Explanatio Psalmorum XII

Ambrose, Saint, Bishop of Milan

Ambrose. Sanctii Ambrosii Opera, Pars Sexta (Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 64). Petschenig, Michael, editor. Vienna; Leipzig: F. Tempsky; G. Freytag, 1919

Nonnulli de istis quattuor temptationibus etiam illud accipiunt: super aspidem et basiliscum ambulabis et conculcabis leonem et draconem, ut ambulauerit in incarnatione, conculcauerit in passione uel in traditione regni conculcet, quod patri tradet, cum omnem euacuauerit principatum. pulchre autem Aquilas to [xercmefpvTevfievov dixit, hoc est transplantatum, eo quod primo sit plantatus in uirgine, postea transplantatus in paradisum, sicut dixit ad latronem: amen dico tibi, hodie mecum eris in paradiso.

Hoc lignum igitur fructum dabit in tempore suo. ligna terrena fructum non dare, sed ferre dicuntur, sed lignum uitae ac sapientiae dat fructum, hoc est largitur et donat. rursus illud occurrit: \'si lignum est sapientiae, cur in tempore dabit et non semper?\', ne forte graue sit nobis hoc sentire de Christo. sed tu, qui legisti, quia dispensatorem fidelem et prudentem constituet dominus supra familiam suam, ut det illis in tempore tritici men-

suram — in tempore utique, non semper —, turbari utique non debes. potest sapientia semper fructum dare, sed, quia sapientia est, debet sapienter dare, dispensare prudenter, si quando nos plenam mensuram aut mereamur aut possimus accipere. sicut hic extremum tempus fructum, ita et illic dabit fructum bonum indigentibus, ut resurrectionis eius consortium capere ac seruare possimus. nunc non possumus, in uitioso saeculo non sustinemus; hic [*](1 Ps. 123, 5 4 Ps. 90, 13 7 cf. I Cor. 15,24 8 Aquilas Ps. 1, 3 11 Luc. 23, 43 12 cf. Ps. 1,3 17 cf. Luc. 12, 42 ) [*]( 2 intollerabilem AB 3 Quamuis nonnulli {lav quartuor A quatuor Cfiav 6 conculcauerit om. (l 8 pulcre C aquila A{l(v) TOMETATO- 0YTE CMENON {J} sic Lalinis hit. expressum in eel., nisi quod mera pro meta BC 9 plantatum av 10 tiansplantatum v 11 amen bis BCfiav 16 hoc om. a tu qui] itaque f3 17 constituit F 18 super BC 19 in tempore om. @ pr. utique] et quare /3 21 est om. [t prudentèr] add. tunc debet semper dare fla si om. {Ja 22 aut mereamur om. v aut mer. aut om. {la possumus a 23 bonis {Ja indigentibus scripsi in gentibus av indesinentibus {Ja 24 capere] mereamur /3 25 in uitioso scripsi odioso a in hoc {la; cf. pag. 54, 6—7 adnot.. )

35
enim corruptela est.

et cauendum fuit, ne corrumperemus bonos fructus quos lignum uitae daret, quia nunc corrupti, illic autem incorrupti, quando et mortui, inquit, resurgent incorrupti et nos commutabimur. oportet enim corruptibile hoc induere incorruptelam et mortale hoc induere inmortalitatem. quid ergo proderat morituro accipere, quod ei mors habebat auferre? nouit ergo sapientia, quibus quando dare debeat, quae nec folium amittit ligni sui. et ideo, quis fructus sit sapientiae, quod folium, consideremus.

Fructus interior est, folium, quo fructus uel a sole torrenti uel a frigore defendatur. fructus uidetur esse fides, pax, doctrinae excellentia, uerae cognitionis intentio, mysteriorum ratio. hos fructus bona uita custodit, mala, etiamsi percepit, amittit. peccatori autem dixit deus: quare tu enarras iustitias m e a s ? in mysticis fructus est, in moralibus folium contemplatione mysteriorum caelestium.

nam uirtutes sine fide folia sunt; uidentur uirere, sed prodesse non possunt, agitantur uento, quia non habent fundamentum. quanti gentiles habent misericordiam, habent sobrietatem, sed fructum non habent, quia fidem non habent! labuntur cito folia, ubi uentus flauerit. et aliqui Iudaei habent castimoniam, sedulitatem lectionis multam et diligentiam, sed sine fructu sunt, sed uersantur ut folia. haec forte sunt folia, quae saluator in illa ficu repperit, sed fructum non repperit.

Mystica saluant et a morte liberant, moralia autem ornamenta decoris sunt, non subsidia redemptionis. praestare autem [*]( 3 *I Cor. 15, 52—53 14 Ps. 49, 16 23 cf. Matth. 21,19 ) [*]( 1 corruptela est] corruptibiles sumus fta corrumpemus B bonos] reliquos fJ 3 inquid C 9 quis] quid BCmlFml qui DEFm2a 11 folio quoque fJ 12 defendantur a defenditur ftav doctrinae scripsi doctrina codd. at\' 13 intentio] add. bona C (in ras. m2)v misteriorum codd. 14 perceperit Cv fmittat-BtH.2 15 ennarras AC 16 misticis aD contemplationc-17 caclestium om. fla 18 urere Dml 20 non habent fructum fJ non habent fidem DF 22 habentes fJ in lectione BCv lectionem fJ 23alt. sed] et Bftav 24 pr. reperit (s. 1. m2) temperat B alt. repperit] inuenit v 25 mistica cc, item pag. 36, 1 ) [*]( 3* )

36
mystica moralibus etiam ipse dominus docet in euangelio suo dicens de Maria, quae sedens secus pedes domini audiebat uerbum illius, cum Martha circa ministerium festinaret et quereretur, quod soror eam propria circa mensae ministerium non iuuaret: Martha