Expositio Evangelii secundum Lucan

perfectiores ergo sine uirga diriguntur, infirmiores cum baculo manducant. sed [*]( c ) et Paulus uirgam quidem minatur, sed in spiritu [*]( 3ICor.4,21 6 II Tim. 4, 2 100aid.Met.Xmi693 12Prouerb. 13, 24 13 Exod. 12, 11 15 Pa. 88. 33 17 loh. 18, 8. Lnc. 9, 54 aqq. ) [*]( 2 quos (ḍ <. Mt3) A 3 apoatotus A 4 spuque BCF e< (a ex s) m2 V, m3 0 spsque A (u 8. a alt. et punctum a. q\'> m3) em aps et PL et spu χ; cf. epist. 41, 4, de paen. I 59 8 correctio PL 9 increpat A (s. a r<M.) P (e 8. ạ m3) aZT 10 pectora etiam Xy 12 baculo aao / 13 etiam] enim yL quia (a s. M.) E qui A (s. m2 quod) T quod ΡαΒL manducantes (es <. «. m2) A 14 uetere PL 13 ait] id. (s. m2) ait A in] et in X (et axp. F) 16 ig... nosceret (er in f<M.) A 17 habire P 18 samaritanos A 20 increpans illos ait y 22 perdere hominum PL 24 sca paulus P quidem airgam (airga COF) -Yx mansuetnnis A ) [*]( 20* )

Et neminem salutaueritis in uia. fortasse quibusdam [*](10,4) hoc durum et superbum nec mansueti et humilis domini praecepto conuenire uideatur, quod ille qui etiam accubitionis loco [*]( E ) praecepit esse cedendum hoc loco mandet discipulis: neminem salutaueritis in uia, cum iste conmunis sit usus gratiae. sic inferiores superiorum sibi fauorem conciliare consuerunt, gentiles quoque cum Christianis habent huiusmodi officiorum conmercia. quomodo dominus hunc usum humanitatis auellit?

sed considera non hoc solum esse: neminem salutaueritis, sed non frustra additum in uia. denique et Helisaeus, cum [*]( F ) mitteret seruum suum, ut baculum eius poneret supra corpus pueruli defuncti, mandauit ei, ne in uia aliquem salutaret; [*]( 2 I Cor. 4, 21 7 II Cor. 1, 23 14 Lnc. 14, 7 sqq. 21 Reg. UU4,29. ) [*]( 3 inquit om. J? uirgam Aa spuque C et m2 V spsque A (a alt. del.) a et spu FΟπχ et m1 F et eps B sps et PL 4 maDSuetndinis ... adiciena om. L 5 menitatuB (i a. e) V minatus jPfCyLO minhtor r 6 eet] <wt. E, est airgam v exibuit F in OM. -X (a. M. m2 F) epistula AG epistola cct. 7 chorintios J. 8 parcens (n 8. M.) P parces L corintum A ultra (8. w. m2) corinthum F 10 triBtitiam aGLO et (m eras.) ΡπV 14 uidetur Cf 15 mandat C 17 consueaerunt L 20 solum hoc esse C hoc esse solum X 22 ut baculam] in baculum <t cum baculo FO eius... mandauit] iubet<ur X (tf* V iubetur del et suum poneret... mandauit in mg. 23 pueruli ACV pueroli a pueri cet. per uiam X )

cuius mora culpa sit. iam illud [*]( 10,7-9 ) uirtus alia, ne de domo ad domum quis uaga facilitate demigret, ut seruemus etiam hospitali in amore constantiam nec coalitam amicitiae necessitudinem facile resoluamus, pacis praeferamus nuntium, ut ipse primus ingressus pacis benedictione celebretur, cibo potuque oblato oportere nos esse contentos, uexilla fidei non premenda et regni caelestis euangelium praedicandum, [*]( B ) excutiendum de pedibus puluerem, si quis recipiendos ciuitatis hospitio non putauerit.

Docet etiam grauiori poenM obnoxios fore qui euangelium non sequendum quam qui legem iudicauerint esse soluendam, [*]( 10, 13 20 ) eo quod Tyrus et Sidon, si tanta operationum caelestium uidissent miracula, non despexissent remedium paenitentiae. istam quoque uel afluentiam uel insolentiam saecularem neque caelesti muneri conparandam neque rursus sine remedio [*]( c ) [*]( 10 Matth. 10. 11-13 16 Matth. 10, 14 ) [*]( 1 festinantem PL iuuebat A contendere ΑαΒC pergere PL conscendere V (t s. sc) M<. 2 obbii (v a. b alt. m3) P obmi a (uii in ras.) F (i alt. ea? am) obuiam 0 (i s. am m2) Fπ 3 reflecteretur (c s. M.) A 4 atilitaa αΒCEGT auferetur Αγ 6 pulcrior P eo pulchrior C quo maturior] matura -PCL 8 Bollemms (t pf. 8. M. m2) P 9 et officii A officii et ce<. cuius a. M. m2 ji iam illud nirtua alia] OM. ET iam illud scire G iam iam ilia moralia illtid uirtus alia r et (in ras.) F 10 alienae A (eon*. m2) 11 hospitalitati A (tati N. M. m2) a conlatam PBL 12 preferamus (p 8. M. Mt3) P referamus L 14 cibus potusque A 18 obnoxius A 19 iudicauerit A 22 aSuottiam AB adSaentiam P deBnentiam (oM. uel) X (in F corr. m2) cet. 23 munere yLx << (-ri m3) AP, (m2) r derelinquit P (t c.cp) derelinquis L )

paruulum ergo acci- [*](p )piamus, qui se exaltare non nouerit et faleratis sermonibus artem suae iactare prudentiae, quod philosophi plerique faciunt. paruulus erat qui dixit: domine, non exaltaui cor meum neque elati sunt oculi mei neque ingressus sum in magnis neque in mirabilibus super me. et ut scires paruulum hunc non aetate, non sensu fuisse, sed humilitate sui et quadam declinatione iactantiae, addidit: sed exaltaui animam meam. uides quam excelsus fuerit hic paruulus, quanto uirtutum sublimis uertice? tales nos paruulos uult esse [*]( E ) apostolus, cum dicit: si quis uidetur sapiens esse inter uos in hoc saeculo, stultus fiat, ut sit sapiens; sapientia enim huius saeculi stultitia est aput deum.

Pulcherrimus conectitur de fide locus, quando omnia sibi [*](10,22) tradita dicit a patre suo. cum omnia legis, omnipotentem agnoscis, non decolorem, non degenerem patris; cum tradita legis, filium confiteris, cui per naturam omnia unius substantiae [*]( F ) iure sint propria, non dono conlata per gratiam. addidit: nemo M scit quis est filius nisi pater et quis est pater nisi [*]( 2 Matth. 11, 25 4ICor.I,20sq. 11 Pa. 130,1 15 Ps. 130, 2 17 Verg. Aen. VJIII 682 (Hor. Carm. I 36) 18 I Cor. 3, 18 aq.\' ) [*]( 4 pleniore (ur 8. len m2) A pleniori )( (-re m2 jE*) 5 deus fecit X 6 dei sapientiam (in om.) X 7 deam OM. -Y stnltiam A stulticiam (ci s. M.) P 11 est exaltatum PBL exaltatum X (est s. M. 0) 12 ingresaua sum] ambulaui PL 14 sua PBCL 15 addidit (dit add. m3) X 17 uertice (e pf. &B i) P 20 aaecoli] mnndi CT 21 palchemmna (h a. M. m3) P 23 traditam legem filio r (in gMO corr, m2) BL )

quem locum in his quos de fide scripsi libellis memini non esse praeteritum. ut scias autem quia sicut filius patrem quibus uult reuelat etiam pater reuelat quibus uult filium, audi dicentem ipsum dominum Iesum, cum laudaret Petrum quod eum filium dei esse confessus sit: beatus es. Simon Bar Iona, quia non caro et sanguis reuelauit tibi, sed pater meus, qui in caelis est.

adhaeret his lectio, qua eiponuatnr hi qui sibi legis periti 1427 [*]( A ) [*]( 10,25 sqq. ) uidentur, qui uerba legis tenent, uim legis ignorant. et ex ipso primo legis capitulo docet esse legis ignaros probans quod in principio statim lex et patrem et filium praedicauerit, incarnationis quoque dominicae adnuntiauerit sacramentum dicens: [*](10,27) diliges dominum deum tuum et: diliges proximum tuum sicut te ipsum.

unde dominus ait ad legis peritum: [*](10,28) hoc fac et uiues. at ille qui nesciret proximum suum, quia [*]( B ) [*](10,29) non credebat in Christum, respondit: quis est meus proximus? itaque qui Christum nescit, nescit et legem. quomodo enim potest scire legem, cum ueritatem ignoret, cum lex adnuntiet ueritatem?

Homo quidam ex Hierusalem descendebat in [*]( 10. 30 ) Hiericho. ut eum locum qui propositus est nobis planius [*]( c ) possimus absoluere, ueterem ciuitatis Hiericho repetamus historiam. meminimus itaque quod Hiericho, sicut legimus m libro qui inscribitur Iesu Naue, magna ciuitas fuerit muralibus saepta [*]( 1 cf. de fide IIII 6 6Matth.l6,17 13Deat.6.5.Lemt. 19,18 231os.6,l ) [*]( * 1 quem... praeteritum in mg. inf. M.? JP, OM. L his P (h s. M.) 8 quae P (e e.cp.) J. (e, ut uidetur, eras.; m2 qup) GL qae B quia a (i er<M.) X (i exep. 0, eras. πV) 10 legia primo PL 11 praedicaaerint P (n acp.) L incarnationes (-is m3) P 12 quoque OMt. PL 13 utrobique diligis ΑαL et (corr. ia in es m3) P, (m2) P\' 15 ad JLP. et ΕγΤ 16 proximaa mene X 17 itaque P (que 8. M. m3) ita BCΧχ 21 ut... historiam in mg. inf. m3, nunc eras. P, om. L 23 itaque ont. PL legitur in libro (otn. qui inacribitur) PL 24 scribitur ΒΟπχ (inscribitur corr. -,\') )

uidete quemadmodum unusquisque proprium seruet officium: explorator excubias, mysterium meretrix, fidem uictor, religionem sacerdos. hi periculum pro laude non metuunt, illa susceptos nec in periculis prodit, iste sollicitus fidem magis seruare quam uincere meretricis prius mandat salutem quam [*]( E ) excidium ciuitatis; religionis autem insignia arma sunt sacerdotis. iam illud quis non plenum putet esse miraculi, quod ex tota urbe nemo seruatus est nisi quem meretrix liberauit:\' haec simplicis historia ueritatis est.

quae si altius consideretur, admiranda signat mysteria. Hiericho enim figura istius mundi est, m quam de paradiso, hoc est de Hierusalem illa caelesti eiectus Adam praeuaricationis prolapsione descendit, hoc est [*]( F ) de uitalibus ad inferna demigrans, cui non loci, sed morum mutatio naturae suae fecit exilium. longe enim mutatus ab illo Adam, qui inoffensa beatitudine fruebatur, ubi in saecularia peccata deflexit, incidit in latrones, in quos non incidisset, nisi his mandati caelestis deuius se fecisset obnoxium. qui sunt [*]( 21os.2,lsqq. 61os.6,20 91os.1,16;2,lsqq.;6,17sqq. 14 los. 6, 25 18 Gen. 3, 23 Hebr. 12, 22 19 Augustinus contra aec. M. resp. II 15, IH 56. 178. 187. 205. 213, IIII 10. 23. 64. 67. 94. 114, V 20, VI 14 21 Uerg. Aen. II 274 ) [*]( 1 ferro a. M. w3F, OM. L posset PBL 2 rahab ACO raab cet. 3 stmxit A, instraxit cet. 4 et (s. <*. m3) abecondit P 9 eTploratores A (ea a. M. m3) mC\' 10 religionem (m ex s m3) A eacerdos... religionis a. M. m3 A periculum (p w ras.) P 11 in s. M. F ante iste add. ihs AC et N. M. m2 a magis fidem A (m3) X 12 meretricis (re 8. M.) F quam a. M. P 13 sacerdotis (ie .c e m3) Απ F 17 ammiranda A iericho A 20 ad OM. X infirma PBL demigrans (s s. M.) F 23 deRaxit PL quo A 24 hiis (h acp. m2j A )

non mediocris iste Samaritanus, [*]( 10, 31 sq. ) qui eum quem sacerdos, quem leuita despexerat, non etiam [*]( B ) ipse de?pexit. nec uocabulo sectae despicias quem uerbi interpretatione mirabere; Samaritani etenim uocabulo custos sign!ficatur. hoc habet interpretatio. quis est custos nisi ille de quo dictum est: custodiens paruulos dominus? itaque sicut Iudaeus alius in littera, alius in spiritu, ita et Samaritanus alius foris, alius in occulto. hic ergo Samaritanus descendens — quis est, qui descendit e caelo, nisi qui ascendit in caelum, filius hominis qui est in caelo? — uidens semiuiuum, quem nemo potuerat ante curare, sicut [*](c ) illa quae fluxu sanguinis profluens in medicis erogauerat [*](10,33) omne patrimonium suum, uenit secus eum, hoc est: factus conpassionis nostrae susceptione finitimus et misericordiae conlatione uicinus. [*]( 1 U Cor. 11, 14 6 Augustinus contra M. Pelag. I 3, 10 (caue ...10 CMr<MM<) 7 Gen. 3, 7 15 Psalm. 114, 6. Rom. 2, 28 sq. 18 Yoh. 3, 13 (cf. loh. 6, 83) 21 Luc. 8, 43 Matth. 9, 20 ) [*]( 2 angelos (an 8. M.) A 3 hii PEGTX (t alt. eras. JF) ante (N. m2 aatem) A autem aC dispoliant ΑγLX 6 ante post Adam om. Augustinus 7 exsutus A 8 accepit (ex a. ac m.3) A, (ł excepit N. M.) C, excepit X 13 uarrabere (in mg. m3 al. mirabere) A mirabere (is a. e aM. m2) E miraberis JP-L miraQeris (ue eras.) C 14 et quis est jPZ 16 iudaeos A 17 alius foris ... samaritanus add. m3 A hic] bis <t is FOV 18 ante qui add. scilicet PL de A (d 8. M. m3) αΧχ nisi ΑαΒCΧχ. et cet. 19 quis (s eroN) P 21 illam E Nma] cursu PL 22 est post factus add. PBLCFπ)

Et alligauit uulnera eius infundens oleum et uinum. [*](10,34) multa medicamenta med]cus habet iste, quibus sanare consueuit. [*]( D ) sermo eius medicamentum est. alius eius sermo constringit uulnera, alius oleo fouet, alius uinum infundit: constringit uulnera austeriore praecepto, fouet remissione peccati, sicut uino conpungit denuntiatione iudicii.

et inposuit inqmt in iumentum suum. audi quomodo te inponat. hic peccata nostra portat et pro nobis dolet. et pastor inposuit ouem lassam super umeros suos. homo enim iumenti [*]( E ) similia factus est et ideo supra iumentum suum nos inposuit, ne nos essemus sicut equus et mulus, ut per nostri corporis adsumtionem infirmitates nostrae carnis aboleret. denique duxit nos in stabulum, qui eramus iumenta.

est autem stabulum, in quod fessi longo itinere succedere solent. duxit itaque in stabulum dominus, qui suscitat a terra inopem

et do stercore erigit pauperem, et curam egit, ne [*](10,34) aeger ea quae acceperat nequaquam praecepta seruaret. sed [*]( F ) non uacabat Samaritano huic diu in terris degere: redeundum erat eo, unde descenderat.

itaque altero die — quis est iste alter dies nisi forte ille dominicae resurrectionis, de quo dictum [*](10,35) est: hic est dies, quem fecit dominus? — protulit duos [*]( 7 Esai. 53, 4 SLac.15,5 9 Ps. 48, 13 HPs.31,9 15 Ps. 112, 7 21Ps.ll7.24 ) [*]( 1 uinum et oleum X 3 eat] eius X 5 austeriori -X 9 supra AX iumentis X iumento PBL 11 equus (u alt. s. M. m3) P . ut] et (v a. e m3) P 12 inBrmitatea (-em w3) A 13 quia P 14 in om. χ quo .P.BLAy defessi X 16 eregit JY 17 post \' seruaret add. A M.3 cet. (c/..?75. 22 sq.): in quo (in om. FOF; quo K) agnonit (cognonit y) asina (a alt. ex us C) praesepe (praesepiam aX) dni sui. his addunt A m3 otC et abi de terra inopes soacttantur et de stercore pauper erigitur (eregitnr A). certe abi greges clauduntur agnorum ne frementibus ad caulaa rapacibus lupis facilis m ouilia (obilia A) sit incareas (ingresaas a 19 ante erat add. enim FOV qui OV altera C 20 ille ow. PB 21 sic protulit A )

qui sunt isti duo denarii nisi forte duo testamenta, quae [*]( 1429 A ) imaginem in se habent aeterni regis expressam, quorum pretio uulnera nostra curantur? redemti enim sumus pretio sanguinis, ut ultimae mortis ulcera uitaremus.