Res Gestae

Ammianus Marcellinus

Ammianus Marcellinus. Ammianus Marcellinus, with an English translation, Vols. I-III. Rolfe, John C., editor. Cambridge, MA; London: Harvard University Press; W. Heinemann, 1935-1940 (printing).

Vicit tamen funesta principis destinatio,[*](destinatio, V; Gardthausen suspected that festinatio should be read.) et adulabilis quorundam sententia regiorum, qui ne paene iam partae victoriae (ut opinabantur) consors fieret Gratianus, properari cursu celeri suadebant.

Et dum necessaria parabantur ad decernendum, Christiani ritus presbyter (ut ipsi appellant), missus a Fritigerno legatus, cum aliis humilibus venit ad

v3.p.466
principis castra, susceptusque leniter, eiusdem ductoris[*](eiusdem ductoris, E, C. F. W. M., Haupt; eiusdemque doctoris, V.) obtulit scripta, petentis propalam ut sibi suisque, quos extorres patriis laribus rapidi ferarum gentium exegere discursus, habitanda Thracia sola cum pecore omni concederetur[*](concederetur, V (restitui); concederentur, Haupt.) et frugibus: hoc impetrato, spondentis perpetuam pacem.

Praeter haec idem Christianus, ut conscius arcanorum et fidus, secretas alias eiusdem regis obtulit litteras, qui astu et ludificandi varietate nimium sollers, docebat Valentem quasi mox amicus futurus et socius, aliter se popularium saevitiam mollire non posse vel ad condiciones rei Romanae profuturas allicere, nisi subinde armatum eisdem monstraret exercitum, et timore imperatorii nominis intentato, eos a pernicioso pugnandi revocaret ardore. Et legati quidem ut ambigui frustra habiti discesserunt.

Exoriente vero aurora diei, quem quintum Iduum Augustarum numerus ostendit annalis, signa praepropere commoventur, impedimentis et sarcinis prope Hadrianopoleos muros cum legionum tutela congrua collocatis. Thesauri enim et principalis fortunae insignia cetera, cum praefecto et consistorianis ambitu moenium tenebantur.

Decursis itaque viarum spatiis confragosis, cum in medium torridus procederet dies, octava tandem hora[*](octaua and hora, Haupt; octauo, V; octauo (sc. lapide), Val.) hostium

v3.p.468
carpenta cernuntur, quae[*](quae, add. Lind.; rest. by Pet. from digestaque (V, see note 2).) ad speciem rotunditatis detornatae digesta[*](digesta, Pet.; for V see note 1) exploratorum relatione affirmabantur. Atque (ut mos est) ululante barbara plebe ferum et triste, Romani duces aciem instruxere,[*](instruxere, Novák; struxere, EA; struxire, V.) et anteposito dextro cornu equitum prime, peditatus pars maxima subsidebat.

Cornu autem equitum laevum, disiectis adhuc per itinera plurimis, summa difficultate conductum, properabat passibus citis. Dumque idem cornu, nullo etiam tum interturbante, extenditur, horrendo fragore, sibilantibus armis, pulsuque minaci scutorum, territi barbari, quoniam pars eorum cum Alatheo et Saphrace, procul agens et accita, nondum venerat, oraturos[*](uenerat oraturos, Val. (oraturos, W2); foederato raturas, V.) pacem misere legatos.