Expositio Psalmi CXVIII

Ambrose, Saint, Bishop of Milan

Ambrose. Sanctii Ambrosii Opera, Pars Quinta (Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 62). Petschenig, Michael, editor. Vienna; Leipzig: F. Tempsky; G. Freytag, 1913.

In generationem et g ene r at ionem ueritas t u a. multi sunt qui dicuntur dii, sed non sunt. ergo in gentibus mendacium est, in ecclesia ueritas. hanc tamen ueritatem habuit primo synagoga, quae habebat eloquia dei; est enim ueritas et in [*]( 1 ef. Cant. 5, 6 2 cf. II Cor. 5, 8 3*Ps. 118, S9 9 cf. II Cor. 2, 7 12 cf. Ioh. 1, 32 15 cf. II Reg. 12, 5—7 17*IY Reg. 4, 27 21 loh. 14.10 23 Ps. 118, 90 24 cf. I Cor. 8, 5 26 cf. Rom. 3, 2 ) [*]( 1 addit P 3 explanabimus Mml quod Rtnl 5 permaneat O 6 pr. et om.O cherubin et seraphin NOPa 8 ingemiscimus AOPm2Rm2av 9 tristitia] add. inquit Rm2 10 ergo tristicia ubi iracundia grauis O 12 spiritum] add. sanctum NatJ 13 prophetabunt Mtnl 14 infnnderit Prnl gratiam spiritus av 15 Nathaii] add. propheta Mm2NOa 16 natan P 20 aetipiunt de ipsa AR 21 permaneat 0 qui N 23 praeniittit II P pr. generatione AGMNOP R, ali. AN 26sinagoga APR habet 0 est] et N )

262
ueteri testamento, quae fuit ante in populo Iudaeorum; notus enim in Iudaea deus. deus autem ueritas est, ergo in Iudaea ueritas. fuit igitur ueritas in patribus, Moyse et Iesu Naue, in

Samuhel, in Dauid, Helia, Heliseo et in illis septem milibus uirorum, qui non curuauerunt genua Baal. sed quia posterior suboles Iudaeorum a patrum moribus deuiauit, recessit ab illis ueritas et ad ecclesiam uenit. recessit enim ab illis, quando dixerunt de domino Iesu: tolle tolle, crucifige eum; tradiderunt enim ueritatem et elegerunt iniquitatem. omnes ergo aliae generationes ueritatis exsortes, omnium haereticorum generationes non tenent ueritatem.

sola ecclesia ueritatem pio affectu possidet, quia generatio Iudaeorum, quae ante eam possidebat, amisit. populus ergo Iudaeorum prior fidei generatio et ideo infantior et infirmior, qui lubrico adulescentiae stare non potuit. populus autem christianus fidei secunda generatio, ideo robustior et uenerabili maturior senectute. illa generatio legis, haec gratiae. unde et alibi ait: in generationem et generationem adnuntiabit ueritatem tuam.

Sequitur uersus tertius: fundasti terram e t permanet. dispositione tua permanet dies. quomodo fundauerit deus terram, scriptura nos docuit dicente propheta: deus sapientia fundauit terram, parauit autem caelos in intellectu. terra ergo tamquam fundamentum est, in qua consistimus, licet ipsam uel in hemicyclio caeli esse et is qui foris est sermo concelebret et scriptura significare uideatur dicente Iob: suspendens terram in nihilo. [*]( 1 Ps. 75, 2 4 cf. III Reg. 19,18 8 Ioh. 19,15 16*Ps. 88, 2 18 Ps. 118, 90 19*Ps. 118, 91 21*Prou. 3,19 25*Hiob 26, 7 ) [*]( 1 antea 0 3 hiesu AGMR 4 Samuhel] add. et AOR uirorum om.N 5 genua] add. ante Ta sobolis GMN soboles OPRmlav 6 patribus P 8 crucifige his N a 9 ueritates Pml 10 exsortes] add. sunt Mm2 12 qui Pml eam Ołn.b 13 mfinnior et infantior P quia a adolescentiae GMNOPRAVI add. gressu N 15 uenerabilis codd. praeier 0, a, cdd. quia Tm2a illa] add. ergo N 16 gratia Mml et om.O pr. generatione NOP 17 adntiabit (d 8.1.) ÂannuntiauitPmI adnuntiabuntGJfOv annunciaboa 18 uersus om-N P& tertius] IIIGOPR, om.Na 19 dispositione-dies om.GM,ef. p. 266,19 22 in ont.0 ergoj autem Na 23 uel om ORv emicyclio AT emiciclio N hemisciclio GM (cti ei di)emyeiclio 0 emlscyelio PEhemicyclo av 24 his OPmlRml 26 suspendis APm2 suspendes GMPml suspendas R-)

263
includitur ergo orbe caelesti et ideo sol noctibus non uidetur, quia [*]( 2 ) gyrando in inferiore inuenitur orbis parte eaelestis. sed non est cura sanctis axem caeli et elementorum spatia philosophico more numerosque describere — quid enim hoc prodest saluti? —, quia sancti spiritalibus semper intendunt et uitae aeternae profutura uel cognoscere gestiunt uel docere.