Ab urbe condita

haec cum legato Caerites quidam interpretarentur et per omnes manipulos militum indignatio ingens esset nec tamen iniussu moveri auderent, iubet peritos linguae adtendere animum, pastorum sermo agresti an urbano propior esset.

cum referrent sonum linguae et corporum habitum et nitorem cultiora quam pastoralia esse, “ite igitur, dicite,” inquit, “detegant nequiquam conditas insidias: omnia scire Romanum nec magis iam dolo capi quam armis vinci posse.”

haec ubi audita sunt et ad eos, qui consederant in insidiis, perlata, consurrectum repente ex latebris est et in patentem ad conspectum undique campum prolata signa.

visa legato maior acies, quam quae ab suo praesidio sustineri posset. itaque propere ad dictatorem auxilia accitum mittit; interea ipse impetus hostium sustinet.

nuntio adlato dictator signa ferri ac sequi iubet armatos. sed celeriora prope omnia imperio erant; rapta extemplo signa armaque,

et vix ab impetu et cursu tenebantur. cum ira ab accepta nuper clade stimulabat, concitatior accidens clamor ab increscente certamine.

urgent itaque alii alios hortanturque signiferos,

Etrusci contra, principio exciti pugnae, omnibus copiis aderant; et super alios alii nuntiant dictatori omnes legiones Etruscorum capessisse pugnam nec iam ab suis resisti posse, et ipse cernit ex superiore loco, in quanto discrimine praesidium esset. ceterum satis fretus,