Exameron

Nunc age naturas bestiarum dicamus et hominis [*]( E ) generationem. audio enim iamdudum aliquos insusurrare dicentes: quamdiu aliena discimus et nostra nescimus, quamdiu de reliquis animantibus docemur scientiam et nosmet ipsos ignoramus? illud dicat quod mihi prosit, ut me nouerim ipsum. et iusta est conquestio, sed ordo seruandus est, quem congregari contexuit, simul quia non possumus plenius nos cognoscere, [*]( F ) nisi prius quae sit omnium natura animantium cognouerimus.

producat inquit terra anjmam uiuentem secundum genus, quadrupedes et serpentes et bestias terrae et pecora secundum genus et omnia reptilia [*]( 22 Gen. 1, 24—26 ) [*]( 8 communem WMSB 4 in patria CP in patriam G V patriam N 5 collegere CP quanta C quanti P quant. G (n ut uidetur eras., t\'n mg. i». rec. quantfl) quanto શ\' (m2 -4) 7 hodie C (h a. u.) uos] a (eoctra u. m2) uobis G coronari m2 GP 8 nos C (n in ras.) 17 animantibus C (ni 8. u.) scientiam et G (et 8. u. m2) YN et scientiam CP 18 ut nMSB unde N\' nouerim ipsum C ipsum nouerim cet. post ut me ipsum nouerim add. unde me ipsum nouerim Tell. Trec. 19 et UMSB1 eat N\' est om. N 20 plenius (i 8. u.) m3 C m2 Y nos om. CPV, ante non add. m2 G 21 cognoueremus C 23 quadrupedes C (es ex is m3) serpentes C (es ex is m3) 24 post terrae add. secundum genus N\' et (uerbis et pecora secundum genus erasis) S reptilia DB repentia N\' et (add. terrae) MS )

nec uereor ne quis me pauperis conuiuae praesumptioni conferendum putet, qui studio humanitatis complures roget nec his quicquam nisi uiles et usitatos adponat cibos, ut tenui mensae pauperis adparatu plus reprehensionis incurrat ex fastidio conuiuarum quam gratias referat ex hospitalitatis [*]( B ) adiectu; nec enim Helisaeum amici quasi malum conuiuam agrestia adponentem holera refutarunt. simile uanis relationibus exquisitum illud et adcuratum opipare conuiuium est, in quo fasiani aut turturis species adponitur et intus pullus manducatur aut pullus infertur et ostreis est fartus aut spondulis aut poculum bibitur, quod diuerso colore atque odore in alienos mutetur sapores. maritima terrenis, terrena maritimis pariter. hoc est reprehendere fletur [*]( c ) creatoris, qui nobis ad uictum omnia condonauit, quod non illa miscuerit. sed haec dulcia primo uidentur et postea fiunt [*]( 8 Bas. 188 A (80 AB) 18 Reg. IM 4, 89 ) [*]( 5 ad hoc II et (ad s. II.) B alio N\'MS 6 peccatorum II pecorum N 8 pauperis C (is ex es m3) praesumtione C et (corr. m2) G 9 conr plures C (u in ras.) 11 ut IIMSB et N\' tenuis MS et m2 P tenue G (-i m2) tenuae Pml pauperis C (-ea m3) pauperes શM\' adparatu GVM\'B et ml P51 adparata W\' (v a. a ult.) ■ adparatas CMS et m2 n repprehensionis C 12 gratias II gratiae N hoc hospitalitatis C (talitatis in ras. min. spatii) G (pita 8. w. m2) P 13 helisseum C 14 adponentem (ad in ras.) C 15 exquesitum C opipare G m2 et m. rec. in mg. S opificare MS opinare P (n ex p) cet. 16 turtoris (v 8. o) m3 Cm2 GP intus IIB in his શ\'MS nihil WМ\' 18 spondulis 31\' spondylis SB spondolis %M\' spondilis cet. 21 condonauit lIB donauit N\' ministraait MS )

neque enim rursus formidini est, ne plures uidear inuitasse [*]( D ) quam possum pascere et uobis panes deficiant uerborum meorum, quia et Helisaeus etsi merito inimitabilis nobis imitandus fide non considerauit quantos panis haberet, sed quos haberet diuidere omnibus uoluit et sufficere omnibus iudicauit. itaque decem panes ordeacios diuidere in plebem iussit ministro. et dixit minister: quid dabo hoc in conspectu centum uirorum? et respondit: da et manducent, quoniam haec dicit dominus: manducabunt et relinquent. fides igitur uestra faciet abundare pauperis [*]( E ) linguae conuiuium. nec uereor, ne ieiunia uos edaciores faciant, quominus repleti et esurientes ac uacui reuertamini, quia scriptum est: confirmat iustos dominus, et in diebus famis saturabuntur. multo pulchrius est ordeacios panes non erubescere et adponere quod habeas quam negare. Helisaeus, qui sibi nihil reliquit, populis abundauit. Helisaeus ergo ordeacios panes non erubuit adponere: nos [*]( 7 Reg. IIII 4, 42 eqq. 11 Reg. IIII 4, 43 17 Psalm. XXXVI 17 et 19 ) [*]( 1 cupioaior CM\' et (corr. m2) GPM luxuries શ\'MSB luxories HM\' luxuria est C luxoria est G (v a. o m2, fuerit exp.) P (v a. o m2) V 5 enim om. N formidinis ILJfS 8 panis M\' et ml CH panes C m3 H m2 eet. 9 et MS, om. cet. sufficere M\'B et m2 G%\' efficere G%V ml cet. 10 ordeacios m2 GPS ordiacios CV et ml GPS ordiaceos B ordiacius Sl (-os m2) M\' ordiacias (-os corr.) M 11 conspectum C (m exp. m3) PV 12 et (ut m3) C manducant II (-cent m3 0, m2 GP) 13 dicit SB dixit C (x in ras.) G (dicit m2) cd. 15 edaciores GV etaciores C et (corr. ml) P edatiores cet. 18 ordeacios G ordiatius C (-os m3) ordiacius 91 (-os m2) M\' hordiacius Pml ordiacius S (m3 ordeaceos) VM hordiatios 91\' hordeaceos B et m2 P 19 erubiscere C 20 helisaeus C et (s pr. eras.) P relinquit CPi1.M\' et (n exp.) G abundabit C (-uit m3) 21 ordeacios G ordiacios CV et ml PS hordiacios M ordiatios 9C\' ordiacius$[ (-os m2) M\' ordeaceos P m2 S m3 B )

Quid mihi quaerere quae sit eius mensura circuitus, quam geometrae centum octoginta milibus stadiorum aestimauerunt? libenter fateor me nescire quod nescio, immo scire quod scire nihil proderit. melius est genera terrarum scire quam spatia, quae circumfuso mari, interiectis barbarum regionibus, suffusa [*]( 116 A ) atque inuia paludibus humo quemadmodum possumus conprehendere? quod inpossibile esse hominibus scriptura demonstrat dicente deo: quis mensus est manu aquam et caelum palmo et uniuersam terram clausa manu? quia statuit montes in libra et rupes in statera et nemora in iugo? et infra: qui tenet gyrum terrae et habitantes in ea sicut lucustas, qui statuit caelum ut cameram. quis igitur aequalem sibi cum deo audet scientiam [*]( B ) uindicare, ut quae deus maiestatis suae esse proprio signauit oraculo haec sibi homo ad cognitionem suppetere posse praesumat?

certe Moyses eruditus erat in omni sapientia Aegyptiorum, sed quia spiritum dei accepit, quasi minister dei inanem illam et usurpatoriam philosophiae doctrinam ueritatis rationi posthabuit et ea descripsit mihi quae nostrae spei adcommoda iudicauit, quod terram fecerit deus, quod produxerit terra [*]( C ) iuxta dei omnipotentis imperium operationemque domini Iesu uirgulta de terris et omnem animam uiuentem secundum [*]( 4 Bas. 188 CD, 189 A (80 DE) 11 Esai. 40, 12 14 Esai. 40, 22 19 Bas. 189 A (80 DE, 81 A) ) [*]( 5 aestiraauernnt C (u alt. in ras.) 6 prius scire om. N, <ne> scire Henricus Schenkl 7 melius est om. II est 8. u. B spatia C (t in ras.) 8 barbarum CP et m1 G barbarorum G m2 cet. 9 conprehindere C, in quo uerba inde a conpr. usque ad palmo («. 12) in rtU. min. spatii 10 omnibus II (corr. m2 G) N\' 15 lucustas CM locustas cet. quis CGB 16 cum deo potestatem (-te B) audeat (-et B) et (om. B) scientiam MSB 20 accepit C (e ex i m3) 21 filosophiae %\'M\'S filosofiae CG Pશ doctrine C rationi VS rationg C m3શ ratione Cml cet, )

Inhaereamus igitur propheticis dictis nec spiritus sancti [*]( E ) quasi uilia despectui habeamus adloquia. producat inquit terra animam uiuentem pecorum et bestiarum et reptilium. quid argumentamur alia, ubi euidenter creaturarum terrestrium natura formatur? currit enim in [*]( F ) profundis mundi per omnem creaturam dei uerbum, ut subito de caue omnia quae statuit deus animantium genera producantur et in futurum lege praescripta secundum genus sibi similitudinemque uniuersa succedant, ut leo leonem generet, tigris tigridem, bos bouem, cygnus cygnum, aquila aquilam. semel praeceptum in perpetuum inoleuit naturae, et ideo ministerii sui obsequium praebere terra non desinit, ut priscae [*]( 117 A ) constitutione species reparaDin feruntur successione m nouas reparentur aetates.

sed uis ad usum hominis deriuare quae genita sunt? noli ueritatem unicuique generi naturae propriae denegare, [*]( 10 Bas. 189 A-C (81 AB) ) [*]( 1 at M (t ex d) SB an cet. 2 umbram C 3 regione lIB regionem umbrae mundi huius (huius mundi Brux. Diu.) Brux. Carn. Diu. 4 mundi IINI umbrae MB et (in quo post huius est ras. 5 litt.) S incedens MS eclipsis MmlS eglypsis B eglipsis C (i pr. in ras.) VN\' et tnl GP eclipsin m2 GPJf 7 uanitatis C (-es m3) 8 occupant C (nt ex t) occupat Y ludumque CPV operantur P m2 ea eras. C 9 ad ante ad eras. C 10 inherea»mus C (h 8. u.) profeticis Cશ\'MB 14 constitutioneip C (m exp. m3) G 15 subito C (o in ras.) 19 tygris C (y in ras.) Pł11 tygridem CGPશ\' cignus G cycnus N\' gygnum G (c s. g pr. m2) cycnum N* 20 Be.mel C inolibuit C 22 reparabili C (ara in ras.) 24 deriuari G ) [*]( XXXII. Ambr. parI 1, faee. 1. ) [*]( 14 )

Piger asinus et expositus ad praedam sensuque tardior quid aliud docet nisi nos uiuaciores esse debere nec desidia [*]( - 1 Bas. 192 AB (81 CD) 17 Psalm. XXXI 9 20 Bas. 192 C (82 A) 24 Bas. 192 BC (82 A) ) [*]( 4 quadripedi CYB et ml GP quadripede MS quadripedo W\' quadrupedi m2 GP quadrupedo 21M\' 5 cum B Brux. Carn., om. cet. 6 requirunt G m2 MS requirant Gml cet. 7 secuntur F&\'<S 8 pecudum MSB caue ne G (ne 8. u. m2) N* 9 deflectas C (e alt. in ras.) 10 uigoris C (i pr. in ras.) sine N\'MS sine qua IIB; uix credibile sineque Ambrosium scripsisse 11 pascunturll 15 deseraisy 17 deus uoluit MSB segregare C segregari cet. dicens om. G 18 in om. MS 22 rabies C (b ex p))

fraudulenta uulpes foueis se [*]( E ) latibulisque demergens nonne indicium est infructuosum esse animal odioque dignum propter rapinam, despectui propter infirmitatem et ideo suae incautam salutis, dum insidiatur alienis ?

perdicem formauerit, quae aliena oua diripiat, hoc est perdicis alterius, et corpore foueat suo, sed fraudis suae fructum habere non posse, quia, cum eduxerit pullos suos, amittit eos, quia, ubi [*]( F ) uocem eius audierint quae oua generauit relicta ea ad illam se naturali quodam munere et amore conferunt quam ueram sibi matrem ouorum generatione cognouerint significantes hanc nutricis fungi officio, illam parentis. itaque incassum proprios fundit labores ac fraudis suae pretio multatur. unde et Hieremias ait: clamauit perdix et congregauit quae non peperit, id est oua congregauit et clamauit quasi ouans suae fraudis effectu, sed ludit operam, quia inpenso labore alii educit quos ipsa diuturnae fotu sedulitatis [*]( 118 A. ) nouerimus. huius imitator est diabolus, qui generationes creatoris aeterni rapere contendit, et si quos insipientes et sensus proprii carentes uigore potuerit congregare fouens eos inlecebris corporalibus, ubi primum uox Christi paruolis fuerit infusa, discedunt atque ad eam se conferunt matrem, quae pullos suos sicut auis materno amore conplectitur. congregauit enim diabolus gentiles, quos non creauerat; sed ubi in euangelio suo uocem norint emisit, ad eum se potissimum [*]( B ) [*]( 2 Bas. 192 C (82 A) 5 Bas. 172 C (78 D) 14 Hier. 17, 11 23 Matth. 23, 37 . ) [*]( 1 confugere C (e pr. ex i m2) confagire %M* 2 consaeaerit WMS 3 indiciam N\' indicio C (o in ras.) cet. 4 despectum શM\' 5 et ideo suae incau in ras. C incautum G m2N\'MS alienae Gm2 fort. post alienis quaedam exciderunt 6 perdicis C (d ex corr. m2) 8 enos om. MS 9 eam CP et (m eras,) V 10 amorem P et (m exp.) CG 15 id est oua congregauit om. n 16 opera 11 (-1 m3 C m2 G) 17 alit et ducit CPV alitųş (us exp. m2) et ducit G fotu WMS et m2 Gશ foto શm1 M\' fedus C fetus G m1 P fenus V fetu B 18 crea.toris C 19 et si C (et s in ras.) 21 paruolis m1 CGP paruulis CGPm2 cet. 25 potissimum C (i alt. ex e m3) ) [*]( 14* )

leo naturae suae superbus ferocia aliarum ferarum generibus miscere se nescit, sed quasi rex quidam plurimorum dedignatur consortium. qui etiam cibum fastidit hesternum, etiam ipsas suae escae reliquias auersatur. quae autem ei se sociare fera audeat, cuius uoci tantus naturaliter inest terror, ut multa animantium, quae per celeritatem possent impetum eius euadere, rugientis eius [*]( C ) sonitu uelut quadam ui credimus atque icta denciantdeficiant?

nam de pardi specie nec scnpturascriptura siluit quod uarietate coloris motus uarios animae suae prodat. dicit enim Hieremias: si mutabit Aethiops pellem suam et pardus nauium suam. non solum enim de figura, sed etiam de mobilitate furoris istud accipitur, eo quod tenebrosis et inquietis ac mobilibus infidae mentis atque animi mutationibus [*]( D ) uento populus Iudaeorum boni propositi gratiam iam tenere non possit nec ad emendationem ullam correctionemque remeare, qui semel ferinam induerit immanitatem.

Est tamen etiam in natura quadrupedum quod imitari nos [*]( E ) sermo adhortetur propheticus, quo exemplo caueamus desidiam et exiguitate uel infirmitate corporis a uirtutis studio non reflectamur neque reuocemur ab illius propositi magnitudine. exigua est enim formica, quae maiora suis audet uiribus [*]( 1 Psalm. XVI 8 2 Bae. 192 C (82 B) 10 Bas. 192 D (82 B) 11 Hier. 13, 23 23 Bas. 193 CD, 194 A (83 AB), cf. Philo de anim. 42 Â. ) [*]( t 1 suam corr. m3 C m2 P 2 nutriendus corr. m3 C m2 G P 4 ecι̣ạṃ G (corr. m2) 8 euadere C (u in ras.) 9 icta N uicta CPB et G ml uincta G m2 V 10 species II (s alt. exp.) nec om. II, non ante siluit a. u. m2 G uarietatae C (t pr. et ae in ras.) uarietati (-te m2) P uarietatis V narietatS SOf\' 12 mutabit MS mutauit cd. 14 furoris C (0 in ras.) 17 emendationem C (e pr. ex in) 21 et B (a. u. m2) N\'MS, om. n exiguitatem CPV et (m exp.) G infirmitatem II (m exp. GP) 22 ullius M illius 8 (i pr. in ras.) WI (i pr. ex u) )

quid autem de canibus loquar, quibus insitum est natura quadam referre gratiam et sollicitas excubias pro [*]( B ) dominorum salute praetendere? unde ad inmemores beneficii et desides atque ignauos clamat scriptura: canes muti, nescientes flatus. canes ergo sunt, qui nouerint latrare pro dominis, nouerint sua tecta defendere. unde et tu disce uocem tuam exercere pro Christo, quando ouile Christi incursant lupi graues, disce in ore tuo uerbum tenere, ne quasi mutus canis commissam tibi fidei custodiam quodam praeuaricationis silentio deseruisse uidearis. talis canis uiator et comes angeli [*](C ) [*](4 Prouerb. 6, 6 10 Uerg. Aen. IIII 402-407 16 Bas. 191 C (82 A) 19 Esai. 56, 10 25 Tob. 6, 1; 11, 3 (9) ) [*](1 proposito C (o ult. in raa.) 4 imitare II aemulare N 5 nulla cultura C (corr. m3) V 6 eum MS enim V eam cei. habet IljS 10 nulle C custus CM\' et (corr. m2) 21 custos P (o in ras.) custis G (corr. m2) 11 audeat 81\' (a alt. eras.) cet. 12 conuertatur G (conportatur m2) P augroine C (u eajp.) V 13 uiantium S et (i alt. 8. u.) B 14 umeris WM humeris cet. 16 quid C (d 8. u.) 19 ad ante ignauoa add. CGP 20 sunt ergo canes N 22 xpi nN1 ecclesiae MS ecclesiae xpi B vipi 8. u. m2); ecclesiae fort. praeferendum 28 disce.. C )

Ursa insidians licet, ut scriptura ait - est enim plena fraudis fera —, tamen fertur informes utero partus edere, sed natos lingua fingere atque in speciem sui similitudinemque formare. non miraris in fera tam pii oris officia, cuius pietas naturam exprimit ? ursa igitur partus suos ad sui effingit [*]( E ) similitudinem, tu filios tuos instituere similes tibi non potes?

quid quod etiam medendi industriam non praetermisit ? siquidem graui adfecta caede et consauciata uulneribus mederi sibi nouit herbae, cui nomen est deficiant, ut Graeci adpellant, ulcera subiciens sua, ut solo curentur adtactu. serpens quoque pastu fenuculi caecitatem repellit exceptam. itaque ubi oculos [*]( 2 Tob. 3, 8; 8, 3 II Thren. 3, 10 17 Bas. 193 A (82 D), cf. Plin. N. H. XXV 120 20 Bas. 193 A (82 D) ) [*]( 1 raphahel G raphael SB rafael P rafahel cet. tabis t( (corr. m2) M\' 2 uti P (i exp.) ut». C (ia ut uidetur eras.) ut V (t in ras.) cet. asmedaeum S (o ex e pr. m3) asmodeum B asmadaeum M asmodium P (-eum m2) nasmodeum VN* (n eras. FW) et m3 C m2 G nasmodium m1 CG 3 copula C et (-š m2) GP copulam coniugalem H4MS memoris SB et m2 GP memores GP ml cet. 4 raphahel G raphael SB rafael P rafahel cet. tubiae corr. m 3 Cm2PW tubii m (tobii m2) M\' tibiae B (corr. m2) 6 reciperat C (corr. m3) G (corr. m2) V erudibat %M\'M et m1 CGP erudiebat CGP m2 cet. adfectu CVM et (-om m2) P adfecto (-um m2) G 9 memoria C 13 natus M\' et (-08 m3) C, (m2) GPW, speciem C (c in ras.) 14 naturam pietas N\'\\ pietas (pi in ras.) C 16 tibi IIB tui cet. 17 industria C (-8 m3) 19 herbae C (h s. u.) flommus 11 et (m alt. exp.) B flomos 9F 21 fenaculi C (fenic. corr.) P feniculi MB foeniculi 21\'S funiculi Y feniculi cet. )

clamat ipse dominus in Hieremiae libro: turtur et hirundo, agri passeres custodierunt tempora introitus sui, populus autem meus non cognouit iudicia domini. nouit hirundo quando ueniat, quando etiam [*]( 120 A ) reuertatur, nouit etiam pia auis adnuntiare aduentus sui testimonio ueris indicium. nouit etiam formica explorare serenitatis tempora; nam cum aduerterit madidatos imbre fructus suos umescere, explorato diligentius aere quando iugem possit seruare temperiem, aceruos reserat suos et de cauernis foras suis umeris exportat, ut iugi sole propria frumenta siccentur. denique hautquaquam illis diebus omnibus rumpi de nubibus allectus crines, flatibus cum uindicandae suas pretiosius inenarrabilis foueam [*]( B ) reuocauerit. boues inpendente pluuia ad praesaepia se tenere nouerunt. idem ubi naturali sensu mutationem caeli [*]( 2 Bas. 193 A (82 D) 6 Baa. 193 A (82 D) 8 Hier. 8, 7 13 Bas. 195 A (83 B) 20 Bas. 193 B (82 E) ) [*]( 1 obduci sibi MSB abduci sibi II sibi abduci N\' 4 messa C mersa (r ex s) GP 5 anthydoto CGP antydoto B 6 lacrimola CW lacrimnla cet. 8 hierimiae C 9 hyrundo II (y in ras. V) passeris C et (-es m2) GP 11 hymndo n (y in ras. V) B 13 serenitatis C (ti in ras.) 14 madidatus (-os corr.) m3 Cm2 P, (-is corr.) m2 G hymbris C imbres G (m2 imbribus) V himbres P (s eras.) ymbres B, fort, imbri scribendum 15 nmescere WM humescere cet. 16 seruare om. II, inuenire in mg. m2 P 17 umeris WM humeris cet. fru*menta C 18 hautquaquam 91\' autquamquam CV et (m2 haudquaquam) GP, (m3 hautquamqaam) S autquaqaam શM\' et M ml haudquaquam M m2 B omnibus C (i ex e m3) 19 uideres C orreia CV et (corr. m2) P 20 reuocarit WM\' boues (u ex b) CGP praesępia G m2 praesepia Gml cet. 21 sensum V&M\' et (m del.) CGP )

Unde dignam domino laudem propheta detulit dicens: [*]( D ) quam magnificata sunt opera tua, domine! omnia in sapientia fecisti. omnia penetrat diuina sapientia, inplet omnia, idque locupletius ex inrationabilium sensibus quam ex rationabilium disputatione colligitur; ualidius est enim naturae testimonium quam doctrinae argumentum. cui animanti incognitum est quemadmodum suam tueatur salutem, si uirtus subpetit, resistendo, si uelocitas, fugiendo, [*]( 6 Bas. 193 B (82 E) 8 Uerg. Aen. X 412 15 Psalm. CIH 24 Bas. 195 AB (83 CD) ) [*]( 1 ultro n praesepia N propria C proprias GP propias V 2 nelli C 4 asperitate G (-te ex tS) aspero MS asperitatem C (in quo m hiemis defuturam in ras.) cet. prius se G 5 pabulo C (u in ras.) gelo V geluqi G gaIu. P adurenteni (m exp.) CP omnes C (i 8. e) 6 deficiat (iat in ras.) C iritium C ericium N\'B hericium 8 7 quis C et (quid m2) GP claditur C 8 se arma N\' arma se MSB, se om. II colligitur C (ipr. in ras.) GP colliguntur V; cf. Uerg. Aim. X 412 et de bell. Iud. IIII 1, 44 9 prouidens C (en in ras.) ; prouides, non prouidua habuisse uidetur 11 septentrionalem ... nubila ad om. C nota GP notho B et m2 શશ\' 13 obuios C (o alt. ex u m3) nociturus corr. m3 C m2 GP 17 inplet C (n ex m) sensibus quam ex rationabilium om. II 20 sua CV salutem C (m exp. mS) 21 subpedit C ressistendo C )

filii, diligite patres uestros; parentes, nolite ad iracundiam prouocare filios uestros, natura hoc bestiis infundit, ut catulos proprios ament, fetus suos diligant. nesciunt illae odia nouercalia, nec mutato concubitu parentes a subole deprauantur neque nouerunt praeferre filios posterioris copulae, superioris autem neglegere. norunt pignora sua, nesciunt caritatis differentiam, odiorum incentiua, offensionum discrimina. [*]( C ) suis ierarum natura est, nescit uentatisueritatis caJUmmas. sic enim omnia dominus temperauit, ut quibus minus rationis daret plus indulgeret adfectus. quae fera pro catulis suis non ipsa potissimum se offerat morti ? quae fera fetus suos innumeritinnumeris licet obsessfcobsessa cuneis armatorum non suis uisceribus tegat? ingruat licet telorum seges, illa paruulos suos muro fluuiales corporis saeptos inmunes praestat periculi. quid dicit homo, qui [*]( D ) mandatum neglegit, naturam obliterat? filius patrem despicit, pater abdicat filium: et hoc putant ius esse, ubi damnatur fecunditas. se potius pater damnat, qui facit inritum esse [*]( 4 Coloss. 3, 20 sq. Bas. 195 CD, 196 A (83 DE, 84 A) ) [*]( 2 luctatura CP et corr. m2 G lucatura V resedet corr. m3 C m2 P resedit (corr. m2) G 3 subolem II prolem N 4 quod MS et m2 GPB quid GPB ml cet. 9 posteriores CB et (corr. m2) GPIM\' et (es ex is m2) M copulae (-la m2) M 10 superiores CGશM\'B et (corr. m2) P et (es ex is m2) M pignera VM\' et (e ex 0) CB pigne W (s. i pignora m2) 11 discrimina N discernere II 13 eniim C dns temperauit n temperauit ds N, deus fort. recte 15 postissimum C innumeris C (u in ras) 17 ingruat... seges om. WM\', s. u. St\' thelorum n (h del. GP) illa n illa tamen N paruulus C paruolos (v s. o pr. m2) GP muros C (u in ras.) 18 sceptos V septos cet. dicet G et (-it wi2) P 19 oblitterat S m3 despecit C et m1 P et (corr. m2) GM\' dispicit Pm2 despicit St (i s. e m2) 20 ins esse C (esse in ras.) iustum esse B (n pr. 8. u.) Tell. Trec. )