Res Gestae

Ammianus Marcellinus

Ammianus Marcellinus. Ammianus Marcellinus, with an English translation, Vols. I-III. Rolfe, John C., editor. Cambridge, MA; London: Harvard University Press; W. Heinemann, 1935-1940 (printing).

Dum illitteratus esset, tantae sapientiae fuit, ut aliqua, quae locutus est, in vulgo usque nunc pro

v3.p.546
sententia habeantur; unde nos non piget aliqua de multis eius in commemoratione posuisse. Dixit aurum et daemonem qui habet, non eum potest abscondere; item Romanus miser imitatur Gothum et utilis Gothus imitatur Romanum.

Quidam defunctus est et reliquit uxorem et parvulum filium nescientem matrem. Ab aliquo sublatus est filius eius parvulus et ductus in aliam provinciam et educatus. Factus iuvenis quoquo modo revertitur ad matrem; mater enim iam spoponderat virum. Cum vidisset mater, amplectit filium, benedicens deum se filium revidisse; et fecit cum ea[*](ea, BP]; eo, edd.) dies triginta. Et ecce veniens sponsus matris, videns iuvenem, interrogavit quis esset. Quae respondit esse suum filium. At ubi comperit esse filium eius, coepit repetere arras et dicere aut nega filium tuum esse aut vero abscedo[*](abscedo] Hadr. Val., Hirschfeld; abscede, Henr. Val.) hinc. Mulier compellitur ab[*](ab] because of the prothetic vowel in sponsus, cf. Fr. épouse; a, P.) sponso, et coepit negare filium, quem ipsa ante confessa est, et dicere: Vade, iuvenis, de domo mea, quia peregrinum te suscepi. Ille enim dicebat regressum se ad matrem in domum patris sui. Quid multa? Dum haec aguntur, filius rogavit regem adversus matrem, quam rex iussit in conspectu suo sisti. Cui et dixit: Mulier, filius tuus adversus te rogat; quid dicis? Est filius tuus an non? Quae dixit: Non est

v3.p.548
meus filius sed peregrinum eum suscepi. Et dum per ordinem omnia filius mulieris intimasset in auribus[*](auribus] Henr. Val.; curibus, B; curia, P.) regis, dicit mulieri denuo: Est filius tuus an non? Quae dixit: Non est filius meus. Dicit ei rex: Et quae est facultas tua, mulier? Quae respondit: Usque ad mille solidos. Et dum maritum[*](dum maritum, Momm.; dum alium, B2; dum aliud, B3P;) se rex non esse facturum sub iusiurando pollicitus est nisi ipsum, alium non[*](alium non] BP; non alium, edd.) acciperet maritum, tune confusa est mulier et confessa est suum esse filium. Sunt eius et multa alia.

Postea vero accepta uxore[*](accepta uxore,] BP; accepit uxorem, edd.) de Francis nomine Augofladam. Nam uxorem habuit ante regnum, de qua susceperat filias: unam dedit nomine Areaagni Alarico regi Wisigotharum in Gallias, et aliam filiam suam Theodegotham Sigismundo, filio Gundebadi regis.

Facta pace cum Anastasio imperatore per Festum de praesumptione regni, et omnia ornamenta palatii, quae Odoacar Constantinopolim transmiserat, remittit.

Eodem tempore contentio orta est in urbe Roma inter Symmachum et Laurentium; consecrati enim fuerant ambo. Ordinante deo, qui et[*](et, Momm.; ei, BP; eo, edd.) dignus fuit, superavit Symmachus. Post facta pace in urbe ecclesiae ambulavit rex Theodericus Romam, et occurrit Beato Petro devotissimus ac si catholicus.

v3.p.550
Cui papa Symmachus et cunctus senatus vel populus Romanus cum omni gaudio extra urbem occurrentes.

Deinde veniens ingressus urbem, venit ad senatum, et ad Palmam populo allocutus, se omnia, deo iuvante, quod retro principes Romani ordinaverunt inviolabiliter servaturum promittit.

Per tricennalem triumphans populo ingressus palatium, exhibens Romanis ludos circensium. Donavit populo Romano et pauperibus annonas singulis annis, centum viginti milia modios, et ad restaurationem palatii, seu ad recuperationem moeniae civitatis singulis annis libras ducentas de area vinaria dari praecepit.

Item Amalafrigdam germanam suam in matrimonium tradens regi Wandalorum Transimundo. Liberium praefectum praetorii, quem fecerat in initio regni sui, fecit patricium, et dedit ei successorem. Successit itaque in[*](successit in, added doubtfully by Momm. before administratione; transtuli in ad. praefecturae after itaque. ) administratione praefecturae Theodorus, filius Basili. Odoin comes eius insidiabatur ei.

Dum haec cognovisset, in palatio quod appellatur Sessorium caput eius amputari praecepit.

v3.p.552
Verba enim promissionis eius, quae populo fuerat allocutus, rogante populo in tabula aenea iussit scribi et in publico poni.