Res Gestae

Ammianus Marcellinus

Ammianus Marcellinus. Ammianus Marcellinus, with an English translation, Vols. I-III. Rolfe, John C., editor. Cambridge, MA; London: Harvard University Press; W. Heinemann, 1935-1940 (printing).

In quo bybliothecae fuerunt inaestimabiles: et loquitur monumentorum veterum concinens fides, septingenta voluminum milia, Ptolomaeis regibus vigiliis intentis composita, bello Alexandrino, dum diripitur civitas, sub dictatore Caesare conflagrasse.

Canopus inde duodecimo disiungitur lapide, quem (ut priscae memoriae tradunt), Menelai gubernator sepultus ibi cognominavit. Amoenus[*](amoenus, Bent., C. F. W. M., Haupt; hactenus, V.) impendio locus, et diversoriis laetis exstructus, auris et salutari temperamento perflabilis, ita ut extra mundum nostrum morari se quisquam arbitretur, in illis tractibus agens, cum saepe aprico spiritu immurmurantes audierit ventos.

Sed Alexandria ipsa non sensim (ut aliae urbes), sed inter initia prima aucta per spatiosos ambitus internisque seditionibus diu aspere fatigata, ad ultimum multis post annis, Aureliano imperium agente, civilibus iurgiis ad certamina interneciva

v2.p.304
prolapsis, dirutisque moenibus, amisit regionum[*](regionum, V; restored by Bent.; regionis, Val.) maximam partem, quae Bruchion appellabatur, diuturnum praestantium hominum domicilium.

Unde Aristarchus grammaticae rei dumis[*](dumis, Her., cf. Anth. Pal. xi. 322, 347; doctrinis, G; dotibus, Pet.; domis, V.) excellens, et Herodianus artium minutissimus sciscitator, et Saccas Ammonius Plotini magister, aliique plurimi scriptores multorum in litteris nobilium studiorum, inter quos Chalcenterus eminuit Didymus, multiplicis scientiae copia[*](copia, Bent., M. Schmidt, Haupt; copti, V.) memorabilis, qui in illis sex libris, ubi non numquam imperfecte Tullium reprehendit, sillographos imitatus, scriptores maledicos,[*](scriptores maledicos, regarded as a gloss by Corn.; male edi eos, V.) iudicio doctarum aurium incusatur, ut immania frementem leonem trepidulis[*](trepidulis, Her. from Gell. ii. 29, 8; putredulis, P; stridulis, Corn.; pitredulis, V.) vocibus canis catulus longius circumlatrans.

Et quamquam veteres cum his quorum memini floruere complures, tamen ne quidem in eadem urbe doctrinae variae silent; nam et disciplinarum magistri quodam modo spirant, et nudatur ibi geometrico radio quicquid reconditum latet, nondumque apud eos penitus exaruit musica, nec harmonia conticuit, et recalet apud quosdam adhuc (licet raros[*](raros, Lind., Val; atros, V.) ), consideratio mundani motus et siderum, doctique sunt alii numeros; pauci super his scientiam callent, quae

v2.p.306
fatorum vias ostendit.

Medicinae autem— cuius in hac vita nostra nec parca nec sobria, desiderantur adminicula crebra—ita studia augentur in dies ut (licet opus ipsum redoleat)[*](redoleat, V; refellat, Haupt; edoceat, Corn.) pro omni tamen experimento sufficiat medico ad commendandam artis auctoritatem, Alexandriae si[*](si, added in G before Alexandriae; si arbitrii, Momm.; V omits.) se dixerit eruditum.

Et haec quidem hactenus. Sed si[*](si, added in G; V omits.) intellegendi divini editionem multiplicem, et praesensionum originem mente vegeta quisquam volverit replicare, per mundum omnem inveniet mathemata[*](inveniet mathemata, G; inveniet cuncta or universa, Her.; inveni (lac. of 11 letters) a, V.) huius modi ab Aegypto circumlata.

Ibi[*](ibi, addidi; ubi, Her.; hic, G.) primum homines longe ante alios ad varia religionum incunabula (ut dicitur) pervenerunt et initia prima sacrorum caute tuentur condita scriptis[*](scriptis, cod. Fauchetii; scribis, WBG; scribus, V.) arcanis.

Hac institutus prudentia Pythagoras colens secretius deos, quicquid dixit aut voluit auctoritatem esse instituit ratam, et femur suum aureum apud Olympiam saepe monstrabat, et cum aquila colloquens subinde visebatur.