Res Rustica

Sed huius possessionis rara conditio est. Quare mediterraneis locis [*]()maior adhibenda cura est: eaque sic administretur. Herbidus silvestrisque ager planus sublimi clauditur [*]()maceria, cuius tribus lateribus porticus applicantur, et in quarto duae cellae, ut sit altera custodis habitatio, atque altera stabulum pavonum. Sub porticibus deinde per ordinem fiunt arundinea saepta in modum cavearum, quales[*]()columbarii tectis superponuntur. Ea saepta distinguuntur velut clatris intercurrentibus calamis, ita ut ab utroque latere singulos aditus habeant.

Stabulum autem carere debet uligine, cuius in solo per ordinem Aguntur breves paxilli,[*]()eorumque partes summae lingulas edolatas habent, quae transversis foratis perticis inducantur.[*]()Hae porro quadratae perticae, paxillis superponuntur, ut avem recipiant adsilientem. Sed idcirco sunt exemptiles, ut cum res exigit, a paxillis deductae [*]()liberum aditum converrentibus stabulum praebeant.

Hoc genus avium, cum trimatum explevit, optime progenerat. Siquidem tenerior aetas, aut sterilis, aut parum fecunda est. Masculus pavo gallinaceam salacitatem habet, atque ideo quinque feminas desiderat. Nam si unam vel alteram fetam saepius compressit, vix dum concepta in alvo vitiat ova, nec ad partum [*]()sinit perduci: quoniam immatura geni- [*](locis ac: om. SA. ) [*](clauditur a: cluditur SAc. ) [*](quales SA: qualis ac: qualia Schneider. ) [*](paxilli ac: taxilli SA. ) [*](inducantur ac: induantur SA. ) [*](deductae Aac: eductae S. ) [*](ad partum ac; partum A: parte S. )

talibus locis excidunt. Ultima parte hiemis concitantibus libidinem cibis utriusque sexus accendenda venus est. Maxime facit ad hanc rem, si favilla levi torreas fabam, tepidamque des iciunis quinto quoque die. Nec tamen excedas modum sex cyathorum in singulas aves. Haec cibaria non omnibus promiscue [*]()spargenda sunt, sed in singulis saeptis, quae arundinibus contexi oportere proposueram, portione [*]()servata quinque feminarum et unius maris, ponenda sunt cibaria, nec minus aqua, quae sit idonea potui.

Quod ubi factum est, mares sine rixa [*]()diducuntur [*]()in sua quisque saepta cum feminis, et aequaliter universus grex pascitur. Nam etiam in hoc genere pugnaces inveniuntur masculi, qui et a cibo et a coitu prohibent minus validos, nisi sint hac ratione separati. Fere autem locis apricis ineundi cupiditas exercet mares, cum Favonii spirare coeperunt, id est tempus ab idibus Februariis ante Martium mensem.

Signa sunt extimulatae libidinis, cum semetipsum veluti mirantem caudae gemmantibus pinnis protegit: idque cum facit, rotare dicitur. Post admissurae tempus confestim matrices custodiendae sunt, ne alibi quam in stabulo fetus edant: saepiusque digitis loca feminarum tentanda sunt. Nam in promptu gerunt ova, quibus iam partus appropinquat. Itaque includendae sunt incipientes,[*]()

ne extra clausum fetum edant: maximeque temporibus his, quibus parturiunt, pluribus stramentis [*](promiscue a: promisce SA: permixtae c. ) [*](proposueram portione ac: om. SA. ) [*](sine rixa ac: om. SA. ) [*](diducuntur S: deducuntur Aac. ) [*](incipientes SAac: incientes Ursinus, Schneider. )

Nam feminae pavones, quae non incubant, ter anno fere partus edunt: at quae fovent ova, totum tempus fecunditatis aut excludendis aut [*]()etiam educandis pullis consumunt. Primus est partus quinque fere ovorum; secundus quattuor;

tertius aut trium aut duorum. Neque est quod committatur, ut Rhodiae aves pavoninis incubent, quae ne suos quidem fetus commode nutriunt. Sed veteres maximae quaeque gallinae vernaculi generis eligantur: [*]()eaeque novem diebus a primo lunae incremento, novenis ovis incubent, sintque ex his quinque pavonina, cetera gallinacei generis.

Decimo deinceps die omnia gallinacea sub-trahantur, et totidem recentia eiusdem generis supponantur, ut trigesima luna, quae est fere nova, cum pavoninis excludantur. Sed custodis curam [*](excuduntur SAa: exeluduntur c. ) [*](excludendis aut edd.: excudendis aut ac: om. SA. ) [*](eligantur ac: religantur SA. )

Sed, ut dixi, meminerimus cohortales quam maximas ad hanc rem praeparari. Quae si mediocris habitus sunt, non debent amplius quam terna pavonina et sena generis sui fovere. Cum deinde fecerit pullos, ad aliam nutricem gallinacei debebunt transferri, et subinde qui nati fuerint pavonini ad unam congregari, donec quinque et viginti capitum grex efficiatur.

Sed cum [*]()erunt editi pulli, similiter ut gallinacei primo die non moveantur: postero die cum educatrice transferantur in caveam: primisque diebus alantur hordeaceo farre vino resperso, nec minus ex quolibet frumento cocta pulticula, et refrigerata. Post paucos deinde dies huic [*]()cibo adiciendum erit concisum porrum Tarentinum, et caseus mollis vehementer expressus; nam serum nocere pullis manifestum est.