Ab urbe condita

et Poeni urgebant. legio ibi sexta loco cessit, qua pulsa cohors Hispanorum cum tribus elephantis usque ad vallum pervasit, ruperatque mediam aciem Romanorum et in ancipiti spe ac periculo erat, utrum in castra perrumperet an intercluderetur a suis.

quem pavorem legionis periculumque castrorum Fulvius ubi vidit, Q. Navium primoresque alios centurionum hortatur, ut cohortem hostium sub vallo pugnantem invadant: in summo discrimine rem verti;

aut viam dandam iis esse, minore conatu, quam condensam aciem rupissent, in castra inrupturos, aut conficiendos sub vallo esse. nec magni certaminis rem fore:

paucos esse et ab suis interclusos, et quae, dum paveat Romanus, interrupta acies videatur, eam, si se utrimque in hostem vertat, ancipiti pugna medios circumventuram.

Navius ubi haec imperatoris dicta accepit, secundi hastati signum ademptum signifero in hostis infert, iacturum in medios eos minitans, ni se propere sequantur milites et partem capessant pugnae.

ingens corpus erat, et arma honestabant, et sublatum alte signum converterat ad spectaculum cives hostesque.

ceterum postquam iam ad signa pervenerat Hispanorum, tum undique in eum tragulae coniectae et prope tota in unum acies versa; sed neque multitudo hostium neque telorum vis arcere impetum eius viri potuerunt.

et M. Atilius legatus primi principis ex eadem legione signum inferre

quorum corporibus cum oppleta fossa esset, velut aggere aut ponte iniecto hostibus dedit. ibi super stragem iacentium elephantorum atrox edita caedes.

altera in parte castrorum iam inpulsi erant Campani Punicumque praesidium et sub ipsa porta Capuae, quae Vulturnum fert, pugnabatur;

neque tam armati inrumpentibus Romanis resistebant, quam porta ballistis scorpionibusque instructa missilibus procul hostis arcebat.

et suppressit Romanorum vulnus imperatoris Ap. Claudi, cui suos ante prima signa adhortanti sub laevo umero summum pectus gaeso ictum est. magna vis tamen ante portam est caesa, ceteri trepidi in urbem conpulsi.

et Hannibal, postquam cohortis Hispanorum stragem vidit summaque vi castra hostium defendi, omissa oppugnatione recipere signa et convertere agmen peditum obiecto ab tergo equitatu, ne hostis instaret, coepit.

legionum ardor ingens ad hostem insequendum fuit; Flaccus receptui cani iussit, satis ad utrumque profectum ratus, ut et Campani, quam haud multum in Hannibale praesidii esset, et ipse Hannibal sentiret.

caesa eo die qui huius pugnae auctores sunt: octo milia hominum de Hannibalis exercitu, tria ex, Campanis tradunt, signaque Carthaginiensibus quindecim adempta, duodeviginti Campanis.

apud nequaquam tantam molem pugnae inveni plusque pavoris quam certaminis fuisse, cum inopinato in castrat Romana Numidae Hispanique cum elephantis inrupissent,