Ab urbe condita

Aetolorum asperior oratio fuit, qui pauca praefati recte atque ordine imperatorem Romanum facere,

quod, quos belli socios habuisset, cum iis communicaret pacis consilia; falli autem eum tota re, si aut Romanis pacem aut Graeciae libertatem satis firmam se credat relicturum nisi Philippo aut occiso aut regno pulso; quae utraque proclivia esse, si fortuna uti

ad haec Quinctius negare Aetolos aut moris Romanorum memorem aut sibi ipsis convenientem sententiam dixisse.

et illos prioribus omnibus conciliis conloquiisque de pacis semper,

non ut ad internecionem bellaretur, disseruisse et Romanos praeter vetustissimum morem victis parcendi praecipuum clementiae documentum dedisse pace Hannibali et Carthaginiensibus data.

omittere se cum Philippo ipso quotiens ventum in conloquium? nec umquam, ut cederet regno, actum esse.

an, quia victus proelio foret, inexpiabile bellum factum? cum armato hoste infestis animis concurri debere; adversus victos mitissimum quemque animum maximum habere.

libertati Graeciae videri graves Macedonum reges; si regnum gensque tollatur, Thracas, Illyrios, Gallos deinde, gentes feras et indomitas,

in Macedoniam se et in Graeciam effusuras. ne proxima quaeque amoliendo maioribus gravioribusque aditum ad se facerent.

interfanti deinde Phaeneae, praetori Aetolorum, testificantique, si elapsus eo tempore Philippus foret, mox gravius eum rebellaturum, “desistite tumultuari” inquit, “ubi consultandum est.

non iis inligabitur rex, ut movere bellum possit.”

hoc dimisso concilio postero die rex ad fauces,

quae ferunt in Tempe — is datus erat locus conloquio — , venit; tertio die datur ei Romanorum ac sociorum frequens concilium.

ibi Philippus perquam prudenter iis, sine quibus pax impetrari non poterat,

quae priore conloquio aut imperata a Romanis aut postulata ab sociis essent, omnia se concedere, de ceteris senatui permissurum dixit.

quamquam vel inimicissimis omnibus praeclusisse vocem videbatur Phaeneas tamen Aetolus cunctis tacentibus “quid?

nobis” inquit, “Philippe, reddisne tandem et Larisam Cremasten et Echinum et Thebas Phthias?”

cum Philippus nihil morari diceret, quo minus reciperent, disceptatio inter imperatorem Romanum et Aetolos orta est de Thebis;

nam eas populi Romani iure belli factas esse Quinctius dicebat, quod integris rebus, exercitu ab se admoto, vocati in cum potestas libera desciscendi ab rege esset, regiam societatem Romanae praeposuissent;

Phaeneas et pro societate belli, quae ante bellum habuissent, restitui Aetolis aecum censebat et ita in foedere primo cautum esse,