De Beneficiis

Huic respondebimus numquam expectare nos certissimam rerum comprehensionem, quoniam in arduo est veri exploratio, sed ea ire, qua ducit veri similitudo. Omne hac via procedit officium. Sic serimus, sic navigamus, sic militamus, sic uxores ducimus, sic liberos tollimus ; cum omnium horum incertus sit eventus, ad ea accedimus, de quibus bene sperandum esse credidimus. Quis enim pollicetur serenti proventum, naviganti portum, militanti victoriam, marito pudicam uxorem, patri pios liberos ? Sequimur, qua ratio, non qua veritas traxit.

Expecta, ut nisi bene cessura non facias et nisi comperta veritate nil noveris : relicto omni actu vita consistit. Cum veri similia me in hoc

" Multa," inquit, " intervenient, propter quae et malus pro bono surrepat et bonus pro malo displiceat ; fallaces enim sunt rerum species, quibus credidimus." Quis negat ? Sed nihil aliud invenio, per quod cogitationem regam. His veritas mihi vestigiis sequenda est, certiora non habeo ; haec ut quam diligentissime aestimem, operam dabo nec cito illis adsentiar.

Sic enim in proelio potest accidere, ut telum meum in commilitonem manus dirigat aliquo errore decepta et hosti tamquam meo parcam ; sed hoc et raro accidet et non vitio meo, cuius propositum est hostem ferire, civem defendere. Si sciam ingratum esse, non dabo beneficium. At obrepsit, at imposuit : nulla hic culpa tribuentis est, quia tamquam grato dedi.

"Si promiseris," inquit, " te daturum beneficium et postea ingratum esse scieris, dabis an non ? Si facis sciens, peccas, das enim, cui non debes dare ; si negas, et hoc modo peccas : non das ei, cui promisisti. Conscientia vestra hoc loco titubat et illud superbum promissum numquam sapientem facti sui paenitere nec umquam emendare, quod fecerit, nec mutare consilium,"