Res Rustica

Ferae pecudes, ut capreoli, damacque, nec minus orygum cervorumque genera et aprorum, modo lautitiis ac voluptatibus dominorum serviunt, modo quaestui ac reditibus. Sed qui venationem voluptati suae claudunt, contenti sunt, utcunque competit proximus aedificio loci situs, munire viva- [*](post silvestrium om. et SA. ) [*](suo clausa ac: sui clausa A: sui classa S. ) [*](dabantur SAac. )

ac si lapidis et operae vilitas suadeat, haud dubie [*]()caementis et calce formatus circumdatur murus: sin aliter, crudo latere [*]()ac luto constructus.

Ubi vero neutrum patrifamiliae conducit, ratio postulat vacerris includi: sic enim appellatur genus clatrorum: idque fabricatur ex robore querceo, vel subereo. Nam oleae rara est occasio. Quidquid denique sub iniuria pluviarum magis diuturnum est, pro conditione regionis ad hunc usum eligitur. Et sive teres [*]()arboris truncus, sive ut crassitudo postulavit, fissilis stipes compluribus locis per latus efforatur, et in circuitu vivarii certis intervenientibus spatiis defixus erigitur: deinde per transversa laterum cava [*]()transmittuntur ramices, qui exitus ferarum obserent.

Satis est autem vacerras inter pedes octonos defigere, serisque transversis ita clatrare, ne spatiorum laxitas, quae foraminibus intervenit, pecudi praebeat fugam. Hoc autem modo licet etiam latissimas regiones tractusque montium claudere, sicuti Galliarum nec- [*](destinatur SAac. ) [*](si naturalis—inducitur om. S. ) [*](contineant c: contineat SAa. ) [*](pro cuiusque ac: ut pro cuius S: ut pro cuiusque A. ) [*](haud dubie c: id haud dubio a: ita ut dubiis SA. ) [*](crudo latere c: crudo lateri SA: crudeliter a. ) [*](teres Gesner: teris SA: veteris ac. ) [*](cuca SA: cavoa ac. )

quod est maxime praedictis generibus salutare: tum etiam sua sponte pabula feris benignissime subministrat [*]()praecipueque saltus eliguntur, qui et' terrenis fetibus et arboribus abundant. Nam ut graminibus ita frugibus roburneis opus est 3: maximeque laudantur, qui sunt feracissimi querneae glandis et iligneae, nec minus cerrea,[*]()tum[*]()et arbuti, ceterorumque pomorum silvestrium, quae diligentius persecuti sumus, cum de cohortalibus subus disputaremus. Nam eadem fere sunt pecudum silvestrium pabula, quae domesticarum.

Contentus tamen non debet esse diligens paterfamilias cibis, quos suapte natura terra gignit, sed temporibus anni, quibus silvae pabulis carent, condita messe clausis succurrere, hordeoque alere, vel adorco farre aut faba, primumque [*]()etiam vinaceis, quicquid denique vilissime constiterit, dare. Idque ut [*]()intelligant ferae praeberi, unam vel alteram domi mansue-factam conveniet immittere, quae pervagata totum vivarium cunctantes ad obiecta cibaria pecudes perducat.

Nec solum istud per hiemis penuriam [*](vacerris materie c: materiae vacerriis SA: variis materie a. ) [*](subministrat a -ant SAc. ) [*](opus est SA: opus habet c: robor est a. ) [*](acerreae SAa: ceree c. ) [*](cum SAac. ) [*](primumque SAa: plurimumque c. ) [*](idque un c: ut SA: itaque ut a. a Book VII. Chapter 9. § C ff. )

Cervus tamen compluribus annis sustineri potest. Nam diu iuvenis possidetur, quod aevi longioris vitam sortitus est. De minoris autem incrementi[*]()animalibus, qualis est lepus, haec praecipimus,[*]()ut in iis vivariis, quae maceria munita sunt, farraginis et olerum, ferae intubi lactucaeque semina parvulis arcolis per diversa spatia factis iniciantur. Itemque Punicum cicer, vel hoc vermiculum,[*]()nec minus hordeum, et cicercula condita ex horreo promantur, et aqua caelesti macerata obiciantur. Nam sicca non nimis ab lepusculis appetuntur.

Haec porro animalia vel similia his, etiam silente me, facile intelligitur, quam non expediat conferre in vivarium, quod vacerris circumdatum est: siquidem propter exiguitatem corporis facile clatris subrepunt, et liberos nactae [*]()egressus fugam moliuntur.