De Fuga Saeculi

Ambrose, Saint, Bishop of Milan

Ambrose. Sanctii Ambrosii Opera, Pars Altera, (Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 32.2). Schenkl, Karl, editor. Prague; Vienna; Leipzig: F. Tempsky; G. Freytag, 1897.

Frequens nobis de effugiendo saeculo isto sermo atque [*]( 417 AB ) utinam quam facilis sermo tam cautus et sollicitus affectus! sed quod peius est frequenter inrepit terrenarum inlecebra cupiditatum et uanitatum offusio mentem occupat, ut quod studeas uitare hoc cogites animoque uoluas. quod cauere difficile est homini, exuere autem inpossibile. denique uoti magis eam esse rem quam effectus testatur propheta dicendo: [*]( C ) declinacormeumin testimonia tua et non in auaritiam. non enim in potestate nostra est cor nostrum et nostrae cogitationes, quae inprouiso offusae mentem animumque confundunt atque alio trahunt quam tu proposueris, ad saecularia reuocant, mundana inserunt, uoluptaria ingerunt, inlecebrosa intexunt, ipsoque in tempore quo eleuare mentem paramus insertis inanibus cogitationibus ad terrena plerumque deicimur.

quis [*]( D ) autem tam beatus, qui in corde suo semper ascendat ? sed hoc [*]( 1 Augustinus contra dnas epist. Pelag. IIII 11, 30 (Frequena ... in corde eius), contra lul. Pelag. II 8, 23 (Frequens ... deicimur), de dono perseu. 8, 20 (Frequens ... deicimur) 8 Psalm. CXVIII 36 9 Augustinus de dono perseu. 19, 48 (non est in potestate nostra cor nostrum et nostrae cogitatiunes) 14 Augustinus de dono perseu. 13, 33 \\quis autem ... corde eius) ) [*](INCIPIT (EIUSDEM LIBER add. D. QUARTUS T) DE ESAU ET fESAU ET add. m2 A) FLGA SAECULI ADT INCIPIT (EIUSDEM add. P) DE FUGA SAECULI PP\'UU\'C\' et (add. LIBER. III.) V AMBRO- SIUS DE FUGA SECULI Cx INCIPIT LIBER (SCI AMBROSII EPl add. C, III Ux) DE FUGA SAECULI CWE 1 effugiendo U\' (ef eras.) fugiendo PouT isto est UxCxE Augusiinus loco primo et altero sermo est (est s. u. m2) ®\' 4 et (8. m2 t ut) quod A 6 exuere A (e alt. 8. u. m2) noti. P (s eras.) 7 eam s. u. m2 A 9 sunt cor Augustinus loco primo, om. est tertio 10 offusae (e 8. o m2) A effusae PCT inprouisaffueae C 12 inserunt] inferunt C inectunt C (corr. intexunt, sed eras) ) [*]( 11° )

164

sine auxilio diuino qui fieri potest ? nullo profecto modo. denique supra eadem scriptura dicit: beatus uir, cuius est auxilium eius abs te, domine: ascensus in corde eius. beatus plane, quem delectatio non reuocat, quem non inclinat uoluptas, qui ad inferiora non respicit, quod nec ipsius Loth uxor potuit euadere. quo admonitus exemplo apostolus posteriora [*]( 418 A ) obliuiscens et ea quae sunt priora adpetens festinabat ad brauium et peruenire meruit, quia ante se Christum uidebat, a quo ad iustitiae uocabatur coronam. sed peruenit ille, qui se ipsum sibi abnegauit, ut Christum lucraretur. denique non ipse uiuebat, sed uiuebat in eo Christus.

Nam quis inter tot passiones huius corporis, inter tot inlecebras huius saeculi tutum atque intemeratum seruare uestigium potest? respexit oculus et sensum mentis auertit, [*]( B ) audiuit auris et intentionem inflexit, inhalauit odor et cogitationem inpediuit, os libauit et crimen rettulit, tactus contigit et ignem adoleuit. intrauit mors per fenestram dixit propheta. fenestra tua oculus tuus est. si uideas mulierem ad concupiscendum, intrauit mors: si audias sermones meretricios, intrauit mors: si luxuria sensus tuos capiat, penetrauit mors. et ideo qui uult ascendere non laeta saeculi, non amoena, non delectabilia, sed plena doloris et fletus sequatur; [*]( c ) [*]( 2 Psalm. LXXXIII 6 5 Gen. 19, 26 7 Philipp. 3, 14 9 II Tim. 4, 8 10 Philipp. 3, 8 11 Gal. 2, 20 17 Hier. 9, 21 18 Matth. 5, 28 ) [*]( 1 quis A (8 8. u. m2) C (s eras.) 2 et (eraa.) supra 9t\' dicit in spatio min. add. ml A 3 eius APUT, exp. U\', om. cet. 4 uoluptas non inclinat 31x 5 non ipsius C 12 inter T (ter s. u. eras.) paesiones A (8. m2 * ibus) passionibus T tot PVCCCx totas A (s. m2 t tantas) tantas cet. 14 potest uestigium 91x euertit Nx 16 rettulit A reddidit 81x retulit cet. 17 fenestras T 18 est oculus tuus UxCx uideris UxC\'CxE 19 concupiscendum eam C intrabit Aml C\' ml PC et (b ex u) D intrauit A m2 C\' m2 cet. si ... intrabit mors in mg. m2 T, om. C audieris Cx 20 intrabit A ml POlOx intrauit A m2 cet. luxoria (v 8. 0) A penetrabit A mt PCC\'Cx penetrauit A m2 cet. 22 sequetur 21 (e alt. ex a) )

165

melius est enim ire in domum luctus quam in domum gaudii. denique nec Adam de paradiso descendisset, nisi delectatione deceptus esset.

pulchre igitur Dauid, qui periculosos hominis etiam ipsos aspectus fuerat expertus, beatum illum dicit cui spes omnis in dei nomine. sic enim non respicit in uanitates et in insanias, si semper in Christum intendat, semper Christum interioribus oculis aspiciat. unde iterum ad ipsum conuersus [*]( D ) ait: auerte oculos meos, ne uideant uanitatem. uanitas circus est, quia nihil prodest: uana est equorum uelocitas, quia mendax ad salutem est: uanitas theatrum est, uanitas ludus omnis. omnia inquit uanitas dixit Ecclesiastes quae in isto saeculo sunt. denique qui saluus esse uult supra mundum adscendat, quaerat uerbum apud deum, fugiat hunc mundum, terras relinquat; non enim potest percipere illud quod est et [*]( 419 A ) est semper, nisi prius hinc fugerit. unde et dominus uolens patri deo adpropinquare <ad> apostolos ait: surgite, eamus hinc.