Res Gestae

Hocque genere cum strenui militis munia et praeclari ducis curas expleret,

Evenerat autem eodem haec agente[*](corrigente, sugg. by Clark, c.c.; agente, V.) facinus dirum, erupturum in periculum grave, ni inter ipsa conatus principia fuisset exstinctum.

Valentinus quidam natus[*](natus, added by Momm.; quidam in, V.) in Valeria Pannoniae, superbi spiritus homo, Maximini illius exitialis vicarii, postea praefecti coniugis frater, ob grave crimen actus in Britannias exsul, quietis impatiens ut[*](ut, added by Kellerbauer; V omits.) malefica bestia, ad res perniciosas consurgebat et novas, in Theodosium tumore quodam, quem solum resistere posse nefandis cogitationibus advertebat.

Multa tamen clam palamque circumspiciens, crescente flatu cupiditatis immensae, exsules sollicitabat et milites, pro temporis captu ausorum illecebrosas[*](illecebrosas, Lind.; illecebras, E1G; inlecebricas, V.) pollicendo mercedes.

Iamque propinquante temptatorum effectu, doctus haec unde convenerat, dux alacrior ad audendum, et corde celso ad vindictam compertorum erectus, Valentinum quidem cum paucis arta ei societate[*](arta ei societate, E2A; arta societate, E1G; artaci societatem, V.) iunctissimis, letali poena plectendos, Dulcitio dediderat duci: militari scientia vero, qua superabat praesentes, futura coniciens, de coniuratis quaestiones agitari prohibuit, ne formidine

Hinc ad corrigenda plura conversus et necessaria, periculo penitus dempto, cum aperte constaret, nulla eius propitiam[*](propitiam, A; coepta propitiam, G; proposita, Gardt.; propitia, V.) deseruisse fortunam, instaurabat urbes et praesidiaria (ut diximus) castra, limitesque vigiliis tuebatur et praetenturis, recuperatamque provinciam, quae in dicionem concesserat hostium, ita reddiderat statui pristino, ut eodem referente et rectorem haberet legitimum, et Valentia deinde vocaretur arbitrio principis, velut ovantis gaudio nuntio inaestimabili cognito.[*](ouantis . cognito. Inter haec tam, Her.; uelut praecipua, G omits; ouantis: Inter eius dispositiones est, Val.; uelut oua (lac. 2 letters)t (lac. 5 letters) tudio nuntio inest haetiam, V.)

Inter haec tam praecipua, Arcanos[*](Arcanos, Her.; areanos, V.) genus hominum a veteribus institutum, super quibus aliqua in actibus Constantis , paulatim prolapsos in vitia a stationibus suis removit: aperte convictos, acceptarum promissarumque magnitudine praedarum allectos, quae apud nos agebantur, aliquotiens barbaris prodidisse. Id enim illis erat

Ita spectatissime ante dictis rebus aliisque administratis similibus, ad comitatum accitus, tripudiantesque relinquens provincias, ut Furius Camillus vel Cursor Papirius, victoriis crebris et salutaribus erat insignis. Et favore omnium ad usque fretum deductus, leni vento transgressus, venit ad commilitium principis, cumque gaudio susceptus et laudibus, in locum Iovini ut lenti[*](ut lenti, Momm., before Iouini (put after Iouini by Her.); Valentis (before Iovini) H2AG; ut lentis iouini, V.) successit, qui equorum copias tuebatur.

Diu multumque a negotiis discussus[*](discussus, G; discretus, Novák; discursis, V.) urbanis, adigente cumulo foris gestorum, ad ea strictim exsequenda regrediar, exorsus ab Olybrii praefectura, tranquilla nimis et leni, qui numquam ab humanitatis statu deiectus, sollicitus erat et anxius, nequid usquam factum eius asperum inveniretur aut dictum, calumniarum acerrimus insectator, fisci lucra unde poterat circumcidens, iustorum iniustorumque[*](iustorum iniustorumque, Val.; distinctor, G; iustorumque disiunctor, V.) distinctor, et arbiter plenus, in subiectos admodum

Sed obnubilabat haec omnia vitium, parum quidem nocens rei communi,[*](communi, A; G omits; communis, V.) sed in alto iudice maculosum, quod citeriorem vitam paene omnem vergentem in luxum, per argumenta scaenica amoresque peregerat, nec vetitos nec incestos.

Post hunc urbem rexit Ampelius, cupidus ipse quoque voluptatum, Antiochiae genitus, ex magistro officiorum, ad proconsulatum geminum, indeque multo postea ad praefecturae culmen evectus, lectus alia et ad[*](et ad, AG; ad, Gardt.; V omits ad. ) populi favorem adipiscendum aptissimus, non numquam tamen rigidus, atque utinam in proposito perseverans. Correxisset enim ex parte, licet exigua, irritamenta gulae et ganeas taetras, ni flexus in molliora, amisisset gloriam diu victuram.

Namque statuerat, ne taberna vinaria ante horam quartam aperiretur, neve aquam vulgarium calefaceret quisquam, vel usque ad praestitutum diei spatium lixae coctam proponerent carnem, vel honestus quidam mandens videretur in publico.

Quae probra aliaque his maiora, dissimulatione iugi neglecta, ita effrenatius exarserunt, ut nec Epimenides ille Cretensis, si fabularum ritu ab inferis

Et primo nobilitatis, ut aliquotiens pro locorum copia fecimus, dein plebis digeremus errata, incidentia veloci constringentes excessu.

Praenominum claritudine conspicui quidam (ut putant) in immensum semet extollunt, cum Reburri et [*](Flauonii, Her.; flabunii, V2 (flabianii, V).) et Pagonii Gereonesque appellentur, ac Dalii cum Tarraciis et ,[*](Ferasiis, Her.; Perrasiis aliisque, G; perrasusque, V.) aliisque ita decens sonantibus originum insignibus multis.

Non nullos fulgentes sericis indumentis, ut ad mortem, vel ut sine diritate ominis loquamur, praegresso exercitu, arma cogentes,[*](progressae exercitu army cogites, V (praegresso, G; cogentes, W2G); ut progressos exercitu armato duces, Pet.) manipulatim concitato fragore sequitur servorum.

Tales ubi comitantibus singulos quinquaginta ministris, tholos introierint balnearum, Ubi ubi[*](ubi ubi, V; ubiubi, G; ubi, V3WA.) sunt nostri? minaciter clamant: si apparuisse subito ignotam compererint meretricem, aut oppidanae quondam prostibulum plebis, vel meritorii corporis veterem lupam, certatim concurrunt, palpantesque advenam, deformitate magna blanditiarum ita extollunt, ut Samiramim Parthi vel Cleopatras Aegyptus aut

Ex his quidam cum salutari pectoribus oppositis coeperint,[*](coeperint, Novák; coeperunt, V (first e from p).) osculanda capita in modum taurorum minacium obliquantes, adulatoribus offerunt genua ,[*](genua suavianda, AG; genas sauiandas, Niemeyer; genia etuianda, V.) vel manus, id illis sufficere ad beate vivendum existimantes, et abundare omni cultu humanitatis peregrinum putantes, cuius forte etiam gratia sunt obligati, interrogatum, quibus thermis utatur aut aquis, aut ad quam successerit domum.