Explanatio Psalmorum XII

Ambrose, Saint, Bishop of Milan

Ambrose. Sanctii Ambrosii Opera, Pars Sexta (Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 64). Petschenig, Michael, editor. Vienna; Leipzig: F. Tempsky; G. Freytag, 1919

Nunc illud superesse arbitramur quod in multorum ore uersatur, qua ratione deus, cuius sine uoluntate nec passer uilissimus cadit et apud quem capilli capitis numerati sunt, dixerit per Esaiam: si om.nes gentes ut stillicidium de urceo et sicut momentum staterae aestimatae sunt et ut sputum aestimabuntur. ita ergo peribunt omnes gentes sicut stillicidium de urceo et ut sputum perit et ad nullos usus proficit?

sed tu, qui nosti quia gentes non eo usque pro nihilo habuit deus noster, ut et Abrahae dixerit: benedicentur in te omnes gentes per Dauid locutus sit ad filium dicens: dabo tibi gentes hereditatem tuam et infra: omnes gentes seruient ei, qui legisti quia optulit filium suum pro omni gente, ut saluos faceret peccatores, debes hoc loco uim diuinae sententiae considerare.

contemplatione etenim creaturarum caelestium quae multae sunt, sicut [*]( 2 Sap. 1,13 4 cf. Gen. 1, 27 14 cf. Matth. 10, 29-30 16 *Esai. 40.15 21 *Gen. 12, 3. 23 Ps. 2, 8 24 Ps. 71, 11 25 cf. Rom. 8, 32 ) [*]( 2 et om. DF dixit] ait fiav 3 in] de fł uiuorum] mortuorum BC 4 incorruptione Cm2 G terreni] tepleni B tre pleni (s. scr. tn2 uel terreni) C morte pleni ft el mg. a 11 uirtutis] add. non Bm2 12 amittit BC 13 nec fł 14 sine] sint BmlCml 16 ysavam C ysaiam DF isaiam E (u) si (El) B (teste b) Cml sic cet. av 17 extimatae « 19 gentes sic — om. DF sic — om. Ea periit B 21 habraae A habrahe B 22 per] super 1-1 loqnntus a 23 sit] est BC 24 qui legisti om. v 25 optnlit] add. deus !lal\' )

42
caeli, quod multipliciter maius quam terra est, ut a plerisque punctum comparatione caeli terra sit aestimata, angelorum, archangelorum, principatuum et potestatum, thronorum, dominationum, milium et decem milium et innumerabilium milium, contemplatione

ergo horum gentes ut stillicidium de urceo aestimatae sunt, cuius est omnis plenitudo. ex illa igitur plenitudine caelesti tamquam gutta cadens aestimatae sunt gentes. quomodo enim poterant maximae uideri, cum ipsa terra, in qua sunt gentes, minima mundi portio sit et omnium, quae operatus est deus, tamquam staterae exigua inclinatio gentes sint? simul cognosce per hanc stateram omnia deum cum iustitia condidisse et in ipsis gentibus inesse quiddam naturaliter, in quo iustitiae uideretur uel exiguum esse momentum, et sputum ipsum tamquam ex uniuersitate totius corporis interiorem existere portionem.