Res Gestae

Satisque constat, hanc gentem regna populis vi[*](vi, added by G; deleted by Novák as dittography; suis superatis (last i from u), V.) superatis compluribus dilatasse ad usque Propontidem et Thracias, sed alte spirantium ducum superbia, licenter grassantium per longinqua, aerumnis maximis imminutam, primo per Cyrum, quem Bospori fretum cum multitudine fabulosa transgressum, ad internecionem delevit Tomyris, regina Scytharum, ultrix acerrima filiorum.

Deinde cum Dareus posteaque Xerxes, Graeciam elementorum usu mutato aggressi, cunctis paene copiis terra marique consumptis, vix ipsi tutum invenere discessum, ut bella praetereamus Alexandri, ac[*](Alexandri, ac, Her.; Alexandrina et, G; Alexandrinae testamento, V.) testamento nationem omnem in successoris unius iura translatam.

Quibus peractis, transcursisque temporibus longis sub consulibus et deinceps in potestatem Caesarum redacta re publica, nobiscum hae nationes subinde dimicarunt paribusque momentis interdum, aliquotiens superatae, non numquam abiere victrices.

Nunc locorum situm (quantum ratio sinit), carptim breviterque absolvam. Hae regiones in amplitudines diffusae longas et latas, ex omni latere insulosum et celebre, Persicum ambiunt mare, cuius ostia adeo esse perhibentur angusta, ut[*](ut, added by EAG; V omits.) ex Harmozonte, Carmaniae promuntorio, contra oppositum aliud promuntorium, quod appellant incolae Maces, sine impedimento cernatur.

Quibus angustiis permeatis, cum latitudo patuerit nimis extensa, aequa[*](aequa, Pet.; vacua, Her.; qua, V.) navigatio ad usque urbem Teredona porrigitur, ubi post iacturas multiplices pelago miscetur Euphrates, omnisque sinus dimensione litorea in numerum viginti milium stadiorum velut spatio detornato, finitur, cuius per oras omnes oppidorum est densitas et vicorum, naviumque crebri discursus.

Ergo permeatis angustiis ante dictis venitur ad Carmaniae[*](Carmaniae, Bent., Gardt.; Armeniae, EBG; armeme, V, armeniae, V3.) sinum orienti obiectum. Inde longo[*](inde longo, added by Her.; obiectum intervallo, V.) intervallo nomine panditur sinus australis, haut procul inde alius, quem vocant Chaliten[*](Sachaliten, Ptolemy.) occiduo obnoxius sideri. Hinc praestrictis

Utque geographici stili formarunt, hac specie distinguitur omnis circuitus ante dictus. Ab arctoo cardine usque ad Caspias portas, Cadusiis conterminat et Scytharum gentibus et Arimaspis hominibus luscis et feris. Ab occidua plaga contingit Armenios et Niphaten et in Asia sitos Albanos, Mare Rubrum et Scenitas Arabas quos Saracenos posteritas appellavit: Mesopotamiam sub axe meridiali despectat: orienti a fronte contrarius ad Gangen extenditur flumen, quod Indorum intersecans terras, in pelagus eiectatur australe.