Ab urbe condita

iam perventum ad suos in ima valle stantes erat, qui adventu exercitus imperatorisque pugnam renovant impetuque facto rursus avertunt hostem.

Philippus cum caetratis et cornu dextro peditum, robore Macedonici exercitus, quam vocabant, prope cursu ad hostem vadit;

Nicanori, ex purpuratis uni, ut cum reliquis copiis confestim sequatur, imperat.

primo, ut in iugum evasit, et iacentibus ibi paucis armis corporibusque hostium

mox refugientibus suis et terrore verso paulisper incertus, an in castra reciperet copias, trepidavit;

deinde ut adpropinquabat hostis, et praeterquam quod caedebantur aversi nec, nisi defenderentur, servari poterant ne ipsi quidem in tuto iam receptus erat,

nondum adsecuta parte suorum periculum summae rerum facere, equites levemque armaturam, qui in proelio fuerant,

dextero in cornu locat, caetratos et Macedonum phalangem hastis positis, quarum longitudo impedimento erat, gladiis rem gerere iubet.

simul ne facile perrumperetur acies, dimidium de fronte demptum introrsus porrectis ordinibus duplicat, ut longa potius quam lata acies esset; simul et densari ordines iussit, ut vir viro, arma armis iungerentnr.

Quinctius iis, qui in proelio fuerant, inter signa et ordines acceptis tuba dat signum.

raro alias tantus clamor dicitur in principio pugnae exortus; nam forte utraque acies simul conclamavere nec solum qui pugnabant sed subsidia etiam quique tum maxime in proelium veniebant.

dextero cornu rex loci plurimum auxilio, ex iugis altioribus pugnans, vincebat; sinistro tum cum maxime adpropinquante phalangis parte, quae novissimi agminis fuerat, sine ullo ordine trepidabatur;

media acies, quae propior dextrum cornu erat, stabat spectaculo velut nihil ad se pertinentis pugnae intenta.

phalanx, quae venerat agmen magis quam acies aptiorque itineri quam pugnae, vixdum in iugum evaserat.

in hos incompositos Quinctius, quamquam pedem referentes in dextro cornu suos cernebat, elephantis prius in hostem actis impetum facit, ratus partem profligatam cetera tracturam.

non dubia res fuit; extemplo terga vertere Macedones, terrore primo bestiarum aversi.