Explanatio Psalmorum XII

Ambrose, Saint, Bishop of Milan

Ambrose. Sanctii Ambrosii Opera, Pars Sexta (Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 64). Petschenig, Michael, editor. Vienna; Leipzig: F. Tempsky; G. Freytag, 1919

Pulcherrime itaque addidit: non ueniat mihi pes superbiae et manus peccatorum non moueat me. ibi ceciderunt operantes iniquitatem, expulsi sunt nec potuerunt stare. superius quidam accipiunt \'torrentem uoluptatis tuae\' in temptationibus fortitudinem, sicut est martyrum, in quibus placuit deo exhibere sibi suauis et [*]( 3 Ps. 35,11 7 *Ps. 86, 4 10 cf. Ios. 2,11 13 *Matth. 21, 31 19 *II Cor. 12, 9 22 *Ps. 35, 12-13 26 cf. i35, 9 ) [*]( 1 manifestabit A 2 illuminentur fiav 4 prerogantia fJ mereatur B 7.8.11 rahab C (v) Rhaab a 8 babilonis aDF me] te BO; c/. pag. 69,7 9 aput C 10 cegnouit] agnouii iJav ut deleui ut electrs om. ftav 11 ergo] add. his Bm2 sciuerunt v 13 praecedunt B 14 exequendum BCDFa 15 deuotioF 20 gloriabor magis Fml meis om. BCfia 23 moueat Fa, cf. cap. 27 moneant cet. v 24 qui operantur fJa 26 in temptationibus] interpretatum B 27 exibere AC )

67
grati certaminis uoluptatem. etenim si hiemes pro temptationibus 2 accipiuntur — unde orandum dominus ammonet, ne fiat fuga nostra hieme uel sabbato, hoc est: uel in temptatione uel otio; hieme autem crescit torrens et adimpletur atque intumescit —, torrens utique pro grauiore temptatione potest accipi, quae est in persecutionibus. et ideo bene torrens uoluptatis dicitur, quia, ubi superabundauit peccatum persecutionis, superabundauit et gratia confessionis.

Uide uirtutem propheticae distinctionis. primo iniustum exposuit, qui uel in corde suo uel in sermone dicit, ut sibi delinquat uel in se delinquat; habet enim Graecus codex svavxcp, id est .\'in se ipso\', sed non omnes. et forte ideo, quia insipiens in corde suo dixit quia non est deus, ne forte et iniustus intra se dicat et intra se delinquat, licet deum palam negare dementis sit.

iniustitiam autem plerique pro laude profitentur; rapere enim, nocere etiam his qui non laeserint, circumuenire plerique sibi existimant gloriosum. ergo primo iniusti uitam exposuit, postea sacramenta diuinae cognitionis adiunxit, ut timentes deum iniquitatem et iniustitiam declinemus. precem addidit, ut ab iniustorum consortio iustos suos liberare dignetur, ut in his quoque, qui mundo sunt corde, iustitia diuina praetendat quasi speculatrix pia, ne nobis peccatorum uelut hostium incursus obrepat et capiat dormientes.

ideo uigilandum est semper, castra domini munienda, quia nocte aduenit inimicus et aduersarius, quando somno sensus tenetur, cibo corpus distenditur, orandum, ut iustitia dei praetendat in nobis, quae in infirmitate positos faciat fortiores, ut possit unusquisque nostrum dicere: cum infirmor, tunc potens sum. [*]( 2 cf. Matth. 24, 20 6 cf. Rom. 5, 20 9 cf. Ps. 35,1 11 *Ps. 13, 1 20 cf. Matth. 5, 8 23 cf. Matth. 13, 25 26 II Cor. 12, 10 ) [*]( 1 hyemes aa 2 unde] add. et av ammonet dominus BCfi uestra B teste b etC 3 hyeme aa pr. uel] aut Bfiav . hyeme ACa 6 superhabundauit (bis) a, pr. F 10 uei in se delinquat om. a 10 ENA Y (V BC) TO Y (I BC) ECfi enastiu A iv luvт:ijJ at\' 14 pfitentur (sic) D 15 hiis E iis av laeserint] add. et Cv 16 sibi] add. laudem Bm2C gloriose B (e in ras.) C 17 sacramento BC sacramentum ftav 19 liberare suos Fml hiis E iis av 20 spiculatrix B 22 sunt munienda fJ munienda sunt av ) [*]( 5* )

68

Deinde etiam specialiter pro se orat, ut nos doceat, quemadmodum orare debeamus ad dominum: nonueniat, inquit, mihi pes superbiae, idest: non in superbiam incidam. denique et alibi meminit sui dicens: si non ambulaui in magnis. hic orauit, ibi impleuit; non implesset, nisi orasset. cauenda superbia, quae etiam in prosperis subplantat; denique grauius Adam in paradiso cecidit quam si cecidisset in terra.

de altissimis cadere praecipitium est, in planis lapsus uocatur. ideo pes errat superbi, quia caput non tenet; oculi enim sapientis in capite eius. non mirum ergo, si errat uestigium, ubi oculus non habetur. praecedat oculus, ut pes sequatur. quomodo ergo in tenebris uiator incedes ? cito pes offendit in nocte, si quasi quidam mundi oculus uiam luna non monstret. et tu in nocte es saeculi; monstret tibi ecclesia uiam, ex alto te iustitiae sol inluminet, ut lapsum timere non possis.