Ab urbe condita
Titus Livius (Livy)
Titi Livi ab urbe condita libri editionem priman, Pars I-IV, Libri I-XL. Editio Stereotypica. Weissenborn, Wilhelm; Mueller, Moritz, editors. Leipzig: Teubner, 1884-1911.
per quos satis conperta re trecenti armati transfuga duce in urbem ingressi nocte portam, quae proxima erat, cepere. qua refracta consul exercitusque Romanus sine certamine urbem invasere.
ita Nequinum in dicionem populi Romani venit. colonia eo adversus missa a flumine Narnia appellata; exercitus cum magna praeda Romam reductus.
eodem anno ab Etruscis adversus indutias paratur bellum; sed eos talia molientis Gallorum ingens exercitus finis ingressus paulisper a proposito avertit. pecunia deinde,
qua multum poterant, socios ex hostibus facere Gallos conantur, ut eo adiuncto exercitu cum Romanis bellarent.
de societate abnuunt barbari, de mercede agitur. qua pacta acceptaque cum parata cetera ad bellum essent sequique Etruscus iuberet, infitias eunt mercedem se belli Romanis inferendi pactos:
quidquid acceperint, accepisse, ne agrum Etruscum vastarent armisque lacesserent cultores;
militaturos tamen se, si utique Etrusci velint, sed nulla alia mercede, quam ut in partem agri accipiantur tandemque aliqua sede certa consistant.