Pseudo-Augustini Quaestiones Veteris et Novi Testamenti CXXVII

Ambrosiaster

Ambrosiaster. Pseudo-Augustini Quaestiones Veteris et Novi Testamenti CXXVII (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 50). Souter, Alexander, editor. Vienna, Leipzig: Tempsky, Freytag, 1908

Omne quod a deo est, rationale est et uni cuique rei exordium causa dat, quae sit origo ipsius, ut non absurde nominari aut subsistere uideatur, sed ut nuncupatio rem ostenderet, quae caput intellegatur esse ipsius nominis. igitur ratio hominis [*]( 9 cf. Matth. 17, 1. 2 11 cf. Ioh. 20, 19 16 Act. 17, 28 ) [*]( 1 hoc (corr. hic) N modo pr.] mundo PC, N (corr. mundum), F 2 firmum] fimum (corr. m. rec. summum [?]) M firraiter (ter in ras.) X terre C est ita tenebrae] stat atcnebre C 4 defectum] effectum CXX 5 sit] *•» M nt-est (9) om. (add. mg.) C 6 nesi N 10 quod (in ras. m2fort.)M 10 cum om. M 11 clausis] clausus P 13cladi3f 15 sunt (ccrr.) N excidit C (corr.), S X 17 ministerio C (corr. misterio), X est] e (eras.) est C 19 appa..ret C 20 hebraea P ebraica CNF hebraica X qua N 21 accepit N 22 rationabile G A 23 causam P 24 nuncupatio rem] nuncupationem N ostenderet] significet P 25 intellegitur PX nomine N )

252
est causa qua constat. constat autem ex quattuor elementis, terra aere aqua igne, deo auctore dumtaxat; quintus est animus quasi auriga, ut concretum et figuratum corpus agitet quasi imperator ipsius. ex hoc omnes initium sumpsimus et eius nomine nuncupamur. homines enim uocamur propter humum, unde pater noster forinsecus originem habet. igitur causa et ratio facit, ut ex nomine alicuius ceteri subsistentes sub eodem nomine appellentur ipsum significantes in sese..

Quam ob rem uideamus si congruit, sicut quidam putant, ex Heber dictos Hebreos. uidetur enim, quantum ad nomen pertinet, inde huius nominis origo descendere; anterior est enim Heber quam Habraham. quod si esset uerum, deberent hi, qui de tribu Heber sunt, post ipsum eodem nomine nuncupari; ab Heber enim septima generatione natus est Habraham. si ergo super Habraham uel ipse Habraham Hebreus dictus est, sine dubio Hebrei ab Heber nuncupantur; si autem non legitur super Habraham dictos Hebreos, sed.post Habraham, non iam utique ex Heber, sed ab Habraham dicuntur Hebrei, quippe cum filii Habrahae primo hoc nomine appellati noscantur. in Genesi enim [Iosef et fratres eius Hebrei sunt appellati. scientes enim Habraham fuisse, qui de Syria descendisset in Chanaan et multiplicatus fuisset, fidei causa omnibus copiis refertus rex et profeta appellatus et pater multarum gentium, qui cum trecentis decem et octo uiris uernaculis suis quinque reges confoderit, [*](14 cf. Gen. 11, 16-26 19 cf. Gen. 43, 32 21 cf. Gen. 12t 4—5. 17, 2 seqq. 23 cf. Gen. 14, 14-15 ) [*]( 1 quatuor M quatur (corr. fort. m3) C 2 scilicet ante terra add. PB terre (corr.) C aera N igne aqua P auctorem P 3 figaratum] figura tunc C agitet] agit et PXFB 5 nuncupatur P uocantur A" humanum (?) (corr.) N 7 f.acit C ceteris C, N (corr.), X 8 se X 12 abraham PCNX essent (corr. m. rec.) M deberet C hii PCXX 14 abraham PCX 15 uel ipse habrabam om. X ipsi CF hebreos N 18 ab] om. CNB ex QA 19 abraham CNX primi P primom (cOrr.) C noscuntur M (corr.), C 21 sjriae C siris Ar chanan M (corr. m. rec. canaan). CF 22 refectus M refertur X 23 trecentis et (et eras.) M tricentis CN 24 uernalis C )

253
quia non in angulo haec gesta et dicta sunt, ut laterent, eos, qui ex semine eius erant, Hebreos nuncuparunt. ordinis ergo et meriti fuit Habrahae, ut caput fieret his qui ex eo traducem habent. dei enim iudicio princeps et origo positus est in terra Chanaan, ut ex eo geniti alterius essent et professionis et conuersationis, quam fuerat ipse, priusquam descenderet in terram Chanaan; innouatus enim ipse nouum constitueret populum in dei deuotione. hinc est unde apostolus Paulus Hebreum se ex Hebreis fatetur; hoc enim dignitatis uidebatur esse cognomen. testimonium enim et nobilitas generis erat, ut ex nomine eius cognominarentur, qui multis modis deo placuerat quique eis erat origo.

Abnuatur, si non conuenit rationi; spernatur, si dispar est; conuellatur, si alienum est a meritis Habrahae, et nos refellamur quasi adulatores eius. quae est haec inimicitia aduersus Habraham, quae aemulatio, qua ei obtrectant inimici, et qui sunt hi, nisi qui filii eius dicuntur? quid est in quo displicet Habraham, ut gloria haec aliena ab eo putetur? et quid est quod placeat in Heber, ut primatum istum habere dicatur? cuius si conuersatio possit inquiri, inueniretur forte idola coluisse sicut Thara et Nachor et pater Nachor, quos constat non longe ab eo fuisse, sicut testatur Hiesus Naue, quia hi idola coluerunt.

Aut certe qui ex diuerso sunt, ostendant qua ratione uindicandum est hoc Heber, ne forte a nobis subprimatur meritum eius; sed nullum est, quia communes sunt nobis scripturae et quid uni [*](1 cf. Act. 26, 26 8 cf. Phil. S, 5 22 cf. Ios. 24, 2 ) [*](2 semini N erunt N 8 meritis GA fuit. (it in ras.) M hiia P 5 canaan M chanan C 7 ut a. Z. m. rec. ante innouatns add. M enim] ... M constitueret (corr. constituerat) CA populum in] in popnlum C 10 nnbililas N 11 eius om. CNX 14 alianum (corr. m. rec.) M 15 refallamnr M reffellamur N haec om. C 17 hii PCNX 18 gloria* N haec] habet G, (corr. habita) A putatur C 19 eber (fort. corr. m. rec.) M dicetur C 20 coluisset N 21 thar C 22 fuisse ab eo GA iesus P biesu C iesu X na»ue M hi om. CNX )

254
cuique debeatur in propatulo est. si enim ex solo nomine putant hoc debere defendi, infirmum et inprobabile est. tunc enim rite nomini eius uindicaretur, si causae aliquae testes exsisterent quae hoc confirmarent; possent enim aliqui eiusdem nominis rem sibi non suam uindicare, ideoque hoc est uerum, quod non solo nomine, sed et perspicua ratione firmatur. nam quoniam dignatione dei factum est ut in Habraham uisitaretur genus humanum et forma fieret salutaris hominibus, nulli est ambiguum. idcirco in ipso reparatum est quod fuerat amissum uitio fragilitatis humanae. hic enim imago quaedam positus est, ut ad eius similitudinem genus hominum reuerteretur ad deum, ut et dei culturam et sermonem, qui datus prius fuerat in usum hominum, recuperaret hominibus, quia, sicut in principio in Adam dei fuit imago, ut cognitio eius esset in terris, ita post ruinas humani generis et obliuionem ueri in Habraham reformatum est, utab ipso fides in deum iterum coepta germinaret in fructum. unde non est absurdum ut ei nomine eius plebs ab eo coepta uocabulum sortiretur.

Sed ne forte propter nomen Heber scrupulum patiantur, quia magis Hebreis Heber sonat nomen, quia Hebrei dicuntur, non Habraei, recognoscant iterum quia Hebrei, non Heberei dicuntur; Heber enim dictus est, non Hebrer. si ergo hinc [*]( 13 cf. Gen. 1, 27 ) [*]( 1 solo nomine] solomone (corr.) M salomone JY 2 infernum X 3 testis X 6 perspicua] om. P perspecaa X quomodo GA 7 dignatione (decem litt. 8. I. eras.) M 8 firma C 9 est] esse P 10 hic] hinc C (corr.), B quaedam om. P positus. M 11 hominum (mi et m in raB.) X inreuerteretur ex 12 fu.erat M usu P 18 hominumJ homines P 15 geris X ueri om. P, corr. m. rec. ueritatis M 16 coeptum P 17 nomini X plebs (b in ras.) X 20 ebraei M ebrei N hebrei X 21 Habraei] habrei P habraei (h 8. I.) M hebręi C ebrei X hebraei FB hebrei G (corr. habraei), A (corr. heberei) Hebrei] haebraei M hebrfi CAB ebrei X Heberei] heberei (alt. e s. I.) d beh-ei (corr. m2 hebrei) M (m. rec. mg. heberi) hebrei C, G (corr. habraei) heber ei X hebrei B 22 dictus] ductus (corr.) M dictum X est om. GA non om. X hebre P heber C hunc GA )

255
inpugnandum putant, patiuntur quod faciunt et neuter nostrum habebit ex hac parte uictoriam, nisi is qui per ordinem reddita ratione ostendit uerum esse quod asserit. qui enim in una re par est, perdidisse dicendus est, si in altera inaequalis fuerit inuentus; nam propter sonum inmutata est littera, ut Hebrei pro Habraei dicerentur, quia melius sonat, quoniam et ex Iuda non Iudai dicuntur, sed Iudaei. ubicumque enim absurdum uisum est, inmutata est littera, ut uox sonum conpositum haberet. nam pro \'medidie\' meridie dicimus et multa sunt talia. igitur conuenit, ut est ostensum, ut nomine Habrahae tam lingua quam populus nuncuparetur.

Haec ergo lingua est, quam dicimus primitus datam Adae et ceteris, quam propter praesumptionem turris aedificatae credimus in multas dispersam et confusam, ut non iam haec, sed multae ex hac inmutatione habita quorundam dictorum existerent, ut non haberet speciem nec tamen deperiret, sed tota confusa esset ceteris linguis. ita enim tunc actum est, ne se homines intellegerent et maiora auderent. tantae ergo tunc linguae intelleguntur exstitisse, quanti et homines fuerunt, qui dispersi locis, in quibus habitarunt, unus quisque linguam suam instituit.

Si autem ipsa esse minime putabitur quae scripta est tunc una fuisse, hoc supererit, ut de ceteris linguis collecta sit [*](9 cf. Cic. orat. 47, 157 13 cf. Gen. 11, 1-9 ) [*]( 1 praeutant (corr.) N nostrum] nomen GA 2 hia PMX 4 rem MX (corr.) pars C, N (corr.), X perdisse" CNF redisse G reddisse A 6 Habraei] habrei P habraei (h s. l.) M, (alt. a 8. I.) N hebrgi C hebraei F hebrei B, om. G, A (m2 add. habreis) indea (corr.) C 7 Iudai] iadei C Iudaei] iudei PM uisum est absurdum GA absur.dum y 9 medi die PFAB meridie C, (corr. medio die) N talia] alia MCX et (?) (eras.) alia N 10 habrae (h eras.) M 12 primitiis FG datam] datam (corr. data) C data est G datam esse (ee 8. I.) A 14 8.ed.. (s et e postea ligata) N 15 multa P immotati.ono C 16 haberent P 18 et] •» (corr. m. rec. ne) M audirent CX 19 fnerint P 20 dispersis GA habitarent (corr.) C 22 esse] esset GA putabatur GA )

256
particulatim et conpaginata in speciem linguae unius qua uteretur Habraham, ut, quia pater multarum gentium erat, ex multis linguis sermonem haberet conpositum et esset per omnia innouatus. sed quia hi, quos memorat liber Geneseos unius uocis et sermonis, ab oriente migrasse leguntur et inde iterum dispersi a deo super faciem totius terrae, non utique illic remansit. qui in primitus lingua data remaneret. denique neque terram aliquam habet inter homines, ut ceterae linguae, neque gentem exceptis Iudaeis, quia primo homini data est in paradiso. et postquam confusae suntlinguae, nusquam reperta haec quae nunc dicitur Habraea. si igitur nusquam habet locum uel gentem — Habraham autem natione Syrus erat —, unde hanc linguam Habrahae uel ceteris seminis eius, nisi quia aut illa prior est aut certe de multis aptata? uidemus enim aliquantas linguas similia eius habere.

Sed non sic conuenit rationi quo modo illud, si prima ipsa esse dicatur; non enim otiose hoc factum ratio probat. ipsam enim linguam debuit Habraham habere, quam habuit primus homo, ut Moyses ueniens et creaturam et hominem a deo factum describens hac uoce uteretur, qua deus locutus est et hominem appellauit Adam et Adae mulier uocata est Eua, ut haec uox esset in libro Moysi, quae fuerat et in his quos describit, ut uere in omnibus reformatam doceret primam causam et beneficium diuinum in Habraham. [*]( 2 cf. Gen..l7, 4 4 cf. Gen. 11, 1 5 cf. Gen. 11, 2 d. Gen. 11, 8 21 cf. Gen. 2, 16. 23 ) [*]( 1 quia (i eras.) M 2 ez] •• (corr. m. rec.) M 3 et] ei P ut C 4 hi (corr. hii) M hii CXX his (corr. hi) B 5 orienti C 7 in] ..:lI primitiis P 8 in homines (corr. m. rec. hominibus) M eeterae] terrae X 11 habraea M hebrea PX hebrea C hebrea G etc. 14 uidimus OA linquas M 15 ei P 17 di.catur X otiosa C 20 ut (croa ) hac C 21 edae (corr.) C Eua] eua et (et eras.) C 23 descripsit P reformatum (corr. m. rec.) M 24 ambralmm P )

257