Ab urbe condita

his Buxentum adiectum, trecenae familiae in singulas colonias iubebantur mitti. triumviri deducendis iis, qui per triennium magistratum haberent, creati M. Servilius Geminus, Q. Minucius Thermus, Ti. Sempronius Longus.

quae per ipsos agenda erant, perfectis consules ambo in Galliam profecti,

Cornelius recta ad Insubres via, qui in armis erant Cenomanis adsumptis; Q. Minucius in laeva Italiae ad mare flexit iter Genuamque exercitu ducto ab Liguribus orsus bellum est.

oppida Clastidium et Litubium, utraque Ligurum, et duae gentis eiusdem civitates, Celeiates Cerdiciatesque, sese dediderunt. et iam omnia cis Padum praeter Gallorum Boios, Ilvates Ligurum sub dicione erant;

quindecim oppida, hominum viginti milia esse dicebantur, quae se dediderant. inde in agrum Boiorum legiones duxit.

Boiorum exercitus haud ita multo ante traiecerat Padum iunxeratque se Insubribus et Cenomanis,

quod ita acceperant, coniunctis legionibus consules rem gesturos, ut et ipsi collatas in unum viris firmarent.

fama accidit alterum consulem Boiorum urere agros, extemplo orta est; postulare Boi, ut laborantibus opem universi ferrent;

Insubres negare se sua deserturos. ita divisae copiae, Boisque in agrum suum tutandum profectis Insubres cum Cenomanis super Mincii ripam consederunt.

infra eum locum duo milia et consul Cornelius eidem flumini castra applicuit.

inde mittendo in vicos Cenomanorum Brixiamque, quod caput gentis erat, ut satis comperit non ex auctoritate seniorum iuventutem in armis esse nec publico consilio Insubrum defectioni Cenomanos sese adiunxisse,

excitis ad se principibus id agere ac moliri coepit, ut desciscerent ab Insubribus Cenomani et sublatis signis aut domos redirent aut ad Romanos transirent.

et id quidem impetrari nequiit; in id fides data consuli est, ut in acie aut quiescerent aut, si qua etiam occasio fuisset, adiuvarent Romanos.

haec ita convenisse Insubres ignorabant; suberat tamen quaedam suspicio animis labare fidem sociorum. itaque cum in aciem eduxissent, neutrum iis cornu committere ausi, ne, si

consul principio pugnae vovit Sospitae si eo die hostes fusi fugatique fuissent: a militibus clamor sublatus compotem voti consulem se facturos, et impetus in hostis est factus.

non tulerunt Insubres primum concursum. quidam et a Cenomanis, terga repente in ipso certamine adgressis, tumultum ancipitem iniectum auctores sunt, caesaque in medio quinque et triginta milia hostium,

quinque milia et ducentos vivos captos, in iis Hamilcarem, Poenorum imperatorem, qui belli causa fuisset;