Epistulae imperatorum pontificum aliorum

uerumtamen in ipsis. blasphemiis tuis, quibus es iure plectibilis, imperitiam tuam euidenter agnosce et, sicut ait ille, uoluntatem habere te mentiendi, artem fingendi non habere, cum sic te intellegas malum habere affectum peruersumque apostatandi propositum. ut tibi materia prorsus uanitatis illius nulla suppeditet nec possis adstruere.

quod corde concipis et ore depromis. dic mihi, cum saepenumero in Romanis historiis legatur Liuio ora( to )re saepissime in hac urbe exorta pestilentia infinita hominum milia deperisse atque eo frequenter uentum, ut uix esset, unde illis bellicosis temporibus exercitus potuisset adscribi: illo tempore deo tuo Februario minime litabatur an etiam cultus [*]( 3 Petr. I 2, 5 9 sqq. cr. Cor. I 10, 21 et 20; II 6, 14 19? 23 sqq. inter Liuii secundae decadis fragmenta receperunt qui Liuium ediderunt (Hertz fragtll. 12) ) [*]( 3 sacerdotum V, corr. Bar. 13 urgeas Bar.: urgues V 14 maleficio Y, corr. Thiel: maleficia Bar. 15 poteris Y, corr. Car. 19 uoluntate V, corr. fJ 24 Liuio oratore scripsi: libi 0 orare Y, Liuio auctore Car. )

Lupercalia autem propter quid instituta sunt, quantum ad ipsius superstitionis commenta respectat, Liuius in secunda decade loquitur nec propter morbos inhibendos instituta commemorat sed propter sterilitatem, ut ei uidetur, mulierum, quae tunc acciderat, exigendam. proinde si uel ad hoc ipsum aliquid hoc ualeret, hoc intermisso non morbus acciderit, contra quem Lupercalia reperta non sunt. sed feminae nequaquam generare debuerant, pro quarum fecunditate concinuntur inuenta.

Quid dicturi estis de este, de sterilitate, de bellorum tempestate continua? numquid et haec propter sublata Lupercalia contigerunt? si autem non propter ista uel uitanda uel curanda Lupercalia sunt prouisa, quid inani turbatione iactamini? quid Tuscia, quid Aemilia ceteraeque prouinciae, in quibus hominum prope nullus existit, ut bellica necessitate consumerentur, Lupercaliorum fecit offensio, quae longe ante uastatae sunt, quam Lupercalia tollerentur? quando Anthemius imperator Romam uenit, Lupercalia utique gerebantur et tamen pestilentia tanta subrepsit, ut toleranda uix fuerit. numquid per Campaniam Lupercalia gerebantur, quae sublata, morbos illic et pestilentiam procrearent?

sed dicturi estis ad Romam tamquam ad caput omnia pertinere et, quod hic factum non est, diuersis prouinciis adeam pertinentibus obfuisse. cur ergo, antequam ad Romam istae prouinciae pertinerent, praeter Lupercalia propriis opibus floruerunt? ut sterilitas sit continuata terrarum, Lupercalia sublata fecerunt [*]( 1 proderat illo tempore quo Lup. celebrabantur Thiel celebrantur V, corr. p 3 cepisse qui V, corr. 0\'1 5 respectant V, correxi 6 libius Y 8 exigendam Labb. in marg.: elhibenda Y, cximendam Thiel 10 accidere Thiel 12 concinantur Y, corre.ci: concinnantur cod. Angelic 13 sterelitate Y 16 dęmilia Y, corr. 0 18 ueHica Y, corr. 02 21 suprepsit V 22 campania V, corr. (man. post.?) a 23 pestilentia V, corr. fj: pestilentias a3 procrearet V, corr. p 24 dicitur iestis Y, corr. Car.: dicitur gestis a )

1. et
2. Quicquid Romani meruerunt perdere mores
?

quid in Galliis? Jbupercaha ista fecerunt an nostri mores. furta, homicidia, adulteria, iniustitiae, iniquitates, ambitiones, cupiditates, periuria, falsa testimonia, oppressiones miserorum, bonarum causarum impugnatio malarumque defensio et in omnibus inaudita peruersitas, postremo. quod supra omnia est, deo fictae mentes et sacrilegia artesque magicae etiam paganis horrendae? ecce, quae faciunt omnia aduersa et inimica nobis, non Lupercalia, quae sunt pro uestra salute sublata.

sed quid dicitis uos ipsi, qui Lupercalia defenditis et agenda proponitis? uos ea depretiatis, uos eorum cultum celebritatemque uilem uulgaremque redditis. si offensio Lupercaliorum nobis aduersa procurauit, uestra culpa est, qui quod uobis singulariter prodesse putatis, neglegentissime et non.. longe impari cultu et deuotione ea ducitis celebranda, quam profanitatis uestrae celebrauere maiores. apud illos enim nobiles ipsi currebant et matronae nudato publice corpore uapulabant. uos ergo primi in Lupercalia commisistis. satius fuerat non agere quam ea cum iniuria celebrare, sed deduxistis uenerandum uobis cultum et salutiferum quem putatis ad uiles triuialesque personas, abiectos et infimos.

si uere ergo profitemini hoc sacrum ac potius execramentum uobis esse salutare, ipsi celebrate more maiorum, ipsi cum resticulo nudi discurrite, [*]( 2? ) [*]( 2 et praesertim itł fine uersus uix sanum 5 stereHtaa V 6 remouenda t*. corr. Thiel tI nostris V, corr. p2 10 inpugnatio ex inpugnatione corr. l. 17 ostensio Y, corr. Bar. 19 nou longe V: tam longe Bar., cum longe Thiel, nunc IOllg-e Hartel; ego lacunam indicaui quam sic fere expleuerim non \\sicut decuit obseruantes> longe 25 et salutiferamque quem V, corr. o: et del. Thiel 26 hoc Bar.: in hoc V 28 resticulo scrips; coll. Plutarchi Caes. 61 διαϑέουσι à.n( d;v 1tó),w γυμνοὶ axūtse: λατιοις τοὐς ἐμποδὼν . παὶοντες (cr. etiam Romul..U, Anton. 12): ridiculo V, amiculo Car. )

Castores uestri certe, a quorum cultu desistere noluistis. cur uobis oportuna maria minime praebuerunt, ut hiemis tempore uenirent huc nauigia cum frumentis et ciuitas inopia minime laboraret? an diebus sequentibus hoc futurum est aestatis? a deo constitutum beneficium est, non Castorum uana persuasio.

dicite nobis, nec Cbnstiani nec pagani, ubique perfidi nusquam fideles, ubique corrupti nusquam integri, qui tam utrumque tenere non potestis, quam sibi utrumque contrarium est: dicite inquam. Lupercaliorum patroni et re uera digni talis ludibrii et cantilenarum turpium defensores, digni magistri uesaniae et qui non sine causa sana capita non habetis, digni hac religione. quae obscenitatum et flagitiorum uocibus celebratur: uideritis ipsi, quid uobis salutis impendat, quae tantam moribus labem perniciemque proponit?

nec est, quod dicatis potius haec agendo et facinora uniuscuiusque uulgando deterreri a talibus commissis animos et pudore refrenari, ne de his publica uoce cantetur, quando, sicut ille ait, non tam deterrere quam admonere animos haec ludibria uideantur et, sicut ille dixit. iram atque animos a crimine sumunt [*]( 27 ? 30 Iunenal. YI 285 ) [*]( 1 peragratis Y, cort. 0 11 pastores et 15 pastorum quam itłeptinime coniecit Thiel 17 numquam integri Y, corr. Car. 20 digni talis acripsi: dignitati r. diuinitatis Car., dignitates Hartel 26 deternre r. corr, a3: deterrere oz 28 diterrere F, corr. 02 admouere Coust. hac r, tOIT. 0 30 ira V ; corr. 0 )

dicite nobis itaque, qui uoluntatelll profanitatis habetis, cuius causas asserere non potestis, qui tuendae habetis propositum falsitatis, quam defendere non potestis: quid dicturi estis de siccitate, de grandine, de turbinibus, de tempestatibus uariisque cladibus, quae pro morum nostrorum qualitate proueniunt? numquidnam haec omnia pro sublatis Lupercalibus contigerunt an malis moribus castigandis meritis retributionibus inferuntur?

sed non mirum est homines non iudicio diuino uelle ista contingere sed uanae superstitionis incursu, qui ut sua crimina et malefacta cooperiant, auctoritatem caeli sidera perhibent adhibere et fatalem indu( cere> errorem necessitatemque peccandi facinoraque sua non de cordis proprii peruersitate procedere sed caelo auctore pendere. proponite igitur, pro quibus aut submouendis malis aut promerendis bonis Lupercalia uestra fuerint instituta, et uideamus, quae illa bona prouenerint, cum Lupercalia gererentur, et quae mala successerint, cum Lupercalia uiderentur ablata.

figite gradum: ad quod uestrum excidium dicatis haec prodigia fuisse reperta, digni, qui monstrum nescio quod pecudis hominisque mixtura compositum siue uere siue false editum celebretis? si propter [*]( 1 eo o: co V expositamque V, corr. 0 3 enrat Y, correxi 4 cohertionem V, corr. Bar. 5 nominum Y, corr. Thiel 6 sint o 7 nominum V, corr. Bar. 11 dicitur Y; corr. 0 12 turbinis lT, CO.. a3: turbine 02 14 an malis o: animalis V, an in malis Car. 17 qui ut Thiel: quibus V eooperiant auctoritate coeli, sidera prrh, adhiberi Thiel 18 inducere scripsi: indu V, inducit a, inducunt Bar.. induci Edit. reg. 25 post excidium Thiel addi iubet submouendum )

an dicitis illic nocere, ubi per plurima saecula fuerant celebrata et repente sublata sunt? uideamus ergo, si his temporibus, quibus dicitis agitata et rite ac plena sui, sicut uobis uidetur, deuotione completa sunt, numquam fames, numquam pestilentia prorsus extiterit. si uero saepenumero his cladibus ad extremum periculi uentum est, apparet his malis summouendis nihil Lupercalia profuisi:ie etiam eo tempore, quo, sicut dictum est, ut putatis, competenti ordine gererentur. sic de singulis quibusque necessitatibus, propter quas dixeritis fuisse prouisum, si constiterit etiam illis non desisse, uana huius remedii conuincitur esse praesumptio. - uerumtamen cur non hoc etiam nunc experiamini. utrum ualeant aliquid rite celebrata? et uos per ludibria ista discurrite uestrorum more maiorum, ut diuinam rem et salutarem uobis, ut dicitis, deuotius celebrando saluti uestrae prospicere magis magisque ualeatis! - numquid cum haec celebrarentur.

a Gallis Roma non capta est et saepenumero ad extrema quaeque peruenit? numquid bellis ciuilibus sub hac celebritate non concidit? numquid Lupercalia deerant, quando urbem Alaricus euertit? et nuper, cum Anthemii et Ricimeris ciuili furore subuersa est, ubi sunt Lupercalia? cur istis minime profuerunt ? certe < si > diuinum est, si salutare uobis, cur non per uos ipsi. ut maiores uestri, ista faciatis? cur causas uestrae salutis minuitis? cur decoloratis, cur eliditis, [*]( 3 urbem quam in agros Y, corr. Car. 4 sterelitate V 6 quar V 7 exuberat <\'.c exuberauit corr. V qui o2: quae V 10 agitatta V 11 famis F 17 quas Bar,: quam Y 19 uernmtamen cur usque ad 23 ualeatis post 29 profuerunt coUocanda uidentur 20 ualeat Y, corr. Bar. 29 si add. Bar. 30 facitis Bar. )

satius est et non temptare quam cont.umelioce peragere. maiores certe uestri si uitiose, ut illis u\'debatur, sacrum aliquod celebrassent, instaurandum esse ducebant: cur non, quod ad uitiosum cultum redegistis per indignas quasque id exequendo personas, competenti instauratione reparatis, ut causas uestrae salutis plenius perfectiusque tractetis? cur uos pudeat agere, si salutare est? si diuinum.

cur tractasse sit dedecus? sed inquis uel imaginem ipsius rei non debere moueri. si prodest, si salutare est cur imago potius apud uos et non ipsa sit ueritas? aut si certe nec tunc profuit, quando ritu integro, sicut dicitis, tractabatur. quid quaeritis eius imaginem, cuius nec ipsam profuisse cernitis ueritatem?

sed dicitis tot saeculis rem gestam nOli oportere secludi. nihilominus multis temporibus paganitatis superstitio uentilata est. sacrificetur in templis daemonum et in Capitolio profana uanitas celebretur! cur portionem defenditis et, quae maiora sunt, praeteritis? si plurima genera uanitatum multis acta saeculis probantur esse sublata, cur portio quantouis tempore uentilata non possit auferri? si temporibus praescribitur, imputate maioribus uestri:.;, qui cum hac temporis praescriptione non usi sint, posse, quod superfluum est, et debere rcmoueri, dum plura et maiora submota sunt, indicarunt.

sed dicis etiam Christianis temporibus haec fuisse. sed etiam illa aliquamdiu Christianis quoque temporibus celebrata sunt. numquidnam, quia sub primiş praesulibus Christianae religionis ablata non sunt. ideo sub eorum successoribus tolli minime debuerunt? multa sunt, quae singulis pontificibus diuerso tempore sublata sunt noxia uel abiecta; non enim simul omnes in corpore curat medicina languores, [*]( 2 e et (est et) tMeaet (= esset) nlutauit α3, est (del. et) Bar. 5 ad uitiosum ex anitiosum (sic a) corr. Q2: auitiosum V 9 cur scripsi: quod V 11 fort. fit 12 tractabitur Y, corr. 0 22 hęc Y, corr.02 praescriptionern V, corr. 0 25 aliquandiu V 28 <a> singulis f\'ar. 30 curati Y, corr. 0 langore Y, corr. 0 )