Pseudo-Augustini Quaestiones Veteris et Novi Testamenti CXXVII

Ambrosiaster

Ambrosiaster. Pseudo-Augustini Quaestiones Veteris et Novi Testamenti CXXVII (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 50). Souter, Alexander, editor. Vienna, Leipzig: Tempsky, Freytag, 1908

Sunt quidam inter nos, qui partim negotiis saecularibus occupati, partim minus studiosi circa sacras scripturas, errorem patiuntur putantes Samuhelem sacerdotem fuisse, id est, ex Aaron habere originem, ex cuius progenie constituit dominus deus nasci, non fieri sacerdotes. nec alicui praeter filios eius concessum est, ut poneret in altare incensum. ex quibus aliqui plus errantes negant quidem Samuhelem de genere fuisse Aaron, hoc est, non illum dicunt natum sacerdotem, et nihilo minus sacerdotio illum adserunt functum. quibus prius respondendum est. peius est enim negare Samuhelem natum fuisse sacerdotem et tamen adserere functum illum esse sacerdotio, quam dicere sacerdotem illum fuisse ex filiis Aaron. hic enim ignorantia est, illic stultitia. cum enim didicerint, qui illum putant natum sacerdotem, ex filiis Aaron non esse, manifestum habebunt non illum fuisse sacerdotem ignari, quia non licuit agere alicui sacerdotium, nisi ei qui esset ex semine Aaron. conpertum enim habent; manifestum est enim, quia Chore, cum non esset ex filiis Aaron et uoluisset super altare [*]( 1 cf. Col. 1, 16. Eph. 1, 21 13 cf. Ex. 28, 1 26 cf. Num. 16, 18. 32. 33 ) [*]( . 2 memorati 0 domioationem NX 3 abaordidum (corr. absordum) C 4 quomodo-eat om. (add. ittf. mg.) C mnlieri C j subdectam M 7 nec] neque CNX impetrare X 9 quidem NX. 10 partem F, A (corr.) 11 sacerdotum M 15 errant et M 17 primis P 18 enim om. CNX 21 est om. X dicerint X (22 non esse ex filiiB Aaron P 23 habebant C ■ ) [*](6* )

inponere incensum, hiatu terrae absumptus est cum sociis suis. et Ozias rex, cum non utique esset ex semine Aaron, sed ex tribu Iuda, et praesumpsisset agere sacerdotium, stans ante altare percussus lepra in fronte est et sic exspirauit.

Illi autem, qui dicunt Samuhelem non natum esse sacerdotem et nihilo minus egisse illum adserunt sacerdotium. satis stultum est quod dicunt. et stulto suadere quod bonum est, laboris est maximi. quanta enim hebetudine ducuntur, ut sole apparente super terram dicant quia nox est! cum enim legant et non uno loco legant hoc a deo esse decretum, ut nemo auderet sacerdotium agere praeter Aaron et filios eius. obstinata mente contendunt sacerdotem fuisse Samuhelem. non enim intellegunt, quia si natus sacerdos non est Samuhel et sacerdotium egit, praesumptor dicitur, quia hoc deus statuit. ut nascerentur, non fierent sacerdotes. et de Samuhele hoc sentire puto tutum non esse. quo modo enim posset fieri, ut uir laudabilis et dei testimonio commendatus hoc ageret, quod inconcessum sciebat? cuius etiam praesumptionis uindictam pro certo habebat semel et iterum factam. nec enim dei iudicio poterat ad hoc adspirare, quem inmutabilem sciebat; a quo, si forte hoc audisset, temptari se potius credidisset sciendo deum nullo modo sententiam suam posse, rescindere. posset enim magis sub dei apparentia et nomine id agi secum credere, ut circumueniretur a parte aduersa, quam iudicium suum deum posse mutare.

Denique cum Balaam prohibitus esset a deo, ne iret ad Balac. [*]( 2 cf. II Par. 26, 16-21 26 cf. Num. 22, 12-30 ) [*]( 1 asstunptos P adsamptus NB 2 utique cum non P uti.que M 5 natum] mentum (corr.) M 8 habetudine M dicuntur M (corr. ms), X (cOrr. A\'m2) 9 aparênte X (corr. Am2) 10 \'Cleerėt\\ł\\\'n} icere decretum CNX 12 obtinata (corr.) M 13 si (i fn tea.) M \'14 W] » C hoc otn. X 16 tottita C, X (dorr..Am.t) * totttm (co»V.) N 18 incessum M, (corr.) F uindicta NGF 19 fierrfel] isafenlrtl ffX Wto X indicium N 22 domlnum P 24 drcum tieVieretur CF n \\)\'r\\ê] aperte M 26 balaham NGA t>a!asc X )

et postea iterum requisisset, an iret, indignatus ei deus exemplo asinae corripuit eum, quia prohibentem angelum uidens asina coeptum iter implere nolebat. Balaam uero prohibente deo, ne iret, iterum interrogans, an ire illum uellet, sic de deo quasi de homine iudicauit, qui per id, quod inpraescius est, uarius et mutabilis est. sed Balaam nullo diuino testimonio commendatur — erat enim ariolus —, Samuhel aų.tem uir deo carus et iudiciorum eius sciens fixam esse sententiam, quo modo aliud fieri debere crederet. quam sciebat a deo esse constitutum?

\'Sed Heli\', inquiunt, (mortuo et filiis eius sacerdotibus Samuhel coepit agere sacerdotium\': quod nec lectio docet nec ratio ammittit. hoc enim dicentes nullum putant tunc fuisse, qui ageret sacerdotium, ut his tribus mortuis, nisi Samuhel populi munera obtulisset, sacerdotium agi desisset; quae adseueratio dei est inimica. his enim deus inprouidus iudicatur; quasi nescius enim id statuit, quod permanere non possit. ut quid enim nulli alii quam filiis Aaron sacerdotium agere usque in saeculum statuit, hoc est usque ad tempora aduentus Christi. st hoc deficere sciebat? si autem nescit — quod absit! — iuprouidus fuit; et ideo potest, ut Samuhel fuerit illis deficientibus sacerdos. si autem prouidus et praescius deus est, permansit quod statuit; et si permansit quod statuit, Sfł.muhel non egit sacerdotium, quia de non erant sacerdotes. in ueteri lege nasci decreuit deus sacerdotes, in noua uero fieri dominus iussit sacerdotes.

Eligant nunc unum e duobus: aut natum probent [*](6 cf. Verg. Aen. IIII 569 ) [*]( 1 eiJ est ei M 2 eamj ęalp (corr.) M 3 balam NF balaham GA 4 quaga (corr.) M 5 qui om. MO, N (add.), X 6 multabilis C co- Iend\'dałor (d* flrcu.) M 10 et] nt FB 12 amittit M iam mittit C amiDittit (corr. admittit) N, (corr. m2 admittit) A 18 agerent N 15 inimicam, (alt. m eras.) N, I\'B 16 poraet GA 11) si autem] aut ti QA nesciit P 20 ide M iideo (corr.) N 23 de no9 erant] d«niu*Mr»nt (cmт.) N non deerant GA 24 legi C deus otn. M 24 in noua-inesit sacerdotes om. M )

Samuhelem sacerdotem aut factum. sed consentiunt non illum natum esse sacerdotem, quia sciunt illum non esse ex filiis Aaron. si ergo natus non est sacerdos Samuhel, factus autem non legitur nec probatur, quia nec statuerat deus fieri sacerdotes. in absoluto est Samuhelem minime sacerdotem fuisse.

Sed contradictores clausis oculis: (si sacerdos\', inquiunt. \'non fuit, uicem tamen egit sacerdotis, quoniam legitur deo sacrificium obtulisse! quis audeat negare quod scriptum probatur? obtulit enim deo sacrificium Samuhel, sed non inde uicem sacerdotis egisse cognoscitur. ipse enim semper dicitur offerre, cuius oblationes sunt, quas super altare inponit sacerdos. et Saul obtulit hoc utique genere, id est per sacerdotem, sicut et nunc offertur, et Dauid obtulit et Solomon obtulit et ceteri similiter obtulerunt. numquid omnes uicem sacerdotis egerunt? quamuis enim proprio sacerdos fungatur officio. ille tamen offerre dicitur, cuius nomine agit sacerdos; ipsi enim inputatur. cuius munera offeruntur. et qui non fuit sacerdos, quo modo uicem agere poterat sacerdotis? numquid diaconus potest uicem agere sacerdotis? praefectus etenim potest agere uicem praefecti et praetor praetoris, non tamen priuatus potest agere uicem potestatis alicuius: quanto magis sacerdotis uicem agere non potest, qui non est sacerdos!

Quo enim consilio ad hoc adspirare audet, quod sibi scit non licere? nam si sacerdos alicubi desit, potest alterius loci sacerdos rogatus uenire et uicem eius agere, non tamen profeta, quamuis sanctae uitae sit, agere potest quod sibi scit minime esse concessum. aliud est enim bene uiuere et aliud potestatem alicuius officii accipere. sicut enim, qui sacerdos est, non ex eo uitam suam commendatam putare debet, ita et, qui sanctae conuersationis et uitae est, non iam ex eo sibi [*](7 cf. I Reg. 7, 9 ) [*]( 6 contra dictoris X 16 ipse N (ps in ras.), X 20 pra«feeiti (corr.) C 21 uicem potest agere PX 27 aliud pr.] alienI! (eorr.y N 30 et uitae om. X ex eo sibi] exseosibios (corr.) C-- )

sacerdotium uindicare debebit. quamuis enim bonum sit sacerdotium, tamen malum erit ei, cui concessum non est et praesumit. nam si respiciamus quod scriptum est de sancto Samuhele, uidebimus quale testimonium det ei scriptura dicens: et innotuit. inquit, omni populo, quoniam fidelis est Samuhel in profetam domino; et in psalmo: fiant, inquit. Moyses et Aaron in sacerdotes eius et Samuhel inter eos qui inuocant nomen eius. quis non aduertat ex hac distinctione diuisas esse personas dignitatum causa, ut Moyses et Aaron sacerdotalem dignitatem adepti noscantur, Samuhel uero inter profetas deo dignus exstitisse habeatur, qui precibus deum inuocabant ad protegendum populum suum, sicut legitur? in tantum autem sacerdotes minime defuisse probantur. ut reuocata arca baiulis Leuitis uiri Bethsamys obtulerint deo sacrificia absente Samuhele. rege autem facto Saul Achimas erat pronepos Heli sacerdotis, qui portabat efut.

\'Sed hinc\\ inquiunt, \'uidetur sacerdos fuisse Samuhel. quia uestitus erat efut.\' quasi non hodie diaconi dalmaticis induantur, sicut episcopus. efut autem etiam Dauid legimus fuisse indutum, et duplicem efut. Samuhel autem adhuc puerulus. succinctus erat efut: numquid puerulus deo potuit populi munera offerre? uides ergo, quia efut unum quidem nomen est, sed non unam rem semper significat. sacerdotes enim [*]( 9 I Reg. 3, 20 7 Ps. 98, 6 14 cf. I Eeg. 6, 14. 13 16 cf. I Reg. 2, 28; 14, 3 19 cf. I Reg. 2, 18 20 cf. II Reg. 6, 14 ) [*]( 1 aindicaret M 2 non om. X praesummit M 3 prospiciamua P 4 eis C, (corr.) N dicens om. N 6 in prophetam (corr. propheta, eras. in) N 7 sacerdotibus M 8 quis] qui N 9 auertat N (corr. anertit pa2), X diaisas esse] diuisa fessa C 10 adepti. M 11 naocantur N (na tJratl. fort. casu), X 14 bainlis Leuitis] baiulis leuiti F tUophilia lenito X 15 betbsamis PC bethamis NX obtulerunt ca 16 achemas N pronemos P pronepus CGA 17 sacerdotes C ephot PN efoth C efod (eflfod) X 18 sed] si C 19 non] nunc X 21 et om. C 22 suceinctis (corr.) M poterat P populi] pro populo X 23 uidetis X. )

portabant, non uestiebantur efut; reges uero et Leuita Samuhel induebantur efut. aliquando ergo uestis, aliquando quasi armariolum, quod portabant sacerdotes ad interrogandum dominum, significatur efut.

Quantum apparet, probatum est Samuhelem non sacerdotem, sed profetam fuisse. nunc his respondemus, qui ignorantes quia Samuhel non est de filiis Aaron sacerdotis, aestimant illum sacerdotem fuisse; nec enim fas erat, ut de origine Aaron descendens sacerdos non esset. quos primum uolo cognoscere quia, si sacerdos erat Samuhel, sine dubio et Helcana pater eius sacerdos fuit. congruum quoque fuerat et filios eius sacerdotes fuisse, quos, quia sacerdotes non erant, iudices illos constituit filiis Israhel, sicuti et idem ipse erat Samuhel. sic enim legimus: quia iudicauit filios Israhel. Helcana autem pater Samuhelis, propter quod sacerdos non erat: ascendebat, inquit, ex diebus in dies de ciuitate sua Armathen adorare et sacrificare deo omnipotenti sabaoth. et ibi erat Heli et duo filii eius, t)fni et Finees sacerdotes domini.

Quid tam apertum, quia ueniebat Helcana offerre munera sua ante dominum per sacerdotes tempore conpetenti, secundum quod statuerat Moyses, ut tribus temporibus anni offerrent munera et decimas suas, ubi fuisset arca domini et sacerdotes, quippe cum et duas uxores habuerit tempore uno, quod inlicitum est sacerdotibus? erat enim Helcana ex Leuitis, sicut generationum ordo se continet in libro Paralipomenon. adhuc enim Leuitae non erant habentes ordinem constitutum ministerii circa sacerdotes [*](1 cf. I Reg. 14, 18 13 cf. I Reg. U, 1 14 I Reg. 7, 6 16 1 lieg. 1, 3 22 cf. Ex. 23, 14 24 cf. I Reg. 1, 2 cf. I Tim. S, 2 26 cf. I Par. 0, 34 (19) ) [*]( 1 aoatiabantur C 2 quasi oni. N arniiliolum C 7 fitisM M sacerdotes GF 8 fas] uas P proas C origine] uirgine X 9 eaolo C 18 illos (8 in (($.) M sicat P ipei erant (a exp.) C\' 16 aeceodcbat C (carr. asccendebat), F accedebat X 17 amathen P 18 fili A* 20 tau M upertum CNX 22 olferent CX 28 suae om. P sacerdo»tes M. )

et arcam domini. Dauid enim in regno suo disposuit uices sacerdotibus et Leuitis, ut a uiginti annis et supra, in lege. autem a uiginti quinque annis et supra, inciperent exhibere seruitia dominicis caerimoniis, ut essent ex filiis Aaron, id est de Finees et Ithamar traduce, classes sacerdotum uiginti \'quattuor, quae uices suas agerent certis temporibus. Leuitae autem constituti sunt, qui essent tabernaculi ianitores et qui baiuli arcae domini et qui. excubias obseruarent et qui uasorum essent custodes et qui promiscuas susciperent oblationes. et uiginti quattuor classes institutae sunt cantantium et citharizantium et musicorum ceterorum, ita ut etiam hi, id est omnes Leuitae, haberent temporum uices, quia necesse erat eos et otium habere, ut et domorum suarum agerent curam.

Et non solum haec proficiunt ad causam supra dictam, \'quoniam Samuhel non fuit de filiis Aaron, sed et illud quod dicit mater eius ad dominum: quia si mihi, inquit, dederis filium, commodo eum domino omnibus diebus uitae suae. non hoc diceret, si esset natus sacerdos — oportebat enim illum seruire altari —, sed quia Leuita erat et adhuc lex Leuitis non erat posita, sed unus quisque pro uoluntate sua agebat, ita ut oberrantes inlicita praesumerent. Ionatham enim filius filii Moysi, cum inter Leuitas deputatus esset, sacerdotium agere praesumpsit tribui Dan. ac per hoc legimus in libro Iudicum, quia unus quisque, inquit, placita sibi faciebat, eo quod non esset rex in Israhel. idcirco [*]( 1 cf. I Par. 24, 3 seqq. 17 I Reg. 1, 11 22 cf. Iudd. 18, 30 25 Iadd. 17, 6 ) [*](ief.P) [*]( ? baioli CNX 9 po*i oblationes lavuna in P usque ad qu#eet. 101 (p. 1$8. 14) 11 cytfeirazaimum C ut om. X bii MCX 13 et otuiml cito CUUl C 14 curam] cirem (corr.) M 15 baet prefieiNlt M 17 ad domiamn] ad deum (om. add. s. I.) M quia (m ras.) M 18 quomodo C (t-orr. comodo), X 20 altarii C 22 iosAtbam C ionatha M ioaatha NX 23 leuitia (eorr.) N 24 tribubi C tribu NX Dan om. NX )

uouit Anna dicens: commodo eum domino, ne cum ceteris oberraret.

Et ut plenius quaestio discuti possit, etiam illud tractemus, quod dictum est de Helcana, quia ueniebat ei diebus in dies offerre munera sua et decimas. quo modo decimas offerebat, qui nihil possidebat? Leuitae enim non acceperunt agros, quia de decimis, quae a plebe dabantur, uictum quaerebant. sed potest fieri et sic datur intellegi. quia potuit habere possessionem uxoris suae aut emptam, quia de aliis tribubus accipiebant uxores non solum hi, sed et ceteri, ita ut et sacerdotes acciperent sibi de aliis tribubus uxores. nam Ioadae sacerdos magnus uxorem duxit de tribu Iuda filiam regis Ioram.