Ab urbe condita

pulsa detrusaque terrorem in succedentem intulit equitem et ad signa legionum refugit.

peditum acies inter perculsos inpavida sola erat videbaturque, si iusta ac recta pugna esset, haudquaquam inpar futura: tantum animorum fecerat prospere ante paucos dies res gesta;

sed exorti repente insidiatores eum tumultum terroremque in latera utrimque ab tergoque incursantes fecerunt, ut nec animus ad pugnam neque ad fugam spes cuiquam superesset.

tum Fabius primo clamore paventium audito, dein conspecta procul turbata acie “ est,” inquit “non celerius quam timui deprendit fortuna temeritatem.

Fabio aequatus imperio Hannibalem et virtute et fortuna superiorem videt. sed aliud iurgandi suscensendique tempus erit; nunc signa extra vallum proferte: victoriam hosti extorqueamus, confessionem erroris civibus.”

iam magna ex parte caesis aliis, aliis circumspectantibus fugam Fabiana se acies repente velut caelo demissa ad auxilium ostendit.

itaque priusquam ad coniectum teli veniret aut manum consereret, et suos a fuga effusa et ab nimis feroci pugna hostis continuit. qui solutis ordinibus vage dissipati erant, undique confugerunt ad integram aciem; qui plures simul terga dederant,

conversi in hostem volventesque orbem nunc sensim referre pedem, nunc conglobati restare. ac iam prope una acies facta erat

cum Poenus receptui cecinit, palam ferente Hannibale ab se Minucium, se ab Fabio victum.

ita per variam fortunam diei maiore exacta cum in castra reditum esset,

Minucius convocatis militibus “ ego” inquit “audivi, milites, eum esse virum, qui ipse consulat, quid in rem sit, eum, qui bene monenti oboediat; qui nec ipse consulere nec alteri parere sciat, eum extremi ingenii esse.