Res Rustica

Gallinaria constitui debent parte villae, quae hibernum spectat orientem: iuncta sint ea fumo vel culinae, ut ad avem perveniat fumus, qui est huic [*](exclusi ac: excussit: excusi A. ) [*](Rhodiis ac: Hrodiis S: Hordiis A. ) [*](noti ac. ) [*](post optimi add. sunt SA. ) [*](pumiles Ac: pumileas S: humiles a. ) [*](probo tam c: .probatam Sa: -um A. ) [*](ac scripsi: nee codd. ) [*](rixose a: risose c: rixo SA. )

In ea deinde fronte exiguus detur unus omnino aditus mediae cellae; quae ipsa e tribus minima esse debet in altitudinem et quoquoversus pedes septem. In ea singuli[*]()dextro laevoque pariete aditus ad utramque cellam faciendi sunt, iuncti parieti, qui est intrantibus adversus. Huic autem focus applicetur tam longe, ut nec impediat prae-dictos aditus, et ab eo fumus perveniat in utramque cellam: eaeque longitudinis et altitudinis duodenos pedes habeant, nec plus latitudinis quam media.

Sublimitas dividatur tabulatis, quae supra se quaternos, et infra septenos liberos pedes habeant, quoniam ipsa singulos occupant. Utraque tabulata gallinis servire debent, et ea parvis ab oriente singulis illuminari fenestellis, quae et ipsae matutinum exitum praebeant avibus [*]()ad cohortem, nec minus vespertinum introitum. Sed curandum erit, ut semper noctibus claudantur, quo tutius aves maneant. Infra tabulata maiores fenestellae[*]()aperiantur, et eae clatris muniantur, ne possint noxia irrepere animalia: sic tamen, ut illustria sint loca, quo commodius aditet [*]()aviarius, qui [*]()subinde debet speculari aut incubantes aut parturientes fetus.

Nam etiam in iis ipsis locis ita crassos parietes aedificare convenit, [*](orienti Schneider: orientem codd. ) [*](singuli Sac: singula A. ) [*](avibus ac: animos SA. ) [*](fenestellae SAa: fenestrae c, Schneider. ) [*](aditet Schneider: habitet codd. ) [*](qui ac: quia S: qua A. )

Neque enim debent ipsis nidis involare,[*]()

ne dum adsiliunt, pedibus ova confringant. Ascensus deinde avibus ad tabulata per utramque cellam datur iunctis parieti modicis asserculis, qui paulum formatis gradibus asperantur, ne sint advolantibus lubrici. Sed ab cohorte forinsecus praedictis [*]()fenestellis scandulae similiter iniungantur, quibus irrepant aves ad requiem nocturnam. Maxime autem curabimus ut et haec aviaria et cetera, de quibus mox dicturi sumus, intrinsecus et extrinsecus [*]()poliantur opere tectorio, ne [*]()ad [*]()aves feles habeant aut coluber accessum, et aeque noxiae prohibeantur pestes.

Tabulatis insistere dormientem avem non expedit, ne suo laedatur stercore; quod cum pedibus uncis adhaesit, podagram creat. Ea pernicies ut evitetur, perticae dolantur in quadrum, ne teres levitas earum supersilientem volucrem non recipiat. Conquadratae [*](superponant a: -ent SA: -at c. ) [*](qualis c: qualem SA: qualos a. ) [*](vimineis c: -os SAa. ) [*](que SAac. ) [*](inbolare SA. ) [*](praedictis SAac. ) [*](et extrinsecus ac: om. SA. ) [*](ne a: neque SAc. ) [*](ad om. A. )

Haec erit cohortalis officinae dispositio. Ceterum cohors ipsa, per quam vagantur, non tam stercore, quam uligine careat. Nam plurimum refert aquam non esse in ea nisi uno loco, quam bibant, eamque mundissimam: nam stercorosa pituitam concitat. Puram tamen servare non possis, nisi clausam vasis [*]()in hunc usum fabricatis. Sunt autem, qui aut aqua replentur aut cibo plumbei canales, quos magis utiles esse ligneis aut fictilibus [*]()compertum est.

Hi superpositis opereulis clauduntur, et a lateribus super mediam partem altitudinis per spatia palmaria modicis forantur cavis, ita ut avium capita possint admittere. Nam nisi opereulis muniantur, quantulumcunque aquae[*]()vel ciborum inest, pedibus everritur. Sunt qui a superiore parte foramina ipsis opereulis imponant; quod fieri non oportet. Nam [*]()supersiliens avis proluvie ventris cibos et aquam conspurcat.

Cibaria gallinis praebentur optima pinsitum hordeum et vinacea 6 nec minus cicercula, tum etiam milium, aut panicum: sed haec ubi vilitas annonae permittit. Ubi vero ea est carior, excreta tritici minuta commode dantur. Nam per se id frumentum, etiam quibus locis vilissimum est, non utiliter praebetur, quia obest avibus. Potest etiam lolium [*](induuntur a: induunt SAc. ) [*](vasi a: vasis c: basis SA. ) [*](ligneis et (aut A) fictilibus S: ligneos aut fictiles ac. ) [*](aquae om. A. ) [*](quam SA: nam a: tam c. ) [*](vinacia SA: vicia ac. a I.e. chaff. )

nec tantum appetuntur iciunis. Cytisi folia semina-que maxime probantur, et sunt huic generi gratissima: neque est ulla regio, in qua non possit [*]()huius arbusculae copia esse vel maxima. Vinacea quamvis tolerabiliter pascant, dari non debent, nisi quibus anni temporibus avis fetum non edit: nam et partus raros, et ova faciunt exigua.

Sed cum plane post autumnum cessant a fetu, possunt[*]()hoc cibo sustineri. Attamen quaecunque dabitur esca per cohortem vagantibus, die incipiente, et iam in vesperum declinato,[*]()bis dividenda est, ut et mane non protinus a cubili latius evagentur, et ante crepusculum propter cibi spem temporius ad officinam redeant, possitque [*]()numerus capitum saepius recognosci. Nam volatile pecus facile custodiam pastoris decipit.

Siccus etiam pulvis et cinis, ubicunque cohortem porticus vel tectum protegit, iuxta parietes re-ponendus est, ut sit quo aves se perfundant. Nam his rebus plumam pinnasque emundant: si modo credimus Ephesio Heraclito, qui ait sues caeno,

cohortales aves pulvere vel cinere [*]()lavari. Gallina post primam emitti, et ante horam diei undecimam claudi debet: cuius vagae cultus hic, quem diximus, [*](possit ac: possint SA. ) [*](possunt edd: potest SAac. ) [*](declinato SAac: declinante edd. ) [*](possitque ac: possintque SA. ) [*](cinere om. SA. a The well-known Ionian philosopher of the late 6th century B.C. )

Habeat tamen etiam clausa oportet amplum vestibulum, quo prodeat, et ubi apricctur: idque sit retibus munitum, ne [*]()aquila vel accipiter involet. Quas impensas et curas, nisi locis,[*]()quibus harum rerum vigent pretia, non expedit adhiberi. Antiquissima est autem cum in omnibus pecoribus tum in hoc fides pastoris; qui nisi [*]()eam domino servat, nullus ornithonis quaestus vincet [*]()impensas. De tutela satis dictum est: nunc reliquum ordinem prosequemur.