Contra Faustum
Augustine
Augustine. Sancti Aureli Augustini Opera, Sectio VI, Pars I (Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 25, Pars I). Zycha, Joseph editor. Prague; Vienna; Leipzig: F. Tempsky; G. Freytag, 1891.
Uideat Iesum introducentem populum in terram promissionis. neque enim hoc temere ab initio uocabatur. sed ex ipsa dispensatione nomine mutato Iesus appellatus est. uideat botrum de terra promissionis in ligno pendentem. uideat in Hiericho tamquam in hoc mortali saeculo meretricem — de qualibus ait dominus, quod praecedant superbos in regnum caelorum — per fenestram domus suae tamquam per os corporis. sui coccum mittentem — quod est utique sanguinis signum — propter remissionem peccatorum confiteri ad salutem. uideat muros ipsius ciuitatis tamquam munitiones mortalis saeculi septies circumacta testamenti arca cecidisse, sicut nunc per tempora. quae septem dierum uicissitudine dilabuntur, [*](1 cf. Ei. 20 2 cf. Act. 2, 1 aqq. 3 cf. Ex. 31, 10 Luc. 11, 20 11 cf. Pa. 24, 9 14 cf. Ios. 3 16 cf. Num. 13, 24 18 cf. Matth. 21, 31 20 cf. los. 2, 18 23 cf. Ios. 6, 7 sqq. ) [*]( c 1 ai/rrcum C uenita (& in ras.) S uenienti G 2 passione SHr 4 demonia CS osculis C 5 litteris illis Mb C quod 81 7 hostium L 8 /elatione (d er.) L 9 en! est b 10 mansuetos L 13 introducentem (du s. I. a m. 1) S populos S 15 est (s. I. m. 2) L 16 terram L 17 hierico LCM1 18 superuos C 19 celorum C 20 sannl. gnis S2 sanguis GS'?NI' 22 mvros (v s. o a m. 1) L mortalis L Eug (ed. Knoll p. 273) : mortales CSJIG 23 archa C cecidiase (e fin s. ra*. add. m. 2) C )
Uideat tempora primo iudicum postea regum, sicut erit primo iudicium, deinde postea regnum; inque ipsis temporibus iudicum et regum iterum atque iterum multis et uariis modis Christum et ecclesiam figurari. quis erat in Samson obuium leonem necans, cum petendae uxoris causa ad alienigenas tenderet. nisi qui ecclesiam uocaturus ex gentibus dixit: gaudete, quia ego uici saeculum? quid sibi uult in ore ipsius leonis occisi fauus exstructus, nisi quia ecce conspicimus leges ipsas regni terreni, quae aduersus Christum ante fremuerant, nunc iam perempta feritate dulcedini euangelicae praedicandae etiam munimenta praebere? quid est illa mulier plena fiduciae hostis tempora ligno transfigens nisi fides ecclesiae cruce Christi regna diaboli perimens ? quid uellus conplutum area sicca et postea conpluta area sicco uellere nisi primo una gens Hebraeorum habens occulte in sanctis mysterium dei, quod est Christus, quo mysterio totus orbis uacuus erat? nunc autem in manifestatione totus orbis id habet, illa uacuata est. [*]( 2 cf. I Cor. 15, 26 11 cf. Iud. 14 12 Ioh. 16, 33 18 cf. Iud. 14. 8 17 cf. Iud. 4, 21 20 cf. Iud. 6, 37 sqq. ) [*]( 1 circui LGM1 circuito C circnire M2 circtlit b totum C 3 aecclesia C liberetur om. b 5 sanguing L 6 iudicium Ll pi regum (um m ras.) CS regnum G reg.um (n er.) ML2 7 iudicum Cl postea oni. C regnum (n s. l. utn in ras.) C inquae LG inquą.e S inq'/// M 8 iudicium Ll regnum SG reg*um (n m. 2 er.) L regum (u ex n fact. et u er.) M 10 sansom C fafon L. 11 acclesiam C uocaturõs S1 13 fabus SIMIG eitructus CM 16 predicande L predicandae C prebere CL 17 fidutiae l' timpora MS2 18 acclesiae C 19 uellus (u ex b m. 2) L 20 bellere Ll prima C hebreoram C occulte (pr. c s. 1.) C occultae L )
Quid iam regum temporibus, ut et inde pauca commemorem ? nonne ab ipso exordio commutatum sacerdotium in Samuhelem reprobato Heli et commutatum regnum in Dauid reprobato Saule clamat praenuntiari nouum sacerdotium nouumque regnum reprobato uetere, quod umbra erat futuri. in domino nostro Iesu Christo uenturum ? nonne ipse Dauid. cum panes propositionis manducauit, quos non licebat manducare nisi solis sacerdotibus, in una persona utrumque futurum, id est in uno Iesu Christo regnum et sacerdotium figurauit? nonne cum decem tribus a templo separatae sunt et duae derelictae. satis indicat, quod de tota ipsa gente apostolus ait: reliquiae per electionem gratiae saluae factae sunt?_
Pascitur Helias tempore famis coruis mane adferentibus panem et ad uesperam carnes: et Manichaei non intellegunt in illis libris Christum, cui quodam modo salutem nostram esurienti confitentur peccatores fidem primitias spiritus nunc habentem, in fine autem uelut ad uesperam saeculi etiam carnis resurrectionem. mittitur Helias pascendus ad alienigenam uiduam. quae uolebat duo ligna colligere. priusquam moreretur: non hic solo ligni nomine sed etiam numero lignorum signum crucis exprimitur. benedicitur farina eius et oleum: fructus et hilaritas caritatis, quae cum inpenditur. non deficit; hilarem enim datorem diligit deus.
Heliseo pueros insultantes et clamantes: calue, calue! bestiae comedunt: puerili stultitia deridentes Christum in loco Caluariae crucifixum inuasi a daemonibus pereunt. mittit [*]( 3 cf. I Reg. 2, 27 sqq. 4 cf. I Reg. 16, 1 sqq. 8 cf. I Reg. 21, 6 11 cf. III Reg. 12, 16 . 20 12 Rom. 11, 5 15 cf. HI Reg. 17, 6 19 cf. m Reg. 17, 9 24 H Cor. 9, 7 26 cf. IV Reg. -J, 23 sq. ) [*]( 3 samuelem M 6 nostro om. SG regnum et sacerdotium uenturum b 7 manducavit (v s. t mperscr. m. 1) C 10 separate S 12 salue facte S 15 manichei C 17 fpf] xpf S 19 elias M 23 inpeditur S'G . 25 heli*seo M insultantes] exultantes LSGMP1 exaltantes P3 26 comederunt SG 27 caluarie C demonibus CS )
Iam ipsa in Babyloniam transmigratio, quo etiam spiritus dei per Hieremiam prophetam iubet, ut pergant et orent pro eis ipsis, in quorum regno peregrinantur, quod in illorum pace etiam pax esset istorum, et aedificarent domos et nouellarent uineas et plantarent hortos, quis non agnoscat, quid praefigurauerit, qui adtenderit ueros Israhelitas, in quibus dolus non est, per apostolicam dispensationem cum euangelico sacramento ad regnum gentium transmigrasse ? unde nobis apostolus tamquam Hieremiam replicans dicit: uolo ergo primum omnium fieri deprecationes, adorationes; [*](2 cf. IV Reg. 4, 29 sqq. 9 cf. IV Reg. 6, 4 sqq. 12 Mattb. 3. 10 21 cf Hier. 29, 1 sqq. 23 cf. Ioh 1, 47 25 I Tim. 2. 1 sqq. ) [*]( 1 reuiuiscit C&M'1 2 reuiuiscit CM7 3 suum] eius SG 6 conformauit (fo er fi) C nostrae mortis C 7 & cum (exp. m. 2) L cederentur C 8 ferrem Lx 10 iudeos C 11 cederet LC 12 arboris Eug. (ed. Kndll p. 275): arborum lib. b ab eis om. SG 16 ręsurrexit S 16 necessitatg L legvnt (v s. e a m. 1) C 19 quid L'S'GMt quia M:I 21 bortos S 22 quij et qui (et add. m 2) S adtenderit Lt ueras C' 28 euangelico C 26 primum L Eug: ' primo CSMG depracationes n deprsecationes L adorationes (ad s. ?.) SG )
Quis potest ex occasione alterius operis omnia, quae in illis ueteribus legis et prophetarum libris figurate Christum adnuntiant, quantalibet breuitate perstringere ? nisi forte quis putat ingenio fieri, ut ea quae rerum ordine per sua tempora cucurrerunt, ad Christi significationes interpretando uertantur. hoc forte Iudaei possunt dicere siue pagani; eis autem, qui se christianos putari uolunt, premit ceruicem apostolica auctoritas dicens: omnia haec in figura contingebant illis et: haec omnia figurae nostrae fuerunt. nam si Ismahel et Isaac homines nati duo testamenta significant, quid credendum est de tot factis. quae nullo naturali usu, nulla negotii necessitate facta sunt? nihilne significant? si quis nostrum, qui Hebraeas litteras ignoramus, id est ipsos uocum characteres, uideret eas in pariete conscriptas honorato aliquo loco: quis esset tam excors, ut eo modo pictum parietem putaret? ac non potius intellegeret scriptum, ut si legere non ualeret, non tamen illos apices aliquid significare dubitaret? ita prius illa omnia. quae sunt in uetere instrumento scripturarum sanctarum, . quisquis non peruerso animo legerit, sic oportet moueatur, ut aliquid ea significare non ambigat.
Uerbi enim gratia: numquid, si oportebat adiutorium uiro feminam fieri, etiam hoc necessitas ulla cogebat uel ulla suadebat utilitas. ut de dormientis latere fieret? si causa euadendi diluuii opus erat fabricari arcam, quid opus erat. [*]( 1 Ps. 29, 12 sq. 13 I Cor. 10, 10 . 6 14 cf. Gal. 4, 22 sqq. 27 cf. Gen. 2. 18 sqq.' ) [*]( 2 concidisti CS 4 compungar C 6 figuratae L 9 interpraAando L 12 haec omnia C in illis LCSMG 17 hebreas C Sft (ft s. I. m. 2 add.) L ipsosuocum GSC ipso suo cum M caracteres LCG carateres M 19 picttl (u corr. ex a) S 20 intelligeret C scriptam Sx 2i moueatur Sl 26 fUeri (' 28 fabncari/ L archam CS)
Itaque etiam ipsi Iudaei, qui Christum, cuius passionem nos agnouimus, illi derident, nolunt talibus rerum non tantum dictarum, sed etiam gestarum figuris praeuntiatum uideri, * coguntur nobis dicere, quid illa significent: quae nisi aliquid significare concedunt, tam diuinae auctoritatis libros ab ineptarum fabularum ignominia non defendunt. uidit hoc Philo quidam, uir liberaliter eruditissimus unus illorum, cuius eloquium Graeci Platoni aequare non dubitant, et conatus est aliqua interpretari non ad Christum intellegendum, in quem non crediderat, sed ut inde magis adpareret, quantum intersit. [*]( 6 cf. Gen. 6, 14; 7, 8 14 cf. Gen. 22 ) [*]( 1 ipsas (ex i m. 2 fec. a) L 5 archam C archam S 6 literas O 7 immolari b 8 obedientia C poteris C] 11 offenso L'S'P'G, (in mg. effuso) M 13 sacrifitium C adherens C 14 carnibus 8'G 16 contexta (t ante a s. I.) C 17 id estJ uel b 6st (st a m. 2) L 22 a nobis Cb nisi] nobis b 23 tam] tn b 24 filo LSMG quidam filo C 25 eorum Lb 26 greciLCSG dubitant (n s. I.) L 27 interptari L<' 28 ut om. b )
Nec pagani nobis in hoc obstrepunt; neque enim audent [*]( 4 n Cor. 8, 16 19 cf. Ioh. 19, 34 20 Gen. 2, 24 ) [*]( 2 praeter] propter b 4 aufertur GSMb 5 filonis LC archam C 7 menbratim C cui (i s. 1.) L subtilisseme C' etiam numerorum C 12 at] ad L hostium C 13 archę C 15 hostio C* 16 est et dicere (8 exp., in L) LGS ausus est et scribere 8 18 sacramenta (ta ex to corr.) SG ęcclesiae C 20 et in] in SGM archa C 22 ceteris C interprętationibus C interpraaationibus L 24 que 81 quae G 25 praeter] propter b )
Nobis autem quisquis dixerit non ideo alia uel gesta uel scripta, ut Christus in eis intellegatur, excepta ipsa tanta consonantia rerum praefiguratarum et nunc inpletarum aliis praesagiis propheticis apertis manifestisque ferietur, sicuti est illud: in semine tuo benedicentur omnes gentes. hoc dictum est ad Abraham. hoc ad Isaac, hoc ad Iacob. unde non inmerito dicit: ego sum deus Abraham et deus Isaac et deus Iacob. conpleturus utique in benedictione omnium gentium, quod ex eorum semine promisit. nec inmerito ipse Abraham, cum eius seruus ei iurasset, sub femore suo iussit eum ponere manum, sciens inde uenturam carnem Christi, in quo benedici omnes gentes non nunc praenuntiamus. sed quod tunc praenuntiatum est, nunc uidemus.
Uellem scire, immo melius nescierim, qua caecitate . animi legerit Faustus, ubi uocauit Iacob filios suos et dixit: congregamini, ut nuntiem uobis, quae occursura sunt uobis in nouissimis diebus: congregamini et audite. [*]( 14 Gen. 22, 18; 26, 4; 28, 14 16 Ex. 3. 6 20 cf. Gen. 24, 2 . 9 ) [*]( 1 figurate L 2 interpretspmur S interptemur LM interpretamur G presertim SG 5 fysologias LSMG fysiologias C teologias GSLMX 6 interpraaando L conantur b plenae LM 7 iudicantes LPb 9 turpituding SGL, (m er.) M liueri S'M'G supstione M 10 alia] illa b 11 ipsa (8. I.) S 12 imple*tarum C 13 profeticis SG . 16 inmerito Ll. (n ex m) M dicti SlG et deus isaac (a. 1. m. 2) L 18 immerito L1 20 uenturum L1 21 pronuntiamus Ll 23 cecitate L • 24 uocabit C1 suos om. C 25 annuntiem Mb occursura (oc s. a m. 1) S )
Quid ad haec respondetis, insani ? nempe ista manifesta sunt, nempe omnes, non dico calumnias contradictionis sed etiam nebulas dubitationis expellunt. talia quaerite primo in illis libris, talibus primo credite, quae nunc a me nec omnia commemorari possunt, quia nimium est, nec multa, quia longum est, nec pauca uellem. ne sola existimentur ab eis. qui illa non legunt, et ne fidelis ac diligens lector me reprehendat, cum plura euidentiora reppererit, quod ista potissimum posuerim, quae mihi occurrere in praesentia potuerunt; inuenietis enim multa, quae omnino nec tali saltem indigeant admonitione, quali modo usus sum in uerbis Iacob. quis enim iam quaerat expositorem, dum legit: uelut ouis ad uictimam ductus est, et omnia, quae illic multipliciter et euidenter dicuntur: quia liuore eius sanati sumus, quia peccata [*]( 2 Matth. 26, 28 3 cf. Num. 13, 24 9 II Cor. 5. 13 12 cf. Hebr. 5, 12 2o Es. 53, 7 . 6 . ) [*]( 1 demissis (ss a m. I s. exp. tt) C dimissis Ml 2 remissione L 3 ipsi G ipse (e corr. ex i) S 4 propterea enim et S sangutna (4 paene er.) C 6 uere S 7 ab om. SG labentibus (b eorr. ex u) SM lauentibus G 10 fulgentes b (in mg. al. fului) oijculi C 18 et dentes] dentes eius C 17 credite] qufrite C 18 commemori Ll 20 rephendat L 21 seuidentiora L repperit SIG 23 saltim LSMG 24 ammonitione LSGM amonitione C )
Quis non eundem saluatorem agnoscat apud Danihelem, cum antiquo dierum offertur filius hominis et accipit regnum sine fine. ut seruiant ei omnes gentes? iam uero si locum illum, quem commemorauit dominus ex eiusdem Danihelis prophetia: cum uideritis abominationem uastationis (quae dicta est a Danihele) stantem in loco sancto: qui legit, intellegat, si subputatis etiam temporibus hebdomadum ille numerus pertractetur, non solum Christus sed etiam tempus reperitur, quo eum oportuit uenire passurum. quamquam et sine conputatione temporum manifestis rerum effectibus Iudaeos urgere soleamus, cum quibus nobis, non. utrum in Christo sit salus nostra, sed utrum iam uenerit passusque fuerit disceptatio est. conuincuntur autem rebus ipsis apertissimis non solum de fide omnium gentium, quas ei seruituras eadem, cui cedere coguntur, scriptura praedixit. quae ita clarescit toto orbe terrarum, ut omnium tergiuersantium oculos feriat, uerum etiam de iis. quae in ipsa Iudaeorum gente iam facta sunt, quod sacrarium euersum est. quod cessauit hostia et sacerdos et unctio pristina: quae omnia Danihel tunc praenuntiauit futura. quando ungui sanctum sanctorum liquide prophetauit. cum igitur illa omnia iam facta sint, exigitur ab eis etiam unctus sanctus sanctorum, et quid respondeant. non inueniunt. quomodo autem nobiscum non de Christo, sed tantum de aduentu eius disceptarent. nisi bene nossent eum in suis libris prophetatum ? cur a Iohanne quaerunt, utrum ipse sit Christus? cur ipsi domino dicunt: quamdiu animam nostram tollis? si tu es Christus. dic nobis palam? cur Petrus et Andreas et Philippus dicunt [*]( 3 Dan. 7, 13 sq. 5 Dan. 9, 27; Matth. 24. 15 21 cf. Dan. 9, 24 sqq. 25 cf. Ioh. 1, 19 27 Ioh. 10, 24 ) [*]( 2 accepit SGMlb 5 uideritiB (ti 8. l. a m. 1) L abhominati- , onem CS2 6 quę dicta e a daniele b 7 supputes b ebdomadum LCSGM 9 repperitnr LCSM 11 iudeos C urgere (s er.) SMG surgere L 13 passus quę b deceptatio S conuincitur C 15 cedere b (m mg. credere) 16 ijomnium L 17 his LCGSMb 18 iudeorum C 20 ungi Cb 24 discerptarent S )