Ab urbe condita

hoc modo Pacuvius cum obnoxium vitae beneficio senatum multo sibi magis quam plebi fecisset, sine armis, iam omnibus concedentibus, dominabatur.

hinc senatores omissa dignitatis libertatisque memoria plebem adulari: salutare, benigne invitare, apparatis accipere epulis;

eas causas suscipere, ei semper parti adesse, secundum eam litem iudices dare, quae magis popularis aptiorque in volgus favori conciliando esset; iam vero nihil in senatu agi aliter,

quam si plebis ibi

tum vero ita obsequio principum et licentia plebei lascivire, ut nec libidini nec sumptibus modus esset.

ad contemptum legum magistratuum senatus accessit tum, post Cannensem cladem, ut, cuius aliqua verecundia erat, Romanum quoque spernerent imperium.

id modo erat in mora ne extemplo deficerent, quod conubium vetustum multas familias claras ac potentis Romanis miscuerat,

et, cum militarent aliquot apud Romanos, maximum vinculum erant trecenti equites, nobilissimus quisque Campanorum, in praesidia Sicularum urbium delecti ab Romanis ac missi.

horum parentes cognatique aegre pervicerunt, ut legati ad consulem Romanum mitterentur. ii nondum Canusium profectum, sed Venusiae paucis ac semiermibus consulem invenerunt, quam poterat maxime miserabilem bonis sociis, superbis atque infidelibus, ut erant Campani, spernendum.

et auxit rerum suarum suique contemptum consul nimis detegendo cladem nudandoque.

nam cum legati aegre ferre senatum populumque Campanum adversi quicquam evenisse Romanis nuntiassent pollicerenturque omnia, quae ad bellum opus essent,

“ magis” inquit “loquendi cum sociis servastis, Campani, iubentes, quae opus essent ad bellum, imperare, quam ad praesentem fortunae nostrae status locuti estis. quid enim nobis ad Cannas relictum est,

ut, quia aliquid habeamus, id, quod deest, expleri ab sociis velimus? pedites vobis imperemus, tamquam equites habeamus? pecuniam deesse dicamus, tamquam ea tantum desit?

nihil ne quod suppleremus quidem, nobis reliquit fortuna. legiones equitatus arma signa equi virique pecunia commeatus aut in acie aut binis postero die amissis castris perierunt.