De Peccatorum Meritis et Remissione et de Baptismo Parvulorum

Quamquam etiam ibi ad Corinthios locum ipsum de resurrectione diu tractatum sic in fine concluserit, ut nos dubitare non sineret mortem quoque corporis merito accidisse peccati. cum enim dixisset: oportet corruptibile hoc induere incorruptionem et mortale hoc induere inmortalitatem. cum autem corruptibile hoc indutum fuerit incorruptionem et mortale hoc inmortalitatem, tunc fiet, inquit, sermo qui scriptus est: absorta est mors in uictoriam. ubi est, mors, uictoria tua? ubi est, mors, aculeus tuus? deinde subiecit: aculeus autem mortis est peccatum, uirtus uero peccati lex. quia ergo, sicut apostoli apertissima uerba declarant, 10 absorbebitur mors in uictoriam, quo corruptibile et mortale hoc induet incorruptionem et inmortalitatem, id est quo uiuificabit deus et mortalia corpora nostra propter inhabitantem spiritum eius in nobis, manifestum est et huius mortis corporis, quae resurrectioni corporis contraria est, aculeum fuisse peccatum, aculeum autem, quo mors facta est, non quem mors fecit; peccato enim morimur, non morte peccamus. sic itaque dictum est \'aculeus mortis\', quomodo lignum uitae, non quod hominis uita faceret, sed quo uita hominis fieret, et quomodo lignum scientiae, per quod scientia fieret hominis, non quod per suam scientiam fecerit homo. sic ergo et aculeus mortis, , quo mors facta est, non quem mors fecit. sic enim dicimus et [*](4 I Cor. 15,53—66 13 cf. Rom. 8,11 19 cf. Gen. 2,9 ) [*](1 quanquam Lm2 ibi etiam b chorintios V 2 diu] dni b tractum F 4 opportet L 5 induere om. ml G mortalitatem LmlSV cum auteminmortalitatem] cu au mortale hoc inquit induet inmortalitatem KAC, om. Gmlil 7 hoc] add. induet b inquidGV, om. A, exp. L 8 absorpta A uictoria LSVGm2PA31b; post uictoria eras. tua G 9 uictoria] contentio z, b in mg. aculus L 10 est om. L autem uero LmlS autem ueroF aute*u (u in ras.) G autem P 11 declarant uerbaK 12 obsorbebitur Pml absor- betur A uictoria zCb curriptibile V 13 mortalitatem Lml idem (tn mg. 1 e) V quod z qui Kml uiuificabit (bi s.l.) L uiuificauit CM 14 habitantcm ACMb 15 et om. A resurrectione LmlSmlVml PGKml resurrectionis C 16 corporis] carnis b 17 quem] quHLml quaeG quae S p.c. peccatu Vtnl 18 mortis] mors A 19 dignum LmlSml PmlG quo Lm1SVm1PG uitā Sp.c.A quod KAJI hominis uita P hominis om. A 20 ct om. PGKAM dignum Vtnl quo SmlVtnlGml 21 siGml etom.A 22 feccrit Km2AMb )

poculum mortis, quo aliquis mortuus sit ucl mori possit, non quod moriens mortuusue confecerit. aculeus itaque mortis peccatum est, peccato punctum mortificatum est genus humanum. quid adhuc quaerimus cuius mortis, utrum animae an corporis? utrum primae, qua nunc omnes morimur, an secundae, qua tunc impii morientur? nulla causa est est exagitandi quaestionem, nullus tergiuersandi locus; apostoli uerba, quibus id agebat, interrogata respondent.. cum mortale hoc, inquit, induerit inmortalitatem, tunc fiet sermo qui scriptus est: absorta es.t mors in uictoriam. ubi est, mors, uictoria tua? ubi est, mors, aculeus tuus? aculeus autem mortis peccatum, uirtus uero peccati lex. de resurrectione corporis agebat, quod absorbebitur mors in uictoriam, cum mortale hoc induerit inmortalitatem.. tunc ipsi morti insultabitur, quae in uictoriam resurrectione corporis absorbebitur. tunc ei dicetur: ubi est, mors, uictoria tua? ubi est, mors, aculeus tuus? morti ergo corporis hoc dicetur. hanc enim absorbebit uictoriosa inmortalitas, cum mortale hoc inmortalitate induetur. morti, inquam, corporis tunc dicetur:\' ubi est mors, uictoria tua, qua hic omnes sic uiceras, ut etiam dei filius tecum confligeret teque non uitando, sed suscipiendo superaret? uicisti in morientibus, uicta es in resurgentibus. uictoria tua, qua absorbueras corpora morientium, temporalis fuit, uictoria nostra, qua in corporibus absorta es resurgentium, aeterna constabit. ubi est aculeus tuus? hoc est peccatum, quo puncti et uenenati sumus, ut etiam in nostris corporibus fieres et ea tam longo saeculo [*](5 cf. Apoc. 2,11 etc. 7 I Cor. 15,54-56 ) [*](1 quod] quem KA que C 2 pcccato] peccati Vm2Pm2bd 3 punctu Vbd puncto Pm2 5 monentur L p.c. 6 apostoli] amplius V 7 interroganti ni2 ex interroga S quu Lml mor*tale L 8 induitur C 9 absorpta A mors mn.Gml uictoriazAA 10 mortis] add. est d laqua Lm2Sm2bd absoluebiturS uictoria zMb quu Lml V qua G induerit om. Gml 13 uictoria £ m2& resurrectionis 6 14 dicitur SVml 15 uictoria] contentio z tua om. M 16 hoc om. S dicitur M, om. S absorbebitur V absoruebit M 17 mortalitate A hoc-indlleturom. A immortalitatem Md induitur Jf tunc] hoc zd 18 ubi est om. V mors om. zd hic om.zMTd uieras Sml 19 uitando] uitam donando LSVmlPG 20 uictes (om. es)T\' 22 uestra V constauitSmlVtnlC constititSmJ? 23 benenatiLm1Sm1Vm1Gm1uenerati M 24 figeres P, d addiw te ante etiam saeculo] tempore zbd ) [*](10* ) possideres? aculeus autem -mortis est peccatum, uirtus uero peccati lex. peccauimusin uno omnes, ut moreremur in uno omnes; accepimus legem, non ut emendatione finiremus peccatum, sed ut transgressione augeremus. lex enim subintrauit, ut abundaret peccatumet: conclusit scriptura omnia sub peccato. sed deo gratias, qui dedit nobis uictoriam per dominum nostrum legum Christum, ut, ubi abundauit peccatum, superabundaret gratia atque ut promissio ex fide Iesu Christi daretur credentibus et uinceremus mortem per inmortalem resurrectionem et aculeum eius peccatum per gratuitam iustificationem\'.

Nemo itaque de hac re fallatur et fallat. omnes adimit atque aufert iste sanctae scripturae sensus manifestus ambages. quemadmodum ab origine trahitur mors in corpore mortis huius, sic ab origine tractum est et peccatum in hac carne peccati; propter quod sanandum et propagine adtractum et uoluntate auctum atque ipsam carnem resuscitandam medicus uenit in similitudine carnis peccati, qui non est opus sanis. sed aegrotantibus, nec uenit uocare iustos, sed peccatores. proinde quod ait apostolus, cum fideles moneret, ut se ab infidelibus coniugibus non disiungerent: sanctificatus est enim uir infidelis in uxore et sanctificata est mulier infidelis in fratre; alioquin filii uestri inmundi essent, nunc autem sancti sunt, aut sic est accipiendum, quemadmodum et nos alibi et Pelagius cum eandem ad Corinthios epistolam tractaret exposuit, quod exempla iam praecesserant et uirorum quos uxores et feminarum quas mariti lucrifecerant Christo [*]( 1 I Cor. 15, 56 4 Rom. 5, 20 5. 8 Gal. 3, 22 6 I Cor. 15, 57 7 cf. Rom. 5, 20 13 cf. Rom. 7, 24 17 cf. Marc. 2, 17 19 Cor. 7, 14 23 cf. De serm. dom. in monte I 45 (XXXIV 1252 Jl) et Pelagii Comm. (XXX 766.767 M) ) [*](1 mortuus Vml peccati Ltnl 2 moriremur V 3 ut non V emundatione Lml 4 habundaret VP31 5 coconclusit V 6 quid V iEm xpm dum nrm P 7 nostrum om.A ubi s.l.mlV post abundauit exp.ibi V peccatum (in mg. al delictum) b 8 et gratia b promisso Pml promisio G 9 per s. exp. et G 10 gratiam V 11 rcfellatur Kml et fallat om. A 12 ista J/, om. KAC scae Us K, om. M 13 originale Lml traitur PC; trahitur-origine in mg. Km2 14 et om.zd hac om. A 15 atque om. A atque] add. ad zbd 1G simili- tudinc A 22 quia Sm2A 18 quod otn. A scificati A 23 chorintios V 24 epistulaiS apistola. G, om. P quod] cu A 25 alt. quos A lucrifaecerent Gtnl lucrifacerent K Christo om. V )

et paruulorum ad quos faciendos Christianos uoluntas christiana etiam unius parentis cuicerat, aut si, quod magis uerba apostoli uidentur sonare et quodam modo cogere, aliqua illic intellegenda est sanctificatio, qua sanctificabantur uir uel mulier infidelis in coniuge fideli et qua sancti nascebantur filii fidelium, siue quia in menstruo cruore mulieris a concubitu continebat, quicumque uir uel femina id in lege didicerat — nam hoc Hiezechiel inter illa praecepta ponit, quae non figurate accipienda sunt — siue propter aliam quamlibet, quae ibi aperte posita non est, ex ipsa necessitudine coniugiorum atque filiorum sanctitatis asperginem, illud tamen sine dubitatione tenendum est, quaecumque illa sanctificatio sit, non ualere ad Christianos faciendos atque ad ( dimittenda peccata, nisi christiana et ecclesiastica institutione et sacramentis efficiantur fideles. nam nec coniuges infideles, quamlibet sanctis et iustis coniugibus haereant, ab iniquitate mundantur, quae a regno dei separatos in damnationem uenire conpellit, nec paruuli de quibuslibet sanctis iustisque procreati originalis peccati reatu absoluuntur, nisi in Christo fuerint baptizati, pro quibus tanto inpensius loqui debemus quanto pro se ipsi minus possunt.

Id enim agit illa disputatio, contra cuius nouitatem antiqua ueritate nitendum est, ut infantes omnino superfluo baptizari uideantur. sed aperte hoc non dicitur. ne tam firmata salubriter ecclesiae consuetudo uiolatoros suos ferre non possit. sed si pupillis opem ferre praecipimur, quanto magis pro istis laborare debemus, qui destitutiores et miseriores pupillis etiam sub parentibus remanebunt, si eis Christi gratia denegabitur, quam per se ipsi flagitare non possunt ! [*]( 7 cf. Iliez. 1S, 6 ) [*](2 si om. A apostoli] amplius V 3 sanare V aliqua] illa A 4 uirfilii in mg. A ucl] ulla V ct PCMd 5 quia cu (cu s.l.ml) L in om. Kml 7 dicerat V hiezechihel VK hiezechil C hyzechiel M ezcchiel A 9 pro- posita LSVPb 10 sanctitas Ktnl asparginem A 13 ecclesiastiG ecclesiastici Vml et om. zd 15 mundarentur V datnnatione PM 17 absol- uantur Sml absolbuntur C 19 possint A 20 cogit Stnl ait A illa] ista zM 22 uideantur in mg. mlL firmatae K firma z 23 eccla A pupullis r 24 praecipim\' F 23 destituores Sm1 2G gratia xpi A se s.i.G )

Illud autem quod dicunt sine ullo peccato aliquos homines iam ratione propriae uoluntatis utentes in hoc saeculo uixisse uel uiuere optandum est ut fiat, conandum est ut fiat, supplicandum est ut fiat, non tamen quasi factum fuerit confidendum. hoc enim optantibus et conantibus et digna supplicatione deprecantibus, quidquid remanserit peccatorum, per hoc cotidie soluitur, quod ueraciter in oratione dicimus: dimitte nobis debita nostra, sicut et nos dimittimus debitoribus nostris. quam orationem quisquis cuilibet, etiam homini sancto et dei uoluntatem scienti atque facienti, praeter unum sanctum sanctorum dicit in hac uita necessariam non fuisse, multum errat nec potest omnino illi ipsi placere quem laudat; si autem se ipsum talem putat, ipse sc decipit et ueritas in eo nonest, non ob aliud, nisi quia falsum putat. nouit ergo ille medicus, qui non est opus sanis, sed aegrotantibus, quemadmodum nos curando perficiat in aeternam salutem, qui et ipsam mortem, quamuis peccati merito inflicta sit, non aufert in hoc saeculo eis quibus peccata dimittit, ut etiam cum eius timore superando suscipiant pro fidei sinceritate certamen, et in quibusdam etiam iustos suos, quoniam adhuc extolli possunt, non adiuuat ad perficiendam iustitiam, ut, dum non iustificatur in conspectu eius omnis uiuens, actionem gratiarum semper indulgentiae ipsius debeamus et sic ab illa prima causa omnium uitiorum, hoc est a tumore superbiae, sancta humilitate sanemur. hanc epistolam dum [*]( 7 Matth. 6,12 l2cf.IIoh.l,8 13 cf. Matth. 9,12 19 cf. Ps.142, 2 ) [*]( 2 propriae uoluntatis om. zd 3 obtandum LmlSG obtantum Vml fiat- alt. fiat in mg. P conandum (c ex qu) L conandum est ut fiat s.l.tn2G conandum—suppL est ut fiat in mg. Km2 alt. \\its.l.m2S 4 ñ 8. expo ut K factum ex fructuG confitcndum V AM confidendum est b 5 conantibus (c ex qu) L digni Gml quicquid Lm2I\'Gin2Km2Am2b quodquid M 6 cottidie K in illa oratione b 8 ort V etiam om. zd 9 faciendi Lml prae LmlSmlV per PG 10 post sanctorum add. s.l.m2 +xpmS necessaria GC 11 erat Vml si autem] sic cū PGm2 12 se decipit]seducit m2s.exp. sed accipit K 13 que facsum Lml quia A 14 proficiat A perficiant C 15 quia A peccanti V inflicto Lml 16 auferret A confcrt V cum eius] cuius P 17eiV 18 quibusdam]quibus dicit V 19 n du A 20 agnitionem LmlSVPGml ingulgentiae L rGml, Sin mg. 21 ipsius in mg. P tutiorum V 22 tumores V saneonur deo gratias z epistulam S epystolam K dum om. A )

dispositio mea breuem parturit, liber prolixus est natus, utinam tam perfectus quam tandem aliquando finitus! [*]( 1 disputatio zb mea] magna b 2 EXPL LIBER TERTIVS SCI AVGVSmi EPI RECTE FIDEI AD MARCELLINV TIUBVKV ET NOTARIVM DE BAPTISMO PARVVLORVM AMEN. INCIP LIBER DE VXICO BAPTISMO FELICITER SP EXPLICIT LIB TERTIVS SCI AGVSTIXI EPI RECTE FIDEI AD MARCELLINV TRIBVNV ET XOTARIVM DE BAPTISMO PARVVLORVM V FINIT LIB III DE BAPTISMO PARf. INC AD PINIANV LIB P M Explicit liber lIIus. Incipit liber de spu et littera Augustini epi K ExpJ. lib III sci Aug epi rectae fidei ad MarceUinu tribunu et notariū de baptismo paruulorū amen G Explicit lib tertius sci Augustini de baptismo paruulorum A Explicit lib ■III C; a cod. L subscripfio dbesl; Explicit liber -III- (lilt. unc.) C Sancti augustini epi epistola siue liber tertius de peccatorum meritis et remissione et de baptismo paruulorum explicit b)