Ab urbe condita

id errore viarum an exiguitate temporis Nero exsequi non potuerit, incertum est.

absente eo cum proelium commissum esset superior quidem haud dubie Romanus erat; sed quia equites non adfuere in tempore, ratio compositae rei turbata est non ausus insequi cedentes Marcellus vincentibus suis signum receptui dedit.

plus tamen duo milia hostium eo die caesa traduntur, Romani minus quadringenti.

solis fere occasu Nero diem noctemque nequiquam fatigatis equis hominibusque ne viso quidem hoste rediens adeo graviter est ab consule increpitus, ut per eum stetisse diceret, quo minus accepta ad Cannas redderetur hosti clades.

postero die Romanus in aciem descendit, Poenus, tacita etiam confessione victus, castris se tenuit. tertio die silentio noctis omissa spe Nolae potiundae, rei numquam prospere temptatae, Tarentum ad certiorem spem proditionis proficiscitur.

nec minore animo res Romana domi militiae gerebatur.

censores vacui ab operum locandorum cura propter inopiam aerarii ad mores regendos animum adverterunt castigandaque vitia, quae, velut diutinis morbis aegra corpora ex sese gignunt, eo nata bello erant.

primum eos citaverunt, qui post Cannensem cladem deserendae Italiae consilia agitasse dicebantur. princeps eorum M. Caecilius Metellus quaestor tum forte erat.

iusso deinde eo ceterisque eius. dem noxae reis causam dicere, cum purgari nequissent, pronuntiarunt verba orationemque eos adversus publicam habuisse, quo coniuratio deserendae Italiae causa fieret.

secundum eos citati nimis callidi exsolvendi iuris iurandi interpretes, qui captivorum ex itinere regressi clam in castra Hannibalis solutum, quod iuraverunt redituros, rebantur.