Noctes Atticae

Hoc igitur, inquit, quod ad me venistis, quod colloquimur nunc, quod de officiis disceptamus, privata actio est. Itaque utere apud me his honoribus prius, quibus domi quoque vestrae te uti priorem decet.

Haec atque alia in eandem sententiam Taurus graviter simul et comiter disseruit.

Quid autem super patris atque filii officio apud Claudium legerimus, non esse ab re visum est ut adscriberemus.

Posuimus igitur verba ipsa Quadrigarii ex Annali eius sexto transscripta: Deinde facti consules Ti. [*](Ti added by Skutsch.) Sempronius Gracchus iterum, [*](iterumque, ω.) Q. Fabius Maximus, filius eius qui priore anno erat consul. Ei pater proconsul obviam in equo vehens venit neque descendere voluit, quod pater erat, et quod inter eos sciebant maxima concordia convenire, lictores non ausi sunt descendere iubere. Ubi iuxta venit, tum consul ait: Quid postea? ; lictor ille qui apparebat cito intellexit, Maximum proconsulem descendere iussit. Fabius imperio paret et filium collaudavit, cum imperium, quod populi esset, retineret.

Qua ratione verbis quibusdam vocabulisque veteres h litterae spiritum.

H LITTERAM, sive illam spiritum magis quam litteram dici oportet, inserebant veteres nostri plerisque vocibus firmandis roborandisque, ut sonus earum esset viridior vegetiorque; atque id videntur fecisse studio et exemplo linguae Atticae.

Satis notum est Atticos ἱχθὺν et ἵππον [*](ἵππον Skutsch (cf. Meyer, Gr. Gram.3 p. 108; ippon, VP; ippō, R; l pronomen, Hertz.) et multa itidem alia contra morem gentium Graeciae ceterarum inspirantis prime litterae dixisse.

Sic lachrumas, sic sepulcrum, sic ahenum, sic vehemens, sic incohare, sic helluari, sic halucinari, sic honera, sic honustum dixerunt.

In his enim verbis omnibus litterae seu spiritus istius nulla ratio visa est, nisi ut firmitas et vigor vocis quasi quibusdam nervis additis intenderetur.

Sed quoniam aheni quoque exemplo usi sumus, venit nobis in memoriam Fidum Optatum, multi nominis Romae grammaticum, ostendisse mihi librum Aeneidos secundum mirandae vetustatis, emptum in Sigillariis viginti aureis, ipsius Vergili fuisse

1. Vestibulum ante ipsum primoque in limine Pyrrus
2. Exultat, telis et luce coruscus aena,

Sic in illo quoque Vergili versu in optimis libris invenimus:

1. Aut [*](aut, ω.; et, Virg.) foliis undam trepidi despumat aheni.

Quam ob causam Gavius Bassus genus quoddam iudicii divinationem appellari scripserit; et quam alii causam esse eiusdem vocabuli dixerint. [*](dixerunt, ω.)

CUM de constituendo accusatore quaeritur iudiciumque super ea re redditur cuinam potissimum ex duobus pluribusque accusatio subscriptiove in reum permittatur, ea res atque iudicum cognitio divinatio appellatur.

Id vocabulum quam ob causam ita factum sit, quaeri solet.

Gavius Bassus in tertio librorum, quos De Origine composuit, Divinatio, inquit, iudicium appellatur, quoniam divinet quodammodo iudex oportet quam sententiam sese ferre par sit.

Nimis quidem est in verbis Gavi Bassi ratio inperfecta vel magis inops et ieiuna.

Sed videtur tamen significare velle idcirco dici divinationem, quod in aliis

Haec Bassus. Sed alii quidam divinationem esse appellatam putant quoniam, cum accusator et reus duae res quasi cognatae [*](cognitae, ω.; corr. in ς) coniunctaeque sint neque utra sine altera constare possit, in hoc tamen genere causae reus quidem iam est, sed accusator nondum est, et idcirco quod adhuc usque deest et latet divinatione supplendum est, quisnam sit accusator futurus.

Quam lepide signateque [*](designate, ω; corr. by Falster.) dixerit Favorinus philosophus quid intersit inter Platonis et Lysiae orationem.

FAVORINUS de Lysia et Platone solitus dicere est: Si ex Platonis, inquit, oratione verbum aliquod demas mutesve atque id facias, de tamen detraxeris; si ex Lysiae, de sententia.