Retractationum
Augustine
Augustine. Sancti Aureli Augustini Opera, Sectio I, Pars II (Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 36). Knöll, Pius, editor. Vienna; Leipzig: F. Tempsky; G. Freytag, 1902.
[*]( (5) ) Et in libro tertio, cum dixissem illud, quod et Pelagium de meis opusculis usum fuisse commemoraui: quis enim peccat in eo, quod nullo modo cauere potest? peccatur autem: caueri igitur potest, continuo secutus adiunxi: et tamen etiam per ignorantiam facta quaedam inprobantur et corrigenda iudicantur, sicut in diuinis auctoritatibus legimus. ait enim apostolus: misericordiam consecutus sum, quia ignorans feci; ait et [*]( 6 Id. II, 20, 54 13 Retract. I, 8, 3 De lib. arb. III, 18, 50 sq. 17 I Tim. 1, 13 ) [*]( 1 possimus Q1 habundantia BCDEHOQR 2 magnitudo] magna H magna om. H 3 mea et mima Ql, minima et media Fl praeatetit Cl V magisque P 4 magisJ mag.is (n ras.) H in mediis quam H2 s. l. 5 minimis] mediis F1 his CDlMNB, om. cet. v bonis om. F quam om. Bl omnia (nia in ras.) M, omnibus O1P 6 tribuissit V in CDE, om. cet. v pietate BC2D2EGNQRS inconcusam Hl, incocussam Dl, inconcussa B2C2D2EGQRS, incussa Bl 7 sentienti (ti in ras.) S, scienti B* intellegenti (ti in ras.) S 8 quoquo] quoDlM cogitandi E occurrit G itemque] item quod a 9 non om. Q homo. H 11 dei] idl 0 id est] et B dominum Pv nostrum Pv, om. ENQ iesum christum Pv 12 illud (d ex m) E quod BCD1F1GNOPQRS1, quo cet. v 18 enim] e. inquam a 14 eos Ol nullu CD caaere C1D1, caueri cet. v peccatur (r m. 2) F, peccator C1D1R1 15 igitur G2 mg. poteat] p. peccatum Q sequutus EPQ2, sequitur HI, sequenter H2 adiunxi. (n m. 2 s. l., t ras.) C, adiunxit F etiam om. BN 16 facta] etiam f. N iudicentur H 17 legimus (mus m. 2) Q misericordiam] m. dei a 18 consequutus HPQ2 )
[*]( (6) ) Ecce tam . longe, antequam Pelagiana heresis extitisset, sic disputauimus, uelut iam contra illos disputaremus. cum enim [*]( 9 De lib. arb. III, 18, 52 ) [*](1 peccata H1, peccanti EOP et om. R minatur H 2 est poena EQa quoniam] cura GS, cura iustam B poena D1 esse om. Bt 3 dominan.te (n ex m) M homine Bl imposuit H 4 iustia Hl *«iusta (pe ras.) M haec p. est B2 in mg.. 5 impenditur F1 6 dominatur B2DlExFGHORSa surripere F bomini V uelud CIH, uel B1 ignorante Bla aut B1 8. l. 7 extorqueri GS tamquam om. H intalidiori H terreno Bx conturbando CDENOPQBS2 (mg.), confligendo cet. v 8 ut] aut C homine ClDl . cruciare relinquitur. Ergo CDl 9 aprobare EXM 10 beris P1 ueris, ut erret] uersu terret CDI, uerisu terret R, uerisu terreret H inuit B resistente (nte m. 2 8. I.) CM, resistet C pr. 11 atque∗∗∗∗∗∗ H, ac B torrente QI colore HI, calore a in mg. uincoli V posse Q1 in mg., possit EOPV a4 CD 12 operibus (b m. 2) H est] potest B institui QI, infatuati 0 homini H 13 damnati (ti in ras.) C uoluntate (te m. 2 8. l. CD) CDB, illa uoluntate cet, l, libera uoluntate am recta CD, rectae M, . recte cet. v loquitur ClDl 14 post loquimur eras.: de illa scilicet H 15 ecce Cl in ras. tam] quam BD2E{FGNQS pelagina C1 extetisset ClDV, exstitisset. (& ras.) M si H1 16 disputabamus R ueluti (om. iam) E enim] omnia enim QI )
Hoc opus sic incipit: Dic mihi, quaeso te, utrum deus non sit auctor mali.
Iam uero in Africa constitutus scripsi duos libros de Genesi contra Manicheos. quamuis enim superioribus libris quidquid disputaui, unde ostenderem deum summe bonum et inmutabilem creatorem esse omnium mutabilium naturarum nec ullam esse naturam malum siue substantiam, in quantum natura est atque substantia, aduersus Manicheos nostra uigilaret intentio, isti tamen duo libri apertissime aduersus eos editi sunt in defensionem ueteris legis, quam uehementi studio uaesani erroris oppugnant, in primo ab eo, quod scriptum est: in principio fecit deus caelum et terram, donec septem peraguntur dies. [*]( 2 Confess. V, 11, 21 12 De lib. arb. I, 1 aqq. 17 Aug. de haer. 46 18 Gen. 1, 1 ) [*]( 1 quidquid ClNOV, quicquid cet. jnde om. P in om. HM 2 destabili 81 inp.udentia (r rcu.) D 3 fuerint OIDl apostolo N 5 scriptura∗∗∗∗ (tura; ras.) D aceipere* (i ex e, t ras.) C, acciperit D1 profitentur (fi tn. 2 in ras.) C, propbitentur D1 8 Xv 9 genesis ,CD1 aduersum FGBOY, contra E raanicheus D1 libri duo om. CD 10 affirica BFGQR conscripsi a duos libros om. Q 11 manicbeus D1 superioribus CD1, in soperioribus cet. v quidquid C1V, quicquid cet. 12 summum B1F1V et om. N , immotabilem H1 13 ulla D1 esse B* 8. L 14 malam BD*EFGM2QRSVv aiue subst. malam esse nat. Qnat s. subet. m. e. Q2 15 aduersum H manicheus C1D1, manich*aeos (i rms.) M uigiJaret BaIDFGNQ, uigilarit B, inuigilarit HM inuigilaret eet. v ista El 16 apertissimae 01 aduersum V aduersus. eos B2 s. I., adu. eus D1 editi (d raa.) C, *editi (8 raa.) D defensione EO-P 17 wehimenti H1 18 oppuQgnant (nt m. 2) G 19 peragactur BEFGHOPSVa )