Institutio Oratoria

1. neve tibi ad solem vergant vineta cadentem.—
2. ne mihi tum molles sub divo carpere somnos,
3. neu dorso nemoris libeat iacuisse per herbas,

sed nostra persona utimur pro aliena, et alios pro aliis fingimus. utriusque rei exemplum pro Caecina. Pisonem , adversae partis advocatum, adloquens Cicero dicit, restituisse te dixti; nego me ex edicto praetoris restitutum esse; verum enim est illud; restituisse se [*](se added by Halm.) Aebutius dixit, Caecina nego me ex edicto praetoris restitutum esse; et ipsum dixti, excussa syllaba, figura in verbo.

illa

quod inter tropos esse noluerunt; alterum, quod est ei figurae sententiarum, quae ἀποστροφή dicitur, simile, sed non sensum mutat, verum formam eloquendi:

1. Decios, Marios magnosque Camillos,
2. Scipiadas duros bello et te, maxime Caesar.

acutius adhuc in Polydoro,

1. fas omne abrumpit, Polydorum obtruncat et auro
2. vi potitur. quid non mortalia pectora cogis
3. auri sacra fames?

1. quid loquor? aut ubi sum?

coniunxit autem παρένθεσιν et ἀποστροφήν Vergilius illo loco,

1. haud procul inde citae Mettum in diversa quadrigae
2. distulerant , (at tu dictis Albane maneres!)
3. raptabatque viri mendacis viscera Tullus.

quae erunt per mutationem, adiectionem, detractionem, ordinem, et convertunt in se auditorem nec languere patiuntur subinde aliqua notabili figura excitatum, et habent quandam ex illa vitii similitudine gratiam, ut in cibis interim acor ipse iucundus est. quod continget, si neque supra modum multae fuerint nec eiusdem generis aut iunctae aut frequentes, quia satietatem ut varietas earum, ita raritas effugit.

illud est acrius genus, quod non tantum in ratione positum est loquendi, sed ipsis sensibus cum gratiam tum etiam vires accommodat. E quibus primum sit, quod fit adiectione. plura sunt genera; nam et verba geminantur, vel amplificandi gratia, ut occidi , occidi, non Sp. Maelium; alterum est enim quod indicat, alterum quod adfirmat; vel miserandi, ut

1. A Corydon, Corydon.

quae eadem figura nonnunquam per ironiam ad elevandum convertitur. similis geminationis post aliquam interiectionem repetitio est, sed paulo etiam vehementior: bona , miserum me! ( consumptis enim

sed ab iisdem verbis plura acriter et instanter incipiunt: nihilne te nocturnum praesidium Palatii, nihil urbis vigiliae, nihil timor populi, nihil consensus bonorum omnium, nihil hic munitissimus habendi senatus locus, nihil horum ora uultusque mouerunt? et in iisdem desinunt: quis eos postulavit? Appius . Quis produxit? Appius .

quanquam hoc exemplum ad aliud quoque schema pertinet, cuius et initia inter se et fines iidem sunt, quis et quis, Appius et Appius . quale est: qui sunt, qui foedera saepe ruperunt? Carthaginienses. qui sunt, qui crudelissime bellum gesserunt? Carthaginienses. qui sunt, qui Italiam deformarunt? Carthaginienses. qui sunt, qui sibi ignosci postulant? Carthaginienses.

etiam in contrapositis vel comparativis solet respondere primorum verborum alterna repetitio, quod modo huius esse loci potius dixi: vigilas tu de node, ut tuis consultatoribus respondeas; ille, ut eo quo intendit mature cum exercitu perveniat. te gallorum, illum buccinarum

sed hac gratia non fuit contentus orator, vertit in contrarium eandem figuram: ille tenet et scit, ut hostium copiae, tu, ut aquae pluviae arceantur. ille exercitatus in propagandis finibus, tu in regendis.

possunt media quoque respondere vel primis, ut

1. te nemus Angitiae, vitrea te Fucinus unda;

est et illud repetendi genus, quod simul [*]( simul, Spalding : semel, MSS. ) proposita iterat et dividit:

1. Iphitus et Pelias mecum, quorum Iphitus aevo
2. iam gravior, Pelias et vulnere tardus Ulixi.

sed etiam in diverso eadem verba contra sumuntur: principum dignitas

fit casibus modo hoc schema, quod πολύπτωτον vocant. constat aliis etiam modis, ut pro Cluentio: quod autem tempus veneni dandi? illo die? illa frequentia? per quem porro datum? unde sumptum? quae porro interceptio poculi?

cur non de integro autem datum?hanc rerum, coniunctam diversitatem Caecilius μεταβολήν vocat, qualis est pro Cluentio locus in Oppianicum: illum tabulas publicas Larini censorias corrupisse decuriones universi iudicaverunt, cum illo nemo orationem, nemo rem ullam contrahebat, nemo illum ex tam multis cognatis et adfinibus tutorem unquam liberis suis scripsit, et deinceps adhuc multa.

ut haec in unum congeruntur, ita contra ilia dispersa sunt, quae a Cicerone dissipata dici puto:

1. hic segetes, illic ueniunt felicius uuae,
2. arborei fetus alibi,

ilia vero apud Ciceronem mira