Explanatio Psalmorum XII

Ambrose, Saint, Bishop of Milan

Ambrose. Sanctii Ambrosii Opera, Pars Sexta (Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 64). Petschenig, Michael, editor. Vienna; Leipzig: F. Tempsky; G. Freytag, 1919

sed faenerationem audiuimus in lege reprehensam dicente Moyse non faenerabis. duplex est faeneratio, una pecuniae, altera gratiae. diuide utramque, quia scriptum est: si recte offeras, non recte diuidas, peccasti; quiesce. et tu recte diuide, ne pecces. ipse Moyses doceat te diuidere qui ammonuit recte diuidendum, ut sequaris quod Abel, qui recte diuisit, fugias quod Cain erat; parricida erat qui recte diuidere nesciebat. diuidit ergo spiritus sanctus

diuisiones, qui operatur omnia diuidens singulis prout uult. ille prout uult, tu prout potes, prout ingenio uales. diuide quando lex de pecunia dicat, quando de gratia. dixit enim tibi: faenerabis gentibus, cuius dominus usuras exigit, tu autem non mutuaberis. est et pecunia faenoris, est et gratia, cuius dominus usuras exigit; pecunia faenoris aes habet, gratia fidem confert . faenerato ergo fidem gentibus, ut tibi abundet gratia;

tu autem noli mutuari quasi indiguus, sed quasi diues et locuples faenerato. faenerauit Petrus, faenerauit Paulus, faenerauit Iohannes Euangelista uel uterque et non indiguit, hoc est: faenerarunt pecuniam Christi, non faenerarunt pecunias ad usuram. faenera ergo et noli desistere faenerare. audis quid dicat scriptura: tota die miseretur [*]( 1 . 26 *Ps. 36, 26 3 Ps. 11, 7 5 cf. Luc. 19, 13 sqq. 7 Deut. 23,19 8 *Gen. 4, 7 14 cf. I Cor. 12, 6 *J Cor. 12,11 17 *Deut. 15, 6 ) [*]( 1 poterat ABml 2 fenerat codd. v foenerat a (passim) 5 post quinque del. michi B minas Fmla 6 in lege] intellege Bml 7 fenerauit Bm2 peccuniae C 9 quiesce del. C 10 moises A 12 Abel] add. egit fiav cayn fJ pr. erat om. fiav alt. erat] fecit fiav 13 diuidet B 14 diuisionibus BCml 16 peccunia C (saepe) dicat om. fJ 18 mutuaueris « 19 pr. et] ut B fenerantis B gratie Fml 20 fenebris, s. scr. uel fenerantis B fenerantis in ras. Cm2 21 habundet aF 22 indignus BmlDml indigus Dm2Fav locupex A locuplex BC 23 ioannes B(av) 24 peccuniam AC )

121
et faenerat? iustus per diem faenerat, auarus in nocte; gratia enim lucis est, auaritia autem usura tenebrarum est. et ideo semen faenerantis fidem in benedictione erit, habens utique praemium benedictionis.

Declina a malo et f ac b onum et inhabita in s aecula saeculorum. quoniam dominus amat iudicium et non derelinquet sanctos, in aeternum conseruabuntur; iniusti autem puni entur et semen impiorum p erib it. iusti her e d ita t e possidebunt terram et inhabitabunt in saeculum saeculi super eam. his uersiculis demonstrat propheta, quod pertineamus ad dominum et ipse arbiter cogitationum operationumque nostrarum sit spectans merita singulorum, qui nihil sine iudicio agit, sed malos et bonos actus iudicio discernit.

declinandum ergo est a malo et faciendum bonum. ne bona malaque confundas, prius est ut crimine careas, postea ut innocentiae fructum deferas, quo possis esse perpetuus. noli putare, quod deum tua peccata praetereant; sic enim plerique labuntur. ipse uniuersa cernit et damnat et impiorum semen exterminat, semen utique non corporalis generationis, sed mentis internae et impietatis successionem.

nam utique Iob de semine Esau genitus scripturae testificatione signatur. quomodo ergo semen Esau periit in Iob, cum tantus iste uir fuerit, ut uenturum in terras dominum praeuideret, qui cetum istius saeculi diabolum subiugaret? ergo hoc quaeritur, ne malitia transfundatur in posteros.

hoc per baptismatis sacramentum Christus operatur, ut exuat unusquisque quod natus est, induat quod renatus, fiat non familiae heres, sed gratiae, ut perpetuum domicilium habitationis aeternae sibi possit adquirere. qui autem habitare meruerit in saeculum saeculi, et ipse honorificabit deum in saecula saeculorum. [*]( 5 *Ps. 36, 27-29 21 cf. Hiob 1,1 ) [*]( 4 itique Cml itaque B/i 7 sanctos] add. suos BFb 10 possidebunt] hereditabunt DF terram s. 1. A 15 discernit iuditio F faciendum] add. est BCfiv 19 ipse] add. enimC uniuersa in ras. C 22 ergo s. I. al 24 cetum A 28 famulae fJa 30 honorabit A honorificauit BC )

122