Ab urbe condita

unam in ipsa porta sospiti filio repente oblatam in eius expirasse ferunt; alteram, cui mors fili falso nuntiata erat, maestam sedentem domi ad primum conspectum redeuntis gaudio nimio exanimatam.

senatum praetores per dies aliquot ab orto usque ad occidentem solem in curia retinent consultantes, quonam duce aut quibus copiis resisti victoribus Poenis posset.

priusquam satis certa consilia essent, repens alia nuntiatur clades, quattuor milia equitum cum C. Centenio propraetore missa ad collegam ab Servilio consule in Umbria, quo post pugnam ad Trasumennum auditam averterant iter, ab Hannibale circumventa. eius rei fama varie homines affecit:

pars occupatis maiore aegritudine animis levem ex comparatione priorum ducere recentem equitum iacturam;

pars non id, quod acciderat, per se aestimare, sed, ut in affecto corpore quamvis levis causa magis quam in valido

ita tum aegrae et adfectae civitati quodcumque adversi incideret, non rerum magnitudine sed viribus extenuatis, quae nihil, quod pati possent, aestimandum esse.

itaque ad iam diu neque desideratum nec adhibitum, dicendum, civitas confugit. et quia et consul aberat a quo uno dici posse videbatur, nec per armis Punicis Italiam facile erat aut nuntium litteras mitti nec dictatorem populo creare poterat,

quod numquam ante eam diem factum erat, dictatorem populus creavit Q. Fabium Maximum et equitum M. Minucium Rufum;

iisque negotium abi senatu datum, ut muros turresque urbis firmarent et praesidia disponerent, quibus locis videretur, pontesque rescinderent fluminum: pro urbe ac penatibus dimicandum esse, quando Italiam tueri nequissent.

Hannibal recto itinere per Umbriam usque ad Spoletium venit.

inde cum perpopulato agro oppugnare adortus esset, cum magna caede suorum repulsus, coniectans ex unius coloniae prospere temptatae viribus, quanta moles Romanae urbis esset, in agrum Picenum avertit iter non copia solum omnis.

generis frugum abundantem sed refertum praeda, quam effuse avidi atque egentes rapiebant.