Contra Duas Epistulas Pelegianorum
Augustine
Augustine. Sancti Aureli Augustini Opera, Sectio VIII, Pars I (Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 60). Urba, Karl; Zycha, Joseph; editors. Prague; Vienna; Leipzig: F. Tempsky; G. Freytag, 1913.
Sed haec ideo dicunt isti, dum uolunt ex uerbis apostoli in suum sensum homines detorquere. ubi enim ait apostolus: per unum hominem peccatum intrauit in mundum et per peccatum mors et ita in omnes homines pertransiit, ibi uohmt intellegi non peccatum pertransisse, sed mortem. quid est ergo quod sequitur: in quo omnes peccauerunt? aut enim in illo uno homine peccasse omnes dicit apostolus, de quo dixerat: per unum hominem peceatum in trauit in mundum, aut in illo peccato aut certe in morte. non enim mouere debet, quia non dixit \'in qua\', sed i n quo omnes peccauerunt; mors quippe in graeca lingua generis masculini est. quodlibet ergo eligant. aut enim \'in illo homine peccauerunt omnes\' ideo dictum est, quoniam quando ille peccauit, in illo erant onmes; aut in illo peccato peccauerunt omnes, quia generaliter omnium factum est, quod nascentes tracturi erant omnes; aut restat, ut dicant, quod in illa morte peccaucrumt omnes. sed hoc quemadmodum possit intellegi non plane uideo. in peccato enim moriuntur homim\'s, non in morte peccant; nam peccato praecedente mors sequitur, non morte praecedente peccatum. aculeus quippe mortis est peccatu m, id est aculeus, [*]( 9. 13 Rom. 5, 12 27 I Cor. 15, 56 ) [*](1 non tam O non iam B ita om.EF 3 trehentesO 4 per morteni conferatur V 5 pdicandie 0 (a s. j) 6 bono CEF 8 hoc DM uolunt] dicuntD 9 detorqueri D 10 introiuitO 11 in s.l.Om2 homines om.V homines] add. mors OB 12 pertransit b intellegi om. V peccatum transisse ius. F 13 quid 0 (d s. 2. t«2) 14 dicit omnes EFbd 15 hominum Om1 16 Imundum C certe] cerneO 17 mouere—non oni.B 20 et ideo Dbd ideo—omnes om.EF ille om.D 21 alt. in om.O peccatiOmi 22 tracturi erant] traxerantV 23 dicatO peccauerB peccaucn C 24 possit intellegi ins. F 25 homines] omnesDM nam peccati B 26 pcidente utroqiie loco Oml )
Propter quid autem idem apostolus dicit nos per Christum reconciliari deo, nisi propter quod facti fuimus inimici? et hoc quid est nisi peccatum? unde et propheta dicit: peccata uestra separant inter uos et deum. propter hanc igitur separationem mediator est missus, ut tolleret peccatum mundi, per quod separabamur inimici, et reconciliati ex inimicis efficeremur filii. hinc utique apostolus loquebatur, hinc factum est, ut interponeret quod ait per unum hominem intrasse peccatum. haec enim sunt superiora uerba eius: commendat autem, inquit, suam caritatem deus in nobis, quoniam, cum adhuc peccatores essemus, Christus pro nobis mortuus est; multo magis iustificati nunc in sanguine [*]( 9 cf. Ambrosiaster in ep. ad Rom. 5,12 (XVII 92 M) et H. Zimmer, Pela, gius in Irland pig. 119 17 cf. Rom. o, 10 19 Esai. 59, 2 21 cf. Ioh. 1, 29 25 Rom. 5, 8-11 ) [*](1 mors fit 0 quod C pongit B 2 cum uenenum bibitur B si] cum s.l. Oml 3 a s.l.Oml 4 apostolis C 8 peccatum om.Oml 9 sic e*tO et sic Did hylarius C 10 aitj aut V 11 in adam DM 12 manifestum estEF Ambrosiaster in s.l.Oml 13 quasij quiaO corruptus∗O corruptus e̅ B 16 essct om.O, in ras. D 17 idem om.D 18 quod s.l.Om2 \' sumus C et— unde om.OmZ 19 peccataO (a fin. ins. m2) 20 igitur] ergo M 22 post inimicis eras. etO 25 eius uerba superiora B autcm] eniinO deus suam caritatemOB 27 essemus peccatores D 28 nunc om.1\' )
Porro autem de laude nuptiarum quid eis prodest, quod aduersus Manicheos, qui nuptias non deo uero et bono adsignant, [*](7 Rom. 5, 12 17 I Cor. 15, 22 18 Rom. o, 18 24 cf. Phil. 3, 18 25 Phil. 3, 19 ) [*]( 1 ipsius] eius EF 5 gloriamur OZ3 per iesum christum dom. nostrum DEVbd 8 hune om.F 10 homines om.V 11 ergo uorsantur B ergo aduer- santurO 13 opus reconciliari DEFbd 15 uitam liabere D semet∗∗ipsisO 16 est] et CDEF 17 sic] ita et Dbd 18 et] ut 0 20 iustitiam 0 25 est om.Om1 hocO obscurationeC 27 quia V uoluut—simpliccs] conantur deciperesupplicesZJ 2screa*turaeO 29 propdestO 30 nuptias om.D ) [*]( LX August. VIII pars I. Vrba et Zycha. ) [*]( 34 )
Rursus in laude legis quid cis prodest, quod contra Manicheos ucrum dicunt, quando ex hoc ad illud uolunt ducere, quod falsum contra catholicos sentiunt? dicunt enim: legem etiam ueterem secundum apostolum iustam et sanctam et bonam fatemur, quae custodientibus mandata sua ac per fidem iuste uiuentibus sicut prophetis et patriarchis omnibusque sanctis uitam potuit conferre perpetuam. quibus uerbis callidissime positis legem contra gratiam laudant. neque enim lex illa quamuis sancta et iusta et bona omnibus illis hominibus dei, sed fides, quae in Christo est, uitam potuit conferre perpetuam. haec enim fides per dilectionem operatur, non secundum [*]( 2 Iulianus, cf. p. 521,15 Matth. 19, 4 3 Gen. 1, 28 4 Matth. 19, 6 7 cf. Rom. 5,10 19 Iulianus 20 cf. Rom. 7,12 25 cf. Gil. 3, 26 26 cf. Gal. 5, 6 ) [*](listisOB obstituunt OD 3 et masculum Tr dicit EFbd 5 dnsO 6 falsum] fallaces decipulas B hoc—dicunt om.B enim] e 0 ab om.O 7 nasci credantur] nascanturTT sic] si B deo om.b 10 imundum C omnium] enim 6 inimicitiae factae Db 11 catholicaeT" 12 hominisF salua laude] saluandaO saluande B 13 iusta 0 (s s. ras.) copolatio TT sexuum sqq. inc. fol. 144° r, cf. Praef. iniqua in ras.B 14 ac] at BEFbd hai C a s.l,Om2 17 quo contra 0 1suer*umO nolunt dicere Tr 20 bonain et sanctam0 22 ct om.CEF 24 iusta et sancta OBbd )
Nusquam autem isti inimici gratiae ad eandem gratiam uehementius obpugnandam occultiores moliuntur insidias, quam ubi legem laudant, quae sine dubitatione laudanda est. legem quippe diuersis locutionum modis et uarietate uerborum in omnibus disputationibus suis uolunt intellegi gratiam, ut scilicet a domino deo adiutorium cognitionis habeamus, quo ea quae facienda sunt nouerimus, non inspirationem dilectionis, ut cognita sancto amore faciamus, quae proprie gratia est. nam scientia legis sine caritate inflat, non aedificat secundum eundem apostolum apertissime dicentem : scientia inflat, caritas uero aedificat. quae sententia similis est ei, qua dictum est: littera occidit, spiritus autem uiuificat. quale est enim scientia inflat, tale est littera occidit et quale est caritas aedificat, tale est spiritus uiuificat, quia caritas dei diffusa est in cordibus nostris per spiritum sanctum, quidatus est nobis. cognitio itaque legis? facit superbum praeuaricatorem, per donum autem caritatis delectat legis esse factorem. non ergo legem euacuamus per fidem, sed legem statuimus, quae terrendo ducit ad fidem. ideo quippe lex iram operatur, ut territo atque conuerso ad iustitiam legis inplendam dei misericordia gratiam largiatur per Iesum Christum dominum nostrum, qui e?t dei sapientia, de quascriptum est: lege met misericor diam in lingua [*]( 1 II Cor. 4, 13 2 Leu. 18, 5 8 cf. De gratia Christi 7, 8—9,10. 41,45 (CSEL XLII 131-133. 158) 15 I Cor. 8, 1 16 II Cor. 3, 6 19 Rom. 5, 5 24 Rom. 3, 31 25 cf. Rom. 4,15 27 cf. I Cor. 1, 30 28 Prou. 3, 16 ) [*]( 1 dicit aps 0 2 eam I* 3 eis] illis Dbd sed-eis B. Z. Om3; sed- imperat om.CE et] ut V non fuit lex quae hoc imperat sed fides; quae tamen fides at haec faciat sqq. F hoc om.V 4 impeiatOml 5 ipsa om.V 6 autem om.F squippeZ)m7 9 loquutionum0 12 inspirationeOBV 13proprialr 14 aplm s. exp. spm D 16 sentencia in ras. B 17 autem onul inflat scientia D 18 littera—acdificat] caritas aedificat et quale e caritas §dificat 0 19 qua Oml 24 euacuamus legem D set B (s add. m2) 25 fidem] uitam 0 2G inplendo 1* implcndum B misericordia∗O misericordiam Db gratia Db )
Item quod aduersus Manicheos laudant liberum arbitrium adhibentes propheticum testimonium: si uolueritis et audieritis me, quae bona sunt terrae edetis; si autem nolueritis et non audieritis me, gladius uos consumet, quid eis hoc prodest? quando quidem non tam contra Manicheos defendunt quam contra catholicos extollunt liberum arbitrium. sic enim nolunt intellegi quod dictum est: s i uolueritis et audieritis me, tamquam in ipsa praecedente uoluntate sit consequentis meritum gratiae ac sic gratia iam non sit gratia, quae non est gratuita, cum redditur debita. si autem sic intellegerent quod dictum est: si uolueritis, ut etiam ipsam bonam uoluntatem illum praeparare confiterentur, de quo scriptum est: praeparatur uoluntasad domino, tamquam catholici uterentur hoc testimonio et non solum heresim ueterem Manicheorum uincerent, sed nouam Pelagianorum non conderent.
Quid eis prodest, quod in laude ipsius liberi arbitrii \'gratiam\' dicunt \'adiuuare uniuscuiusque bonum propositum' ? hoc sine scrupulo acciperetur catholicE dictum, si non in bono proposito meritum ponerent, cui merito iam merces secundum debitum, non secundum [*]( 2 cf. IV Rcgn. 4,29-35 4 Gal. 3, 21 10 Esai. 1, 19. 20, cf. 521, 20 17 cf Roni. 11, 6 21 Prou 8, 35 24 Iulianus ) [*]( 3 lielisQusO surrexit D 4 data cst lex D possit uiuicare T* 5 ex lege om.Bml est Oml esse V iustiaO 6 helyseoO 7 magni∗sacramenti∗O 9 manichaeosO 11 torre Om1 ante edetis ras. 4 litt. in O comedetis Db 12 nol. autom D non omT 13 uos consumet in ras. Ont3 tamC 151iberum- uolunt s.l.Om3 ; liberum arbitrium in mg. B 17 sit s.i.Om.3 sic] si B gratia. iam V 19 ipsam s.l.Om3 20 bonam bis pon.D 21 uo*luntas eiusO 22 hcresim] add. ut r manichaeorumO 23 polaianorumO non conderent] contererent Db 25 crospulo B 27 ponerent om OB debitum] meritum CD )
Ita namque illis tumor ipse aures? cordis obstruxit, ut non audiant: quid enim habes quod non accepisti? non audiant: sine me nihil potestis facere, non audiant: caritas ex deo est, non audiant: deus partitus est mensuram fidei, non audiant: spiritus ubi uult spirat et: qui spiritu dei aguntur, hi filii sunt dei, non audiant: nemo potest uenire ad me, nisi fueritei datum apatremeo, non audiant quod Hesdras scribit: benedictus est dominus patrum nostrorum, [*](5 cf. Prou. 8, 35 6 cf. pag. 522, 3 12 cf. Ps. 58, 11 20 I Cor. 4,7 21 Ioh. 15, 5 22 I Ioh. 4, 7 Rom. 12, 3 23 Ioh. 3, 8 24 Rom. 8,14 25 Ioh. 6, 66 27 I Esd. 8, 25 ) [*](2 adinuet F 3 in s.l.Om2 5 d5 V 6 propositum bonum DEFbd 7 rehictanti*0 8 bene s-f. Om3 9 aditus s.l.D. b 10 drinde] dein B in om.O studium] sps Db 11 ueruntamen D quae] se C 12 dum EF praeueniet 0 eum s.l.Om3 14 id] hic CD hoc EF 15 sed in ras. B rediditumZ) 16 credantO 17 iam om.O 20 enim om.D 22 caritas- audiant om. OB partitur et mensuram Tr 24 qui. 0 hiow. OhiiD 25 potes V pcsi nisi eras. pater 0 26 hesdra BV hestra C esdra EF esdras Dd scripsitO 27 nrmO )
Quid remansit pelli morticinae, unde possit inflari et dedignetur, quando gloriatur, in domino gloriari? quid ei remansit, quando quidquid dixerit se fecisse, ut eo praecedente hominis merito ab homine exorto deus subsequenter faciat quo dignus est homo, respondebitur, reclamabitur, contradicetur: ego facio, sed propter nomen meum sanctum, non propter uos egofacio, dicit dominus deus? nihil siceuertit Pelagianos dicentes \'gratiam dei secundum merita nostra dari\' — quod quidem [*]( 21 cf. I Cor. 1, 31 24 Ezecli. 36, 22 27 cf. De gestis Pelagii 14, 30 (CSEL XLII 84, 5. 15) ) [*]( 1 domus-uestris om.EF 2 mundaboO (b ex u) nuulauerob 3 ex] ab bd ct om. ODb 4 cinitatetO (s add. s. ♦) 5 praepara bitur b operabiturexterminata om.V 6 exterminautaO 8 facta om.OB ortusOBCDl\' 9 pr. et om.OB 10 rel. fuerint ex reliqueruntO 11 ego om.Y 14 hoc s.LOm3 inquiramDEPbd 15 etmultiplicaboC sicut]scO 16 alt. ouesow.O 17 hrraO ihrlm D in om.EF eius mh.V 18 desolutaeO planaeOml plant C ouibus V 19 ego] add. sum 0 20 non dignctur D 22 dixerit s. I. Om3 hois B 23 homineO (e ex i) facit EF quod OHCEFV 24 respondetur Db reclamauiturOm1 reclamatur Db contradicitur Drb 26 ego om.V 27 dei omY )
Sed quare istos homines oues facit et istos non facit, apud quem non est acceptio personarum ? ipsa est quaestio, quam beatus apostolus curiosius quam capacius proponentibus ait: o homo t u quis es qui respondeas deo? num quid dicit figmentum ei qui se finxit: quare sic me fecisti? ipsa est quaestio, quae ad illam pertinet altitudinem, quam perspicere uolens idem apostolus quodam modo expauit et exclamauit: [*]( 3 Ezech. 36, 32 4 Ezech. 36, 36 10 Ezech. 36, 38 12 Ps. 94, 6. 7 22 cf. Rom. 2,11 24 Rom. 9, 20 ) [*](1 pr. ego] ergo CEF none V te om. OB 2 0] te T7, om.O humana superbiaOV dicitO 3 nūne B ego om.0, bis D 8 hrlmO ihrlmZ) ille desolate V 10 ego] add. su 0 11 post inplet eras. et dicit 0 sic B 12 psalmus TT respondit V 13 ei om.OV 14 dm EF est dns ds nosterO 16 fecitO 19ostendisD 20 ouis fucris] liberatum fuerit EF fueritOBCV 21 oboedientiae V obedienti*ampietateO uoluntate V 22 oues hom. facit EF 24 coriosinsOmJ 25 quis] quiOBC, om. V qui] ut Dbd 26 eiusC mc fecisti sic D 27 hiltitudinem B )
Quod uero laude sanctorum nolunt nos affectu illius publicani esurire et sitire iustitiam, sed uanitate illius pharisaei tamquam saturatos plenosque ructare, quid eis prodest quod aduersus Manicheos, qui baptisma destruunt, isti dicunt \'baptismo perfecte homines innouari\' atque ad hoc apostoli adhibent testimonium, qui per lauacrum aquae ecclesiam Ae gentibus sanctam fieri inmaculatamque testatur, cum superbo sensu atque peruerso contra orationes ipsius ecclesiae suas exerant disputationes? hoc enim propterea dicunt, ut credatur ecclesia post sanctum baptismum, in quo fit omnium remissio peccatorum, ulterius non habere peccatum, cum aduersus cos illa a solis ortu usque ad occasum omnibus suis membris clamet ad deum: dimitte nobis debita nostra. quid quod etiam de se ipsis in hac causa si interrogentur, quid respondeant non inueniunt ? si enim dixerint se non habere peccatum, respondet eis Iohannes, quod se ipsos decipiant et ueritas in eis non sit; si autem confitentur peccata sua, cum se uelint [*]( 5 cf. Rom. 0, 14 6 cf. Rom. 9, 22. 23 12 cf. Luc. 18,10—14 14 lulianus 16 cf. Eph. 5,26 22 Matth. 6,12 25 cf. I Ioh. 1,8 26 cf. I Cor. 6,15 ) [*]( 1 peditionem Oml 2 ficere Oml 5 misericordia-deum in mg. mlV uero om.B G quam] eum Vb 7 ira Oml est eis DEFbd 8 cumunis r commu***nis0 9 et iam haec] haec iam Dbd 10 largitore Db 11 laudes O inlaudeEF affectuO (a 8.1. m2) 12 puplicani 0 scitireF uanitatem CEF pharisei V farisei B 13 aduersus 0 (s fin. s. ras. m2) 17 contra orationes] contra tines 0 (r et all. t s.l.m2, in mg..... ntratincs initio deBecto) 18 sua rexerant V exerant 0 (ex s. I. m2) erexerant B execrant C exserant DEFbd 21 as. I.0m2 ortn*0 menbris B 22 dnmEF quid quod] qui quidem EF 23 intergenturOml 24 non habere seO respondeatZ) 25 ei B iohannis F decipiunt OB 26 sit] est D sia B confiteantur D )
\'Et spiritum sanctum\' fatendum est \'etiam antiquis temporibus\' non solum \'mentes bonas adiuuisse\', quod et isti nolunt, uerum etiam bonas eas fecisse, quod nolunt. \'omnes quoque prophetas et apostolos uel sanctos et euangelicos et antiquos, quibus deus testimonium perhibet, non in conparatione sceleratorum, sed regula uirtutum iustos fuisse non dubium est. quod aduersum est Manicheis, qui patriarchas prophetasque blasphemant ; sed quod aduersum est et Pelagianis interrogati omnes de se ipsis, cum in hoc corpore degerent, una uoce concordissima responderent: si dixerimus quia peccatum non habemus, nos ipsos seducimus et ueritas in nobis non est. \'in futuro autem tempore\' negandum non est \'mercedem esse tam bonorum operum quam malorum et nemini praecipi, quae hic contempserit, illic mandata perficere\', sed plenae iustitiae saturitatem, ubi peccatum esse non possit, quae hic a sanctis esuritur et sititur, hic sperari in praecepto, ibi percipi in praemio, elemosynis et orationibus impetrantibus, ut quod hic minus inpletum fuerit mandatorum fiat inpunitum per indulgentiam peccatorum. [*]( 2. 6 cf. Epli. 5, 27 7 Matth. 6, 12 9. 11 Iulianus 17 I Ioh. 1, 8 19 Inliauus ) [*](1 post esse eras. cQO xpiO (i s. ras. m2) 2 eccles I ia 0 (ia add. m2) perfecta Db sicut isti] sic utistis V 3 confitentur om.V confitentur se habere Om2 (r-ha ni ras., bere s.l.) 4 se dicunt habere V quaproptcr-peccata in mg. O oexibeturF G esse V 7 penlucantur C perducatV 8 ei] et V 9 sanctum spiritura OBCV 10 adiuuasse CVb noluntC 12 antiquos uiros D deus om.O 15 quod om.O aduersus Y 16 pelagianisO (nis add. m2) 17 degeruntO 20 non om. V esset aniborum Oml 21 hicO (c m2 ex s, in mg. I his) 22 plane BCDVb pleneEF iustitine] istam Db 23 spirariOml 24 recipi CEF elemosillisOBCDV 25 faciat B )
Quae cum ita sint, desinant Pelagiani quinque istarum rerum insidiosissimis laudibus, id est \'laude creaturae, laude nuptiarum, laude legis, laude liberi arbitrii, laude sanctorum\', quasi a Manicheorum tendiculis fingere se homines uelle eruere, ut possint eos suis retibus implicare, id est ut negent originale peccatum et paruulis inuideant Christi medici auxilium et ut dicant gratiam dei secundum merita nostra dari ac sic gratia iam non sit gratia et ut dicant sanctos in hac uita non habuisse peccatum ac sic euacuetur oratio quam sanctis tradidit qui non habebat peccatum et per quem sanctis orantibus dimittitur omne peccatum. ad haec tria mala homines incautos et ineruditos quinque illorum bonorum fraudulenta laude seducunt. de quibus omnibus satis me existimo respondisse eorum crudelissimae et impiissimae et superbissimae uanitati.
Sed quoniam dicunt \'inimicos suos dicta nostra in ueritatis odium suscepisse et toto penitus occidente non minus stultum quam impium dogma esse susceptum et simplicibus episcopis sine congregatione synodi in locis suis sedentibus ad hoc confirmandum subscriptionem queruntur extortam\', cum potius eorum profanas uocum nouitates ecclesia Christi et occidentalis et orientalis horruerit, ad curam nostram existimo pertinere non solum scripturas sanctas canonicas aduersus eos testes adhibere, quod iam satis fecimus, uerum etiam de sanctorum litteris, qui eas ante nos fama celeberrima et ingenti gloria tractauerunt, aliqua documenta proferre, non quo canonicis libris a nobis ullius disputatoris aequetur auctoritas, tamquam omnino non sit quod melius seu uerius ab aliquo catholico quam ab alio itidem catholico sentiatur, sed ut admoneantur qui putant istos aliquid dicere, quemadmodum de his rebus ante [*]( 7 cf. Rom. 11, 6 14 Iulianus 18 cf. I Tim, 6, 20 ) [*]( 2 inuidiosissimis b creature B (u ex 0) 4 a om.CDY 5 orriginale U 6 et om.V 7 ac ex hancO et sic gratia non iam est gratiaF ShancT* non om.O ac-oratio] nec sit necessaria oratio B euacuaturF 9 habentO qua D 10 orationibus OB 11 inlieruditos C frauilulenta T* (u alt. s. eras. e) 15 per totum pen. occidentem B 16 episcoporum B sine mn.B 17 sintodiiO sinodi BC 18 subscriptione V susscriptionem C exortam 0 extortaD (torta in ras.) 21 facimusOml 23 attractauerimtO aliquando cumentaV 25 aut tamquamF quidOB aliquo] alioOBC 26 ut omT ammoneatur 0 )