Res Rustica

Columella, Lucius Junius Moderatus

Columella. On agriculture, Volume 1-2. Ash, Harrison Boyd; Foster, Edward Seymour; Heffner, Edward H., editors. Cambridge, MA; London: Harvard University Press; William Heinemann, Ltd., 1941.

Ceterum cibos iuxta parietem conveniet spargi, quoniam fere partes[*]()eae columbarii carent stercore. Commodissima cibaria putantur vicia, vel ervum, tum etiam lenticula, miliumque et lolium, nec minus excreta tritici, et si qua sunt alia legumina, quibus etiam gallinae aluntur. Locus autem subinde convcrri et cmundari debet. Nam quanto est cultior, tanto laetior avis conspici- [*](parietes Ac: paries S: parientes a. ) [*](solem a: solis SA: om. c. ) [*](quiartesaeae S: qui artesae A: quoniam fere partes a: quam fere parietes c. )

v.2.p.364

tur, eaque tam fastidiosa est, ut saepe sedes suas perosa, si detur avolandi potestas, relinquat.[*]()Quod frequenter in his regionibus, ubi liberos habent egressus, accidere solet.

Id ne fiat, vetus est Democriti praeceptum. Genus accipitris tinnunculum [*]()vocant rustici, qui [*]()fere in aedificiis nidos facit. Eius pulli singuli fictilibus ollis conduntur, spirantibusque opercula superponuntur, et gypso lita vasa in angulis columbariis suspenduntur:[*]()quae res avibus amorem loci sic conciliat, ne unquam deserant. Eligendae vero sunt ad educationem neque vetulae, nec nimium novellae,[*]()sed corporis maximi: curandumque, si fieri possit, ut pulli, quemadmodum exclusi sunt, nunquam separentur. Nam fere si sic maritatae [*]()

plures educant fetus. Sin aliter, certe nec alieni generis [*]()coniungantur, ut Alexandrinae et Campanae.[*]()Minus enim impares suas [*]()diligunt, et ideo nec multum ineunt, nec saepius fetant. Plumae color non semper, nec omnibus idem probatus est: atque ideo qui sit optimus, non facile dictu est.

Albus, qui ubique volgo conspicitur, a quibusdam non nimium laudatur; nec tamen vitari debet in his, quae clauso [*]()continentur. Nam in vagis maxime [*](relinquat ac: relinquant SA. ) [*](tinnunculum edd.: titiunculum codd. ) [*](qui add. edd. ) [*](suspenduntur c: superponuntur SAa. ) [*](nec nimium novellae om. SA. ) [*](sic maritate ac: si marite SA. ) [*](alieni generis Sa: aliendi generis A: alienigene c. ) [*](alexandrina campane SA: alexandrine nec campane ac. ) [*](impares suas Ursinus: pares suos codd. ) [*](clauso Aac: cluso S. )

v.2.p.366

est improbandus, quod eum facillime speculatur accipiter. Fecunditas autem, quamvis longe minor sit quam est galliarum, maiorem tamen refert quaestum. Nam et octies anno pullos educat, si est bona matrix; et pretiis eorum dominicam [*]()complent arcam, sicut eximius auctor M. Varro nobis affirmat, qui prodidit etiam illis sevcrioribus temporibus paria singula milibus singulis sestertiorum solita venire.[*]()Nam nostri pudet seaculi, si credere volumus, inveniri qui quaternis milibus nummorum binas aves mercentur.

Quamquam vel hos magis tolerabiles putem, qui oblectamenta deliciarum possidendi habendique causa gravi aere et argento pensent, quam illos qui Ponticum Phasim et Scythica stagna Maeotidis eluant.[*]()Iam nunc Gangeticas et Aegyptias aves temulenter eructant.

Potest[*]()tamen etiam in hoc aviario, sicut dictum est, sagina exerceri. Nam si quae steriles aut sordidi coloris interveniunt, similiter ut gallinae farciuntur. Pulli vero facilius sub matribus pinguescunt, si iam firmis, prius quam subvolent, paucas detrahas pinnas, et obteras crura, ut uno loco quiescant, praebeasquc copiosum cibum [*]()parentibus,[*]()quo et se et eos abundantius alant.

Quidam leviter obligant crura, [*](dominicam SAae: domini edd. ) [*](venire edd.: veniri codd. ) [*](eluant edd.: heluat codd. ) [*](potest ac: pontes SA. ) [*](copiosum cibum ac: copiosus cibum S: copiosus cibus A. ) [*](parentibus A: parientibus Sac. a R.R., 7. 10. b The Rion, flowing into the Black Sea from the east. )

v.2.p.368

quoniam si frangantur, dolorem, et ex eo maciem fieri putant. Sed nihil ista res pinguitudinis efficit. Nam dum vincula exercre conantur, non conquiescunt: et hac quasi exercitatione corpori nihil adiciunt. Fracta crura non plus quam bidui, aut summum tridui dolorem afferunt, et spem tollunt evagandi.

Turturum educatio supervacua est: quoniam id genus 1 in ornithone nec parit nec excludit. Vola-tura ita ut capitur, farturae destinatur: eoque leviore cura, quam ceterae aves saginatur: verum non omnibus temporibus.2 Nam per hiemem, quamvis adhibeatur opera, difficulter crescit,3 et tamen, quia maior est turdi copia, pretium turturum minuitur.

Rursus aestate vel sua sponte, dummodo sit facultas cibi, pinguescit. Nihil enim aliud, quam obicitur esca, sed praecipue milium: nec quia tritico vel aliis frumentis minus crassescat;[*]()verum quod semine huius maxime delectatur.[*]()Hieme tamen offae panis vino madcfactae, sicut etiam palumbos, celerius opimant quam ceteri cibi.

Receptacula non tanquam columbis loculamenta, vel cellulae cavatae efficiuntur,[*]()sed ad lineam mutuli per parietem defixi tegeticulas cannabinas accipiunt, praetentis retibus, quibus prohibeantur volare: quo- [*](id genus ac: ingenuus SA. ) [*](temporibus om. SA. ) [*](crescit SA: gliscit ac. ) [*](crassescat SA: -ant a. ) [*](delectatur SA: -antur ac. ) [*](efficiunt Aac: fiunt S. )

v.2.p.370

niam si id faciant, corpori detrahunt. In his assidue pascuntur milio aut tritico, sed ea semina dari nisi sicca non oportet. Satiatque semodius cibi in diebus singulis vicenos et centenos turtures.

Aqua semper recens et quam mundissima vasculis, qualibus columbis atque gallinis, praebetur; tegeticulaeque emundantur, ne stercus urat pedes, quod tamen et ipsum diligenter reponi debet ad cultus agrorum arborumque, sicut et omnium avium, praeterquam nantium. Huius avis aetas ad saginam non tam vetus est idonea quam novella. Itaque circa messem, cum iam confirmata est pullities, eligitur.

Turdis maior opera et impensa praebetur, qui omni quidem rure, sed salubrius in eo pascuntur, in quo capti sunt. Nam difficulter in aliam regionem transferuntur, quia caveis clausi plurimi despondent: quod faciunt etiam cum eodem momento temporis a rete in aviaria coniecti sunt. Itaque ne id accidat, veterani debent intermisceri, qui ab aucupibus in hunc usum nutriti quasi allectores sint captivorum, maestitiamque eorum mitigent intervolando. Sic enim consuescent et aquam et cibos appetere feri, si mansuetos id facere viderint.

Locum aeque munitum et apricum, quam columbi desiderant: sed in eo transversae perticae perforatis parietibus adversis aptantur, quibus insideant, cum satiati cibo requi-

v.2.p.372

escere volunt. Eae perticae non altius a terra debent sublevari, quam hominis statura patitur, ut a stante contingi possint.

Cibi ponuntur fere partibus his ornithonis, quae super se [*]()perticas non habent, quo mundiores permaneant. Semper autem arida ficus diligenter pinsita et permixta polline praeberi debet,

tam large quidem ut supersit. Hanc quidam mandunt, et ita obiciunt. Sed istud in maiore numero facere vix expedit, quia nec parvo conducuntur qui mandant, et ab his ipsis aliquantum propter iucunditatem consumitur. Multi varietatem ciborum, ne unum fastidiant, praebendam putant; ea est, cum obiciuntur myrti et lentisci semina;

item oleastri et ederaceae baccae,[*]()nec minus arbuti.[*]()Fere enim etiam in agris ab eiusmodi volucribus haec appetuntur, quae in aviariis [*]()quoque desidentium [*]()detergent fastidia, faciuntque avidiorem volaturam, quod maxime expedit. Nam largiore cibo celerius pingue-scit. Semper tamen etiam canaliculi milio repleti apponuntur, quae est firmissima esca. Nam illa quae supra diximus, pulmentariorum vice dantur.

Vasa, quibus recens et munda praebeatur aqua, non dissimilia sint gallinariis. Hae [*]()impensa curaque M. Terentius ternis saepe denariis singulos emptitatos [*]()esse significat avorum [*](se ac: om. SA. ) [*](ederacee bace ac: herecee vace SA. ) [*](arbuti edd.: arbusti codd.' ) [*](in aviariis repetit S. ) [*](desidentium ac: sidentur SA. ) [*](hac ac: hanc SA. ) [*](emptitatos Sa: entitatos A: eptitatos c. a Varro, R.R., III. 2. 15. )

v.2.p.374

temporibus, quibus qui triumphabant populo [*]()dabant epulum. At nunc aetatis nostrae luxuria [*]()cotidiana fecit haec pretia: propter quae ne rusticis quidem contemnendus sit hic reditus. Atque ea genera, quae intra saepta villae cibantur, fere persecuti sumus. Nunc de his dicendum est, quibus etiam exitus ad agrestia pabula dantur.