis ultro piis litteris excitasti, hoc quoque procul dubio diuina intellegentia conferente, ut inter ipsa tui principatus exordia fidei eius dicares obsequium, cui acceptum debebas imperium.

sed qui te ad incipienda haec non potui primus impellere, nunc maiore fiducia tantis [*](7 cf. Ioh. 14. 27 9 cf. Luc. 15, 7 12 sq. cf. Regn. IV 18, 4 14 cf. Regn. IV 20, 6 ) [*]( 3 contingit V, corr. p 12 rectum coram domino inserui praecedente CottStantio, cf. Regn, III 15, 11, IV 14, 3 et 15, 3; bonum inseruerat Bar. 14 ad addidi, in Coust. similitudine Labb. 16 quod Y: quae a, unde quae.. expectant Car. ispectant corr. Binitls) expectat V 18 aggredieris r, corr. o 22 merentem V 23 disperatione V 27 qui te Bar.: quibus V * ) [*](XXXV pare 2. ) [*]( 47 )

736
beneficiis compellor prouocatus orare, ne patiaris in te tam boni operis esse defectum, ne manus, quas ad deum erigis, a coepti operis perfectione suspendas. negare non possum pro domini nostri haec me affectu et unitatis exposcere, sed fateor et saluti tuae pro tanta mansuetudinis gratia haec studia me debere. scriptum est enim, quia qui perseuerauerit, hic saluus erit.

nec uos aliquorum obstinatio reddat a proposito pigriores. durum est, ut efficacior sit eorum . pertinacia qui diuidunt pacem quam eorum qui asserunt unitatem, amentur uulnera quam prouideantur pro salute remedia et praeoptabi<lius esse> putetur so<luere se cum> mortuis quam inhaerere cum uiuis. an non aequum est, ut religiosi principis subdantur imperio qui non mouentur exemplo? non omnis aeger salubribus adquiescit et medendi studium saepe ipsis, quibus adhibetur, ingratum est: et tamen grata est admota pro salute necessitas nec ipsi post respirationem non sunt beneficiis obnoxii, qui curantur inuiti.

cauenda est subtilium magna circuminspectione calliditas, qui ingerunt difficilia, dum nituntur labefactare composita. et quis hoc possit admittere, ut ad illa per pacem credamur adduci, ad quae non potuimus discordiae necessitate compelli, et putetur aequius, ut contra salutem princeps subiectorum uoluntatem sequatur quam pro sua salute subiecti principis non famulentur imperio?

ipsam tibi mecum, uenerabilis fili, crede ecclesiam [*]( 6 Matth. 10, 22 ) [*]( 1 te V: re Bar. 2 eriges V. corr. Bar. 10 uulgo post unitatem plene interpunxerunt, sed amentur et quae sequuntur ipsa quoque pendent a coniunctione ut quam V: cum Car. 11 poptabi [tacuna 6 fere litter.] putetur so [lacuna 5 fere litt.] mortuis V: lacunas expleui; praeoptabi \'lius\\ putetur sO<Ć1ari cum> mortuia Thielius praecedentibus similiter cod. p2 et Norisio (De uno ex trinitate passo = Opp. III, Ueron, 1729, col. 849), putetur se(peliri cum> mortuis Coust. 14 nom V, corr. a 18 circumspectione 0 20 illam V, corr. 01 22 ęquus V, corr. pJ: aequum Car. 23 non, quod delendum censet Thiel, dictum est ex uulgari nunc usu linguarum Francogallicae et Italicae )

737
dei supplicare, ut eam sine macula et ruga, sicut scis domino placere, custodias nec in ea oculus ille, qui peruigil est, naeuum aliquem. quem auersetur, aspiciat. ama, quod a deo conpunctus elegisti, et intemeratum serua illud, cuius pars esse uoluisti. fuerit ante sollicitudo tantum mea: nunc unam nobis causam tua fecit esse clementia.

nec austeriorem me quisquam dicat esse prioribus nec adhortatio alicuius pro sententiae auctoritate teneatur: diligentiorem me non pertinaciae studium sed scandala secuta fecerunt. forte inter initia <locus potuit> esse lenitati: male, sicut notum est, per accessus praecedentium temporum errorum augmenta creuerunt. non parui habeas, fili sanctissime, quod curasti!

ubi sancta Calcedonensis synodus et inter sanctos uenerandi papae Leonis religiosissima constituta locum alicuius honoris habuerunt, ubi non aduersum tanta fidei fundamenta quasi quoddam bellicum hostium dei insonuit exercitus? <quae> quanto acrioribus impetita sunt iaculis, tanto ualidioribus sunt munienda subsidiis. rogo, clementissime imperator, ne me aut ad deserenda haec, quae dudum bene placita sunt, aut mutanda compellas. uox enim illa auribus meis indesinenter inmurmurat, quia nemo manum ad aratrum mittens et post se respiciens aptus est regno dei, cum in ®lridenti sit, quia paenitentia malorum est operum, non bonorum.

sed quamquam his urguemur angustiis, tamen et propter mansuetudinis tuae considerationem et quia uenerabilium legatorum Iohannis episcopi, Heracliani presbyteri atque Constantini diaconi allegatio nos non inhumana permouit, qui innocentibus aut ignaris causae remedia crediderunt esse poscenda,