Ab urbe condita

quattuor gentes conferre arma, Etruscos, Samnites, , Gallos; iam castra bifariam facta esse, quia unus locus capere tantam multitudinem non possit.

ob haec — et iam appetebat tempus comitiorum — L. Volumnius consul Romam revocatus; qui priusquam ad suffragium centurias vocaret, in contionem advocato populo multa de magnitudine belli Etrusci disseruit:

iam turn, cum ipse ibi cum collega rem pariter gesserit, fuisse tantum bellum, ut nec duce uno nec exercitu geri potuerit; accessisse postea dici et ingentem exercitum Gallorum.

adversus quattuor populos duces consules illo die deligi meminissent. se, nisi confideret eum consensu populi Romani consulem declaratum iri, qui haud dubie tum primus omnium ductor habeatur, dictatorem fuisse extemplo dicturum.

nemini dubium erat, quin Q. Fabius omnium consensu destinaretur, eumque et praerogativae et primo

Fabi oratio fuit, qualis biennio ante; deinde, ut vincebatur consensu, versa postremo ad collegam P. Decium poscendum:

id senectuti suae adminiculum fore. censura duobusque consulatibus simul gestis expertum se, nihil concordi collegio firmius ad rem publicam tuendam esse. novo imperii socio vix iam adsuescere senilem animum posse; cum moribus notis facilius se communicaturum consilia.

orationi eius consul cum meritis P. Deci laudibus, tur, quae ex concordia consulum bona quaeque ex discordia mala in administratione rerum militarium evenirent,

memorando, quamque prope ultimum discrimen suis et collegae certaminibus nuper ventum foret, admonendo;

Decium Fabiumque uno animo, una mente vivere; esse praeterea viros natos militiae, factis magnos, ad verborum linguaeque certamina rudes:

ea ingenia consularia esse; callidos sollertesque, iuris atque eloquentiae consultos, qualis Ap. Claudius esset, urbi ac foro praesides habendos praetoresque ad reddenda iura creandos esse.

his agendis dies est consumptus.

postridie ad praescriptum consulis et consularia et praetoria comitia habita. consules creati Q. Fabius et P. Decius, Ap. Claudius praetor, omnes absentes. et L. Volumnio ex senatus consulto et scito plebis prorogatum in annum imperium est.