Res Gestae

Ammianus Marcellinus

Ammianus Marcellinus. Ammianus Marcellinus, with an English translation, Vols. I-III. Rolfe, John C., editor. Cambridge, MA; London: Harvard University Press; W. Heinemann, 1935-1940 (printing).

Perrexit (ut praeceptum est) Paulus funesti furoris et anhelitus plenus, dataque calumniae indulgentia plurimis,[*](plurimis, Clark with V, corr. l from r; plurimi, E2BG.) ducebantur ab orbe prope terrarum, iuxta nobiles et obscuri, quorum aliquos vinculorum afflixerant nexus, alios claustra poenalia consumpserunt.

Et electa est speetatrix suppliciorum feralium civitas in Palaestina Scythopolis, gemina ratione visa magis omnibus opportuna, quod

v1.p.538
secretior est[*](est (before or after secretior), Nová k, Pet.; V omits.) et inter Antiochiam Alexandriamque media, unde multi plerumque ad crimina trahebantur.

Ductus est itaque inter primos Simplicius, Philippi filius, ex praefecto et consule, reus hac gratia postulatus, quod super adipiscendo interrogasse dicebatur imperio, perque elogium principis torqueri praeceptus, qui in his casibus nec peccatum aliquando pietati dederat nec erratum, fato quodam arcente, corpore immaculato lata[*](lata, V; G omits; Cornelissen del. as dittography.) fuga damnatus est.

Dein Parnasius (ex praefecto Aegypti) homo simplicium morum, eo[*](eo, added in NG; V omits.) adductus[*](adductus, Clark, cf. xiv. 11, 8; deductus, V (for which Her. cites Val. Max., viii. 1, abs. 6).) periculi, ut pronuntiaretur capitis reus, itidem pulsus est in exsilium, saepe auditus multo antehac rettulisse, quod cum Patras Achaicum oppidum, ubi genitus habuit larem, impetrandae causa cuiusdam relinqueret potestatis, per quietem deducentia se habitus tragici figmenta viderat multa.

Andronicus postea, studiis liberalibus et claritudine carminum notus, in iudicium introductus cum secura mente nullis suspicionibus urgeretur, purgando semet[*](semet, Bentley, Günther; semper et, V.) fidentius, absolutus est.

Demetrius itidem Cythras cognomento philosophus, grandaevus quidem sed[*](sed, N2 C; set, Hermann; et, V.) corpore durus et animo, sacrificasse aliquotiens confutatus, infitiari non potuit, asserens

v1.p.540
propitiandi causa numinis haec a prima adulescentia factitasse, non temptandi sublimiora scrutatis; nec enim quemquam id noverat affectare. Diu itaque adhaerens eculeo, cum fiducia gravi fundatus, nequaquam varians eadem oraret intrepidus, Alexandriam (unde oriebatur) innoxius abire permissus est.

Et hos quidem aliosque paucos aequa sors, veritatis adiutrix, periculis eximit abruptis. Criminibus vero serpentibus latius, per implicates nexus sine fine distentos, quidam corporibus laniatis exstinguebantur, alii poenis ulterioribus damnati sunt bonis ereptis, Paulo succentore fabularum crudelium, quasi e[*](quasi e, W, Lind.; quas ce, V.) promptuaria cella, fallaciarum et nocendi species suggerente complures, cuius ex nutu (prope dixerim) pendebat incedentium[*](incedentium, V; incidentium, Clark, cf. xxvi. 10, 10.) omnium salus.

Nam siqui remedia quartanae vel doloris alterius collo gestaret, sive per monumentum transisse vesperi, malivolorum argueretur indiciis, ut veneficus, sepulchrorumque horrores, et errantium ibidem[*](ibidem, Lind.; intidem, V.) animarum ludibria colligens vana, pronuntiatus reus capitis interibat.

Et prorsus ita res agebatur, quasi Clarum, Dodonaeas arbores, et effata Delphorum olim sollemnia, in imperatoris

v1.p.542
exitium sollicitaverint multi.

Unde blanditiarum taetra commenta, palatina cohors exquisite confingens, immunem eum fore malorum communium asserebat, fatum eius vigens semper et praesens in abolendis adversa conantibus eluxisse, vocibus magnis exclamans.

Et inquisitum in haec negotia fortius, nemo qui quidem recte sapiat reprehendet. Nec enim abnuimus salutem legitimi principis, propugnatoris bonorum et defensoris, unde salus quaeritur aliis, consociato studio muniri debere cunctorum; cuius retinendae[*](retinendae, EN, Gardt.; redimendae, WBG; redinendae V.) causa validius, ubi maiestas pulsata defenditur, a quaestionibus vel cruentis, nullam Corneliae leges exemere fortunam.

Sed exsultare maestis casibus effrenate non decet, ne videantur licentia regi subiecti, non potestate. Imitandus sit Tullius, cum parcere vel laedere potuisset, ut ipse affirmat, ignoscendi quaerens causas, non puniendi occasiones, quod iudicis lenti et considerati est proprium.