Contra Faustum

Augustine

Augustine. Sancti Aureli Augustini Opera, Sectio VI, Pars I (Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 25, Pars I). Zycha, Joseph editor. Prague; Vienna; Leipzig: F. Tempsky; G. Freytag, 1891.

LIBER DUODETRICESIMUS.

FAUSTUS dixit: Sed non poterat mori, nisi natus esset. et ego respondeo: nec nasci poterat, nisi deus non esset; aut si potuit et deus esse et nasci, quare non et non nasci potuerit et mori ? uides ergo utile satis non esse in his consequentiam quaerere aut argumentis adniti, cum de rebus agitur, quae pertineant ad Iesum; sed quaerendum potius est, quid ipse de se quidue apostoli sui de eodem praedicarint. [*]( 1 querere C 3 nirili b 6 et ei C 9 et in euangelio b 10 Cap. Lin LPSGM Agustinus L tibi s. I. m. 1 L 12 conaiQcpris 3f 16 ista quae] itaq: L id qd (corr. ex ita quae) M 17 manichei LC et in C 23 Cap. LIIII LPSGM 25 non post quare om. lib. 26 poterit SG * 29 apoetoluS G apostolis 1 eius (tn ru.) 8 sui (s add. <M. 2) M praedicarint (in in rxu.) C predicarent b )

739

ipsaque adeo pertractanda genealogia est et uidendum, si sibi conueniat, non ex coniectura passionis natiuitatis eius exquirere ueritatem, quia et pati non natus potuit et natus minime pati praesertim ipsis uobis fatentibus deo esse inpossibile nihil: quod erit et ipsum falsum, si hoc constiterit non po- . tuisse mori non natum.

AUGUSTINUS respondit: Iterum ac saepe tibi proponis, quod non audis ab eis, a quibus confutaris. nemo tibi dicit: non poterat mori, nisi natus esset, quia mortuus est Adam, quamuis natus non fuisset; sed dicitur tibi: natus est, quia hoc sanctum euangelium, non nescio quis haereticus loquitur; mortuus est, quia hoc in sancto euangelio, non in libro alicuius haeretici legitur. sed tu, qui prohibes argumentari, cum de rebus agitur, quae pertinent ad legum, et quaerendum censes, quid ipse de se quidue apostoli sui de eodem praedicarint, cum coepero Matthaei euangelium recitare apostoli eius, ubi narratio natiuitati)J eius tota contexitur, continuo dices illam narrationem non esse Matthaei, quam Matthaei esse dicit uniuersa ecclesia ab apostolicis sedibus usque ad praesentes episcopos certa successione perducta. tu mihi quid contra lecturus es ? aliquem forte librum Manichaei, ubi Iesus negatur esse natus ex uirgine. sicut ergo ego credo illum librum esse Manichaei, quoniam ex ipso tempore, quo Manichaeus uiuebat in carne, per discipulos eius certa successione praepositorum uestrorum ad uestra usque tempora custoditus atque perductus est: sic et istum librum credite esse Matthaei, quem ex illo tempore, quo Matthaeus ipse in carne uixit, non interrupta serie temporum ecclesia certa conexionis successione [*]( 1 ipsa quoque C 7 Cap. LV LPSGM Agustinas respd L 11 hereticus LCSG 13 heretici LCSG 15 de se s. I. S apostolissui S apostolis soide (s add. m. 2; fuit uide) M sui in ras. G 16 praedicarent P (et 18, 26) mattkei L mathei C 21 (et 23) manichei LG 23 esse (s, I. a m. 1) C 26 sic?ta p3G sic/ill (ut er.) M credit SG credite (exp. m. 3) P crede b 27 mattheus L matheus C 28 series LS*GMb ecclesia Ll certa] et certa BGMLib ex certa C ) [*]( 47* )

740

usque ad tempora ista perduxit. et dic mihi, cui libro potius credere debeamus: eiusne apostoli, qui Christo, cum adhuc in terra esset, adhaeserat, an nescio cuius Persae, qui tanto post natus est? sed alium forte proferes librum, qui nomen habeat alicuius apostoli, quem a Christo constat electum, et ibi Christum natum ex Maria non esse lecturus es. cum ergo necesse sit alterum horum librorum esse mendacem, cui nos potius censes fidem adcommodare debere? eine, quem illa ecclesia ab ipso Christo inchoata per apostolos prouecta certa successionum serie usque ad haec tempora toto terrarum orbe dilatata ab initio traditum et conseruatum agnoscit atque adprobat, an ei, quem eadem ecclesia incognitum reprobat, cum etiam proferatur ab hominibus ita ueracibus, ut Christum laudent esse mentitum?

Hic dicturus es: genealogia ipsa consideretur duorum euangelii librorum, utrum sibi conueniat. iam hinc alibi in hoc opere diximus, quod dicendum fuit. neque enim uos mouet, nisi quemadmodum duos patres potuerit habere Ioseph. quodsi cogitantibus non occurrisset unus, qui genuit, alius, qui adoptauit, nec sic facile debuistis aduersus tantam auctoritatem praeproperam proferre sententiam; nunc uero si uel admoniti cogitatis, quam hoc fieri potuerit, euangelio simpliciter credite et uos potius tam male ac peruerse argumentari desistite.

Quod autem putat quaerendum esse Faustus, quid de se Iesus ipse praedicauerit, cui non iustum uideatur? sed numquid hoc sciri potest nisi discipulis eius narrantibus? quibus si non creditur adnuntiantibus, quod de uirgine natus sit, quomodo eis fides habebitur adnuntiantibus , quid [*](1 cui] cuius ed. Maur. 3 cuius ed. Mattr, : cui lib. b 5 contestat sl0 consta*»r (re er.) M 6 non e,sse (s. l. a m. rec.) C 7 mendaciQ b 8 cesses SlG censaes (exp. m. 3) P 9 inchoata (h 8. l. a m. 1) MP3Gl inchoata (0 s. I.) S 10 tempore SlG . 15 hoc SG 18 quemftmodum L 22 quam hoc fieri hoc (pr. hoc post add.) S 23 malg L peruerse L 26 predicauerit C uideatur (a s. l. a m. 1) S 29 quod SG )

741

de se ipse praedicauerit ? si enim prolatae fuerint aliquae litterae, quae nullo alio narrante ipsius proprie Christi esse dicantur, unde fieri poterat, ut si uere ipsius essent, non legerentur, non acciperentur, non praecipuo culmine auctoritatis eminerent in eius ecclesia. quae ab ipso per apostolos succedentibus sibimet episcopis usque ad haec tempora propagata dilatatur multis in ea iam conpletis, quae ante praedicta sunt et usque in finem quae restant, sine dubio futuris atque uenturis? quia et illae litterae si proferrentur, utique considerandum erat, a quibus proferrentur: si ab ipso, illis primitus sine dubio proferri potuerunt, qui tunc eidem cohaerebant, et per illos etiam ad alios peruenire. quod si factum esset, per illas, quas commemoraui, praepositorum et populorum successiones confirmatissima auctoritate clarescerent. quis est ergo tam demens. qui hodie credat esse epistulam Christi, quam protulerit Manichaeus, et non credat facta uel dicta esse Christi, quae scripsit Matthaeus? aut si etiam de Matthaeo, utrum iste ipsa scripserit, dubitat, de . ipso quoque Matthaeo non potius id credat, quod inuenit in ecclesia, quae ab ipsius Matthaei temporibus usque ad hoc tempus certa successionum serie declaratur, et credat nescio oui ex transuerso de Perside post ducentos uel amplius annos uenienti et suadenti, ut illi potius, quid Christus dixerit feceritque credatur, cum ipse apostolus Paulus post ascensionem domini de caelo uocatus, si non inueniret in carne apostolos, quibus communicando et cum quibus conferendo euangelium [*](25 cf. Act. 9 ) [*](1 ipso SG praedicauerint SG 2 propriae LSG 3 potuerat Lb 4 auctoritati P1 auctoritatis (c 8. l.) S 6 minerent SlG seminerent P1 apostolos (o fin. retract. m. 2) L 6 usque add. tn. 2 L 9 ille G proferentur CPL1 10 proferentur Ll 11 potuerint SG potuer (~ add. m. ree) C coherebant LG 1S comme moraui C 15 epistolam L 16 protulitulerit S manicheus LCS 17 mattheus LC 18 mattheoXC t Y ipe ipsa (t add. m. 2) C ipsa ista S ipse ista G iste ista b debitat M1 20 matthei LC 22 trans uerso C 28 sua denti C 24 ipso S )

742

eiusdem societatis esse adpareret, ecclesia illi omnino non crederet? sed cum cognouisset eum hoc adnuntiantem, quod etiam illi adnuntiabant, et in eorum communione atque unitate uiuentem accedentibus etiam per eum talibus signis, qualia et illi operabantur, ita eum domino commendante meruit auctoritatem, ut uerba illius hodie sic audiantur in ecclesia, tamquam in illo Christus, sicut uerissime ipse dixit, locutus audiatur. et putat Manichaeus credi sibi debere ab ecclesia Christi loquenti contra scripturas tanta et tam ordinata auctoritate firmatas, per quas ei praecipue commendatum est, ut quisquis illi adnuntiauerit praeterquam quod accepit, anathema sit.

Sed rationem, inquit, profero, qua demonstrem scripturis illis non esse credendum. certe non argumentaris ? et tamen in ipsa quoque argumentatione superaris. ad hoc enim redigitur omnis argumentatio tua, ut ad extremum credat anima ideo se in hoc mundo esse miseram, quia miseria sua deo suo subuenit, ne ille regno priuaretur, eiusque naturam atque substantiam usque adeo esse mutabilem, corruptibilem, uiolabilem. coinquinabilem, ut pars eius quaedam nec mundari ualeat et ab ipso, qui eam sciens innocentem de suis uisceribus nihilque apud se peccantem tantae contaminationi permiscuit, aeterno globi subplicio puniatur. iste finis est omnium argumentationum fabularumque uestrarum: quarum utinam sit finis, sed in corde et in ore uestro, ut aliquando tam execrandas blasphemias credere ac dicere desinatis. sed ex ipsis, [*](8 cf. II Cor. 13, 3 12 cf. Gal. 1, 8 sq. ) [*]( 1 eiusdem (s 8. 1. a m. 2) L sotietatis C apparet Lxb illo Lx 2 cognouissent L( MG, (n in ras.) S 4 accedentibus Gl 7 in (add. m. 2) LM om. b ei ipse M 8 manicheus LC 10 ei (in ras. a m. 2) L 18 inquid Sl om. C qua* (e er.) L 14 non] nunc 590 M1 non, er. L argumentaris (gu add. m. rec.) C 15 enim om. SG redigitur (d ex g fec. m. 1) C 18 suo subuenit] subsubuenit S illa LMl naturA (~ add. m. 2) L 20 quędam (ka m. rec.) C 23 subplicio (b ex p) C suplicio M 24 argumentortl C 25 finis (t mute in s) C 26 blaspheas Zl )

743

inquit, litteris probo, quam eis non ubique credendum sit, quoniam contraria sibi loquuntur. cur non ergo dicis potius nusquam eis esse credendum tamquam inconstantibus seseque inpugnantibus testibus? sed hoc, inquit, eligo. quod consen- . taneum uideo ueritati. cui ueritati? fabulae scilicet tuae habenti in capite bellum dei, in medio contaminationem dei, in fine damnationem dei, et nusquam, inquit, creditur litteris sibimet aduersis atque contrariis. sed ideo tibi hoc uidetur, quia non intellegis; nam et quicquid protulisti,. quod tale uideretur, demonstratum est, quam non intellegas, et quicquid protuleris, demonstrabitur. nulla ergo causa est, quare illis litteris tanta auctoritate praeditis non credamus; et plane ista maxima causa est, cur eos, qui aliud adnuntiant, anathememus.