Pseudo-Augustini Quaestiones Veteris et Novi Testamenti CXXVII

Nulli dubium arbitror mundum istum hominis causa esse fabricatum, qui, cum diuersis constet substantiis, unus est tamen multis membris. aptatus, ut ex his inuicem mutuis operibus, quae necessaria homini futura erant, gignerentur. domus enim facta est homini cum annona, ita ut singula eorum secundum genus fierent super terram, id est, ut facta hanc haberent insitam potentiam, ut propago unius cuiusque generis eorum crearetur in terris. origines enim institutae sunt, quarum semen proficeret ad procreationem multiplicandorum generum super terram.

Unde scriptura testatur dicens et benedixit ilia deus dicens: crescite et multiplicamini super terram. simili modo etiam hominum genus benedictum est, quem sensum contuemur in lege; cernimus enim scriptum esse: creuit populus et multiplicatus est in Aegypto. qua benedictione enim benedicta sunt, quae ad utilitatem creata sunt hominis, ea benedictione et homo est benedictus, ut similiter ex mare et femina propago generis humani cresceret et [*](4 Gal. 6, 7 5 cf. Mattb. 12, 37 18 Gen. 1, 22 20 cf. Gen. 1, 28 21 Act. 7, 17 ) [*]( 1 prodisse C 2 uocari dominum om. X uidentur (exp. n) P 3 inuocat P 5 quia CNX deum X 6 ostenderet P 7 CXXVIII M euue M 8 nulli] nin (?) P dibium M iustam M 10 multus G, (corr. m2) A 11 hominis P . gignarentur M 13 factam G, (corr. m2) A 14 ut] in CNX 15 crearentur C teriis N 16 multiplicandorum (um in ras.) C 19 terram] add. autem M 21 cortuemur C 22 qua] qui (corr.) C 24 benedictus est. X 25 femis F, (corr. feminis) B feminis G (eras. is), A apropago X )

Et quoniam non aliud haec dicta significant, res ipsae testantur. omnia enim, quae facta sunt, dei nutu multiplicata et meliorata sunt super terram. nec enim aliter posset crescere quam dei uoluntas et benedictio decreuit seminibus. quo modo ergo dici potest male fieri aut nou licere, quod ex dei benedictione et ipso fauente augmentum facit? cuius rei traditio et in sinagoga mansit et nunc in ecclesia celebratur, ut dei creatura sub dei benedictione iungatur, non utique per praesumptionem, quia ab ipso auctore sic data est forma.

Sed si cessare debere putatur, tunc cessare debebit, quando cessatura et illa sunt, quae similiter benedicta sunt ut multiplicarentur, quia, si generatio hominum cessat, ad quam utilitatem nascuntur, quae benedicta sunt super terram? non potest enim mundus ex parte agere et ex parte cessare. aut totus enim operatur aut totus pausat in otio. numquid utile corpus est, cuius quaedam membra uigent, quaedam torpescunt?

Quod ergo a deo benedictum est, cur sordidum et contaminatum opus a quibusdam adseritur, nisi quia ipsi deo manus quodam modo inferunt? non enim hoc reprehenderent nisi de deo huius operis auctore male sentirent. quia enim aperte deo detrahere uerentur, per opus tamen ab eo inuentum accusant eum. quando enim displicet opus, reprehenditur auctor.

Sed si huius modi homines legerent aut potius [*]( Suita M 6 ipsa G, (corr. m2) A 7 nutu] lacuna in P 8 oreseere P credere cd, 11 post bened. add. coepit P fauente (uente inrae.) C 15 debebit] debet GA 17 ut om. N 19 ex parte pr. om. P 21 est cuius] cuius est C negent N 22 turpescnnt NF 23 domino NX 24 a om. P 25 infertur GA 28 displicit G, (corr. m2) A deus (ertJI,) opus P 29 si om. G, (add. m2 post hominea) A hominis P (corr.), C legesent N )

Sunt enim qui quasi noua accipientes uetera repudianda putant. sed non discrepant ab his noua per Christum praecepta populis intimata. ipse enim rogatus ad nuptias ire non dedignatus est et non solum praesentia sui inlustrauit eas, uerum etiam contulit quod deerat ad laetitiam. scriptum est enim, quia uinum laetificat cor hominis. et ut hoc secundum dei patris sui uoluntatem fecisse se demonstraret, Iudaeis interrogantibus, an liceret homini dimittere uxorem suam, respondit inter cetera dicens: quoniam ab initio fecit deus masculum et feminam et dixit: propter hoc relinquet homo patrem et matrem et adhaerebit ad uxorem suam et erunt duo in carne una. itaque iam non sunt duo, sed una caro. quod ergo deus coniunxit, homo non separet. hinc est unde rogatus ad nuptias iit libenter, ne factum dei et patris sui infirmare uideretur; magis autem legis ueteris et nouae doctrinam concordare ostendens nuptias non solum non prohibuit, sed et interesse dignatus est testimonium eis tribuens, quoniam deus auctor earum est, et quod a deo iunctum est neque prohiberi neque separari debere salutari praecepto monstrauit.

Et quia natiuitas prodest, cum iam relinqueret mundum, [*](1 Num. 23, 8 9 cf. Ioh. 2, 2 12 Ps. 103, 15. cf. Eccli. 40, 20 15 Matth. 19, 4-6 ) [*]( 2 benediiit NG 5 cesses P cen.ses N 6 neges P 7 qui] quia X 8 xpm ihm (exp. ihm) N 9 populi sintimata M populi sint imata C populi sunt imata FB 11 enim om. P 14 demittere M 16 reliquid G relinquid (corr. relinquit) A 17 ad om. PX uxori euae GA 19 ergo om. M coniunxit] quod iunxit M 21 iret NX fructum C 22 et] e M concordaret C 23 non sle. om. PMGA ) [*]( L. P«.-Aof. Qnaest. test. ) [*]( 26 )

Itaque quae est praesumptio aut ex qua lege descendit nuptiarum aditus intercludere, quando tam noua quam uetus lex per omnia istis fauere uideatur? sed illud est quod legimus, quia quod extra est a malo est. unde apostolus huius modi homines cauteriatam dicit habere conscientiam, qui prohibentes nubere et a cibis, quos deus ad percipiendum creauit, abstinendum docent. hoc enim in hypocrisi inimicitiarum causa facere denotantur, ut legem a deo traditam criminentur.

Alii ideo studentes praeceptis salutaribus obuias manus tendunt, ut prauae doctrinae mandata commendent, ac per hoc cauteriatam habere dicuntur conscientiam. corrupta enim mente aliud scientes aliud profitentur, sicut et Iudaei, qui non ignorantes gesta saluatoris opera esse spiritus sancti inuidentes dicebant, quia in Belzebul eiciebat demonia, ut populum a fide eius auerterent. talis est et supra memoratorum uersutia, quia, ut castitatis et sanctimonii amatores esse se simulent, etiam nuptias dicunt esse damnandas, ut per id commendentur et populum a ueritate auertant, et, ut abstinentiae studere se fingant, temperandum a cibis tradunt, ut per haec alienos se [*]( 1 cf. Ioh. 19, 26 2 cf. Ex. 20, 12. Dent. 5, 16. Matth. 15, 4.19, 19 etc. 8 Matth. 5, 37 9. 16 cf. I Tim. 4, 2. 3 19 cf. Matth. 12, 24 ) [*](2 ut] aot C, (corr.) N, GB 3 docemur quod nisi fecerimus om. P docemus N 5 qua lege] quale (corr. quali) N 6 additus CXX 7 uideantur P 10 a om. P cibis] quibus CXX quos] quod S ad] a M 11 hia procisi X inimiciarum XX 14 ideo] deo N 17 scientes aliud om. P ignorant M 19 beelzebnb PCNGB belsebub FA iecit CFGA eiecit N (alt. e eras.), B 21 sanctimoni M tunctimoniae PGA sanctimonia CNFB simulent] add. ut per hec alienos se a mundo (seclurit ut-mundo et exp. ut) P 22 esse OfJI, P id om. X 28 auertent CNX se studere N )

Haec sunt praestrigia satanae, ut causas inuertat, quasi nouum insinuans aliquid excludat ueritatem, in qua nihil nonum est, quia totum aeternum est. quia non aduertat sensum istum ab aduersario esse aptatum? quis enim audeat dei inuentum reprobare et quod numquam alicui obfuit nisi aduersarius ueritatis, . qui, ut inpuritatem suam tegat, sanctimonium praedicat, quem non amat, et, dum ex eo se quasi bonae uoluntatis ostendit, inlicita suadet quasi licita? commendat enim se, ut promtius fallat, ac per hoc captis inprudentibus suggerit per quae plus eos faciat peccatores, quia, ut causae suae aliquam conferat medicinam, granditer homines suadet peccare magnum ex eo quaerens solatium, dum criminis sui socios multos ostendit leuem poenam aestimans, acsi grauis sit, si secum multos uideat in gehenna. uiderint in peccatis ceteris homines, dum uincuntur uitiis, aut per ignorantiam defendent non uindicanda hic.

Quae contraria decipit concupiscentia aut quae obstat caligo, ut non quod uerum est uideatur! nam solent litterae aliud uideri significare, dum aut non bene pronuntiantur aut inproprie distinguntur. cum autem legitur: \'fecit deus. et: \'benedixit quod fecit., quis hinc disputet? quis dubitet? quia quod benedictum audit, maledictum putet, nisi alio spiritu [*]( 10 cf. Luc. 2, 14 15 cf. Gaudent. aerm. 18 (XX 978 M) ) [*]( 1 ostendant N 2 docerit FB doceret G, (corr. m2 docerent) A 3 incessa M 4 praestigia NX innertant P 5 insinaaa C. excludant X 6 est alt. om, M anertat X 7 aduersarios MCNFB adueraariis OA acideat M audiat C 8 aduersarios CB 9 nt om. C sanctimoniam NX 10 et Engelbrecht ut codd. 11 ostentet P ostendet CN sua det F suadeat P, Am2 se enim (JÂ 12 suggeret CNX 14 graditer X 15 solacium PN sotioe MC 16 acsi idem quod etsi, quamquam sitj sit (t eras.) N 17 secum om. (add. s. I.) M uideat (t eras.) N ge-] hic desintt N ceteros GA 18 aat post dum add. P 19 uincanda (corr. m2) C 21 esset X 22 pronuntiatur M. ) [*]( 26* )

Sed forte sub dei nomine Moyses errorem induxit! satis tibi faciant signa et prodigia per Moysen facta in Aegypto: suadeant tibi mirabilia quae in rubro mari gesta sunt ad liberationem filiorum Israhel; audi magos confitentes quia digitus dei est hic; consenti apostolo dicenti: nolo enim, ait, uos ignorare, fratres, quia patres nostri omnes sub nube fuerunt et omnes per mare transierunt et omnes in Moysen baptizati sunt in nube et in mari et omnes eandem escam spiritalem ederunt et omnes eundem potum spiritalem biberunt. bibebant enim de spiritali sequenti petra; petra autem erat Christus. et unde haec apostolus locutus est? praesto est scriptura, in qua legimus Christum dominum nostrum -dicentem Iudaeis: si crederetis Moysi, crederetis et mihi, quia de me scripsit Moyses. quis huic concordiae fidem deneget? quis audeat dicere quod unum est discrepare? quis tam malae mentis est, ut indiuiduam caritatem uideri contendat inimicitiam? ecce habes et uerborum testimonia et exempla uirtutum, quae animum tuum subiugent ueritati, ut non aliud putes uerum quam quod ecclesiae catholicae continent libri.

Quoniam igitur probatum est idem deum fuisse in ueteri, qui nunc noster est, et hunc multis uirtutum indiciis [*]( 7 Ex. 8, (19) 15 8 I Cor. 10, 1—4 17 lob. 5, 46 ) [*](def. N) [*](. 1 qaidem] add. fallacia crederetur deus dicitur (,ecltłłit fallaciadicitur) P bominis uox eaae] homini suo posse P dicetur M 2 dicatnr X dibitas M 6 suadent X maris M 7 digitos C (corr.), FB 8 noli M 10 nube] ne M transierant et omnes in Moysen om. M 12 eandam M 14 consequenti P 15 haec om. X 17 credentis ulrogue loco ex 19 audeat (e eras.) C 20 ut om. M indiuidua X caritate GA 22 subiungent CX 25 idem] item coni. Engel. brecht )

Certe omnis homo gaudet, cum fuerit dei dignationem\' adeptus, et meliorari se credit, dum sacramentum creatoris addiscit, quod utique non adsequeretur nisi natus. cur ergo plangit quod gaudet et quod gloriatur se didicisse condemnat? si enim gaudet quia didicit, non autem didicisset, nisi natus fuisset, sine dubio bonum est nasci, quia fructus natiuitatis est cognitio ueritatis. si autem malum est nasci, non erit bona cognitio, cui enim rei proderit cognitio, si damnatur natiuitas, quia, si non expedit nasci nec debet, inane est ut discat damnandus? sed quia nemo tam hebes est, ut neget cognitionem dei prode esse hominibus, et bona et utilia est. per ipsam enim melioratur natiuitas, ut plus mereatur quam fuerat conlatum Adae, quia in caelo, non in terra regnabunt credentes, in paradiso dei patris, non in quo Adam corporaliter iussus fuerat operari.

Nam si encenia celebrabantur Hierosolymis, id est dedicationis templi domini agebatur festiuitas, quanto magis ipsius [*](22 cf. Apoc. 2, 7 23 cf. Ge* 2, 15 25 cf. Ioh. 10, 22 )[*](it/.N) 1 [*](proferri C 3 nobis (n in ras.) C si] sit M 6 pro neris] promoaeris (corr.) P 7 est pr. om. M 8 post dicente add. quod deus coninnxit homo non separet edd. 10 dignationem] cognitionem P dignatione GÃ 12 natus] add, fuisset GA. quur X 13 etgaudet (14) om. (add. inf. mg.) M 16 nasci om. M 17 cui] quod P rei proderit cognitio om. P 18 inanem (corr.) M 19 habes (corr. -2) C 20 prodesse P X prodisse C et pr. om. P ipsa X 21 at] add. plus melioratar natiuitas at FB 26 templo (corr.) M dei M )

Sed quis tu es, qui nuptias prohibes? forte Marcion, quia corpus non a deo fabricatum putas, sed a diabolo, animam uero errore quodam lapsum passam, ut ad tenebrarum partes, in quibus nunc mundus est, ueniret, contendis. quo modo ergo posset hinc liberari, si prohiberetur generari? natus enim cognouisti casum tuum et data opera id egisti, at remeares ad patricam sedem redditus fonti tuo. denique gratias agere te dicis Christo, per quem hanc cognitionem adsecutum te gratularis. age uero, si natus non esses, cessaret cognitio nec prosequeretur liberatio. itaque si gaudes animam liberari, faue natiuitati; nam si natiuitati resistis, inimicus es animarum.

Aut si Manicheus es, qui nuptias quasi contrarias rennuis, quaero a te, quia, si corpora minime gignerentur, quo modo anima hinc, quam fusam in tenebrarum partem et [*](1 cf. I Cor. 3, 16 2 cf. II Cor. 5, 1 6 cf. Col. 2, 2 9 cf. Rom. 1, 25. Esai. 42, 8 ) [*](dcf. N) [*]( .2 etiam (et in rØl.) C 3 hoc om. P 4 nero] non P 6 se] esse M gratiis ageret P 7 debet] daret P 9 quia M non requirentes P non telinquentea CFB. destinant P 12 quia om. P Marcion quia om. P martion MG 14 uero] non P errorem (corr.) C quondam P tebrarum M 15 nenire P contendas P 16 poslet] possis et P cognoui P 17 et om. P dato P remereares MX 18 patriam M redditi P agere OM. P 20 ceasare cognitiones P nec om. P 21 liberare C fane om. P 23 si] se (corr.) C renuia P 25 animam P parte P et haerentem] cohaerentem P )

Audi nunc, catholice, euangelio teste prodesse hominis natiuitatem. cum Symeon enim uir iustus uellet exire de saeculo sufficere sibi putans creatoris sine mysterii eius cognitione notitiam, non permissum est ei, nisi crementum faceret in dei perceptione, ut plenam haberet fidei suae mercedem. denique natum saluatorem accipiens in manibus benedixit deum et dixit: domine, nunc dimitte seruum tuum secundum uerbum tuum in pace, quoniam uiderunt oculi mei salutare tuum. manifeste ostensum est dei beneficium esse in hominis natiuitate, quando uiro iusto de morte cogitanti responsum est, quod non ante moreretur, quam christum domini uidisset. tantum enim proficiebat in uita, ut dignus fieret etiam in praesenti uidere, quem liberatorem sperabat post mortem. qui ergo reseruatus in uita non permissus est mori, nisi spei suae fructum uidisset, ut securus esset quia de uita ad uitam transiret, quo modo potest dici non huic profuisse natiuitas?

Si enim malum est quod nascimur, non paradisus promitteretur, non uita aeterna, non regnum caelorum, sed poena [*](7 cf. I Tim. 4, 2 9 cf. Cod. Theod. XVI 5, 3 etc. 12 cf. Col. 2, 2 15 Luc. 2, 28-30 20 cf. Luc. 2, 26 26 cf. Luc, 23, 43 ) [*]( if.Y ) [*]( 5 uocimini OA librationem M uestrarum P flagitetis P 6 nesciretia-itaque om. M (add. mg.) 7 hyposin M 9 prodictum M, sed cf, p. 330, 13 10 prodisse C 12 putant M 13 permiasumj per ipsuro M 14 **»»denique C 15 manus P 16 dimittis P demitte C 17 quia X 18 oetendum G, (corr. m2) A dei] ei C 19 morti C 20 moriretur G A 21 et ante tantum add. CX dignum P 22 quam M 24 uidiisset (aut uidusaet) M ut securus esset om. M 27 regnorum C )