Res Gestae

Ammianus Marcellinus

Ammianus Marcellinus. Ammianus Marcellinus, with an English translation, Vols. I-III. Rolfe, John C., editor. Cambridge, MA; London: Harvard University Press; W. Heinemann, 1935-1940 (printing).

Unde Aristarchus grammaticae rei dumis[*](dumis, Her., cf. Anth. Pal. xi. 322, 347; doctrinis, G; dotibus, Pet.; domis, V.) excellens, et Herodianus artium minutissimus sciscitator, et Saccas Ammonius Plotini magister, aliique plurimi scriptores multorum in litteris nobilium studiorum, inter quos Chalcenterus eminuit Didymus, multiplicis scientiae copia[*](copia, Bent., M. Schmidt, Haupt; copti, V.) memorabilis, qui in illis sex libris, ubi non numquam imperfecte Tullium reprehendit, sillographos imitatus, scriptores maledicos,[*](scriptores maledicos, regarded as a gloss by Corn.; male edi eos, V.) iudicio doctarum aurium incusatur, ut immania frementem leonem trepidulis[*](trepidulis, Her. from Gell. ii. 29, 8; putredulis, P; stridulis, Corn.; pitredulis, V.) vocibus canis catulus longius circumlatrans.

Et quamquam veteres cum his quorum memini floruere complures, tamen ne quidem in eadem urbe doctrinae variae silent; nam et disciplinarum magistri quodam modo spirant, et nudatur ibi geometrico radio quicquid reconditum latet, nondumque apud eos penitus exaruit musica, nec harmonia conticuit, et recalet apud quosdam adhuc (licet raros[*](raros, Lind., Val; atros, V.) ), consideratio mundani motus et siderum, doctique sunt alii numeros; pauci super his scientiam callent, quae

v2.p.306
fatorum vias ostendit.

Medicinae autem— cuius in hac vita nostra nec parca nec sobria, desiderantur adminicula crebra—ita studia augentur in dies ut (licet opus ipsum redoleat)[*](redoleat, V; refellat, Haupt; edoceat, Corn.) pro omni tamen experimento sufficiat medico ad commendandam artis auctoritatem, Alexandriae si[*](si, added in G before Alexandriae; si arbitrii, Momm.; V omits.) se dixerit eruditum.

Et haec quidem hactenus. Sed si[*](si, added in G; V omits.) intellegendi divini editionem multiplicem, et praesensionum originem mente vegeta quisquam volverit replicare, per mundum omnem inveniet mathemata[*](inveniet mathemata, G; inveniet cuncta or universa, Her.; inveni (lac. of 11 letters) a, V.) huius modi ab Aegypto circumlata.

Ibi[*](ibi, addidi; ubi, Her.; hic, G.) primum homines longe ante alios ad varia religionum incunabula (ut dicitur) pervenerunt et initia prima sacrorum caute tuentur condita scriptis[*](scriptis, cod. Fauchetii; scribis, WBG; scribus, V.) arcanis.

Hac institutus prudentia Pythagoras colens secretius deos, quicquid dixit aut voluit auctoritatem esse instituit ratam, et femur suum aureum apud Olympiam saepe monstrabat, et cum aquila colloquens subinde visebatur.

Hinc Anaxagoras lapides e caelo lapsuros et putealem limum contrectans, tremores praedixerat terrae. Et Solon sententiis adiutus Aegypti , latis iusto moderamine legibus, Romano quoque iuri maximum addidit firmamentum. Ex his[*](Iesus (ihs) added by A. de Gutschmidt.) fontibus

v2.p.308
per sublimia gradiens, sermonum amplitudine Iouis aemulus Platon,[*](Platon, Val.; non, V (retained by A. de G.).) visa Aegypto militavit sapientia gloriosa.

Homines autem Aegyptii plerique subfusculi sunt et atrati, magisque maestiores, gracilenti et aridi, ad singulos motus excandescentes, controversi et reposcones acerrimi. Erubescit apud eos siqui non infitiando tributa, plurimas in corpore vibices ostendat. Et nulla tormentorum vis inveniri adhuc potuit, quae obdurato illius tractus latroni invito elicere potuit, ut nomen proprium dicat.