Retractationum

Augustine

Augustine. Sancti Aureli Augustini Opera, Sectio I, Pars II (Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 36). Knöll, Pius, editor. Vienna; Leipzig: F. Tempsky; G. Freytag, 1902.

Confessionum mearum libri tredecim et de malis et de bonis meis deum laudant iustum et bonum atque in eum excitant humanum intellectum et affectum; interim, quod ad [*]( 1 Aug. de ciu. dei VIII, 11. cf. Ambros. in Ps. CXVIII. exp. 18, 4. de Noe et area 8, 24 2 Ambros. de sacram. regen. s. de philos. (cf. Ballerini IIII, 905 sq. Ihm Neue Jahrb. suppl. XVII, 76). Aug. c. Iul. II, 5, 14. 7, 20 5 non extant 8 Aug. ep. 93, 5, 17 ) [*]( 1 dixit G, senserit a eius libro GNQ 2 philosofia V, filosofla H, philophia Q 4 XXXI om. BFPQV, V v 6 mei om. BD2FGNQS 8 in quorum primo libro v mihi non OPVa placeret C1D1G1SV illius P 9 inpetus BEFGHMNPV scismaticos BD1FGNOS, chismaticos M, schysmaticos V, cismaticos EH, schismaticos cet. uehementer C1D1Q2R, uiolenter cet. v 10 et] quod a tunc mihi v nonD2 inras. quia a 11 quantum] q. eis E auderit Dl, audiretif impuni- tatis Ql, impuritas BFGN 12 confferre D possit BD2FGHlMNQSV diligentiae H, et diligentia R, diligentius 01 13 disciplina H 14 donatise Dl 15 num. om. BFHPQR, VI v 17 bonis et de malis H 18 laudans OlD adquae D, ad que E )

138
me adtinet, hoc in me egerunt, cum scriberentur, et agunt, cum leguntur. quid de illis alii sentiant, ipsi uiderint; multis tamen fratribus eos multum placuisse et placere scio. a primo usque ad decimum. de me scripti sunt, in tribus ceteris de scripturis sanctis ab eo, quod scriptum est: in principio fecit deus caelum et terram, usque ad sabbati requiem..

In quarto libro, cum de amici morte animi mei miseriam [*]( (2) ) confiterer dicens, quod anima nostra una quodam modo facta fuerat ex duabus: et ideo, inquam, forte mori metuebam, ne totus ille moreretur, quem multum amaueram; quae mihi quasi declamatio lenis quam grauis confessio uidetur, quamuis utcumque temperata sit haec ineptia in eo, quod additum est: forte.

et in libro tertio decimo quod dixi: firmamentum factum inter spiritales aquas superiores et corporales inferiores, non satis considerate dictum est; res autem in abdito est ualde.

Hoc opus sic incipit: Magnus es, domine.

CAPVT XXXIII.

CONTRA FAVSTVM MANICHEVM LIBRI TRIGINTA TRES.

Contra Faustum Manicheum blasphemantem legem et prophetas et eorum dominum et incarnationem Christi, [*]( 5 Gen. 1, 1 6 Gen. 2, 2 9 Confess. IIII, 6, 11 (p. 73, 4) 13 Confess. XIII, 32, 47 (p. 384, 1) ) [*]( 1 hoc] et hoc E 2 qui 01 3 eos om. N 4 decimum] V B de me om. 0 5 sanctis om. N, sanctas Ex e∗∗∗ D 6 et terram om. H1 8 nostra] mea a una om. 8 facta fuerant C1D1, f. fuerit H, fuerit facta B 9 forte inquam D2 ne et totus D2 10 moriretur GS quae] queiji C 11 quam-quamuis om. H uideretur EGOP quamuis utcumque] quantumcumque S2 mg. 12 temperata (ta ex tū corr.) M auditum P 13 et] et illud BEFGNQa tertia demo Dl quod] illud quod D2 s. I. 14 spitalis Cl aquas om. C1D1R, at auras S2 mg. superiores G2 in ras. 15 res -ualde om. 0 es* (t ras.) E 17 num. om. BFPQR, VII v 18 manichaeum M libelli BEGR 19 blasfemantem H 20 dum C1, dni G deum cet. v incarnae Cl, in carne Dl, in carnem HR )

139
scripturas autem noui testamenti, quibus conuincitur. falsatas esse dicentem, scripsi grande opus uerbis eius propositis reddens responsiones meas. triginta et tres disputationes sunt, quos etiam libros cur non dixerim? nam etsi sunt in eis aliqui breues, tamen libri sunt. unus uero eorum, ubi a nobis aduersus eius criminationes patriarcharum uita defenditur, tantae prolixitatis est, quantae nullus fere librorum meorum.