Explanatio Psalmorum XII

Ambrose, Saint, Bishop of Milan

Ambrose. Sanctii Ambrosii Opera, Pars Sexta (Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 64). Petschenig, Michael, editor. Vienna; Leipzig: F. Tempsky; G. Freytag, 1919

Sed iam expressius de ipsa capitis commotione, quae in similitudinem populi est posita, dicendum est. quis est caput populorum nisi Christus ? caput enim mulieris uir, caput uiri Christus, sed et lex caput intellegibilis mulieris. denique sub lege tamquam sub uiro est populus Iudaeorum, quia lex vojuog dicitur Graece et 30 ideo synagoga vóplp qua masculo copulata est, sed legi coiporali, [*](1 Ps. 79, 13 3 *Ps. 79, 14 5 *Ps. 127,8 7 cf. Ps. 121, 2 18 *Eccle. 2, 14 23 cf. Ps. 43, 18 28 cf. I Cor. 11, 3 ) [*]( 9 fidei uestigium11 dimouere (iav 13 exspoliabantur Ev et] ex C 14 hiis E qui BCml 16 sit] est Cm2, om. RCmlfJ 19 ocultis D oculos (alt. o w ras.) E occultis F 30 . 31 nomos et nomo codd. 31 sina- goga A )

305
non spiritali, hoc est ritui legis Iudaico, cuius uinculis inligata est legitimi nesciens sacramenta coniugii.

si autem mortua fuerit lex, hoc est legis interpretatio corporalis, tunc plebs quasi mortuo coniuge priore legitime nubet secundo uiro qui ex mortuis resurrexit. est etiam caput mulieris huius euangelium. unde quidam mystice interpretati mortificato ritu Iudaico tamquam fratri defuncti euangelio mulierem eam nubere ex lege uoluerunt, quia lex annuntiauerit euangelium. ideo prior lex uir, postea secundi uiri nuptiae, hoc est euangelii sacramenta sunt; duo enim quasi coniugia duo sunt testamenta. unum coniugium uetus est testamentum, quod morte uiri prioris solutum est.

et ideo mulier illa, cui lex mortua est, recte secundum coniugium conuenit, hoc est testamentum nouum. sic duobus fratribus una coniungitur, cui superiora peccata moriuntur, meliora postea sacramenta renouantur. hoc nobis apostolus euidenter exposuit dicens: quoniam quae sub uiro est mulier uiuente uiro ligata est legi; hoc est uiri sui legi, ut ei debeat castitatem.

si autem mortuus fuerit uir, soluta est a lege uiri, id est ut cui uelit nubat, dummodo mortuo uiro nubat, quia uiuo uiro uocabitur, inquit, adultera, si iuncta fuerit alteri uiro; si autem mortuus fuerit uir eius, lib-erata est a lege uiri, ita ut non sit adultera, si fuerit cum alio uiro.

hoc sacramentum etiam ad Christum et ecclesiam pertinere etiam alibi demonstrauit, quia magnum est sacramentum. hic quoque non praetermisit dicens: itaque, fratres mei, et uos mortificati estis legi per corpus Christi, ut sitis alterius qui ex mortuis resurrexit. quomodo mortificatus es legi nisi ut tibi legis umbra moriatur cum accedis ad sacramenta 30 caelestia? nec enim aliter debes accedere ad euangelium nisi [*](4 cf. Rom. 7, 4 5 unde etc.] cf. Expos. ps. 118, tractat. 15, cap. 8 15 *Rom. 7, 2 19 *Rom. 7, 3 23 cf. Eph. 5, 32 26 Rom. 7, 4 ) [*]( 1 ritu Cml iudeico Bml aliigata a 2 legitimi} legum B coniugis {J 3 plebs] lex B{J 5 niistice DF 6 iudeico B fratre DF defuncto p 11 mulieri illi F 12 pr. est om. p recte] add. in av nonum testamentum fJ 18 id] ut{J 19 uellet A mortuo uiro om. ABrnlfJa, pro glossemate habet Engelbrecht quia uiuo] qui uiuente F uiuo om. D 20 inquit adultera uocabitur flav 24 et] add. ad fJ 28 est B ) [*]( LXIV. Ambros. pars 6. Petschenig. ) [*]( 20 )

306

solutus interpretationis corporalis impedimentis. alioquin adulterium est ueris falsa miscere, pudicitia autem spiritalis, si anima tua exuta omnibus impedimentis deuiae cognitionis sine ruga accedat ad dei uerbum. ergo sicut ecclesiae caput Christus, ita et synagogae caput lex, hoc est his qui sub lege sunt, propter quos apostolus fecit se esse sub lege, cum sub lege non esset, ut eos qui sub lege sunt lucri faceret. et iterum doctor gentium factus est quasi esset ipse sine lege, ut eos qui erant sine lege adquireret Christo. pulchre autem ait, quod sine lege dei non esset et in lege Christi maneret.