Res Rustica

Ubi vero iam corroborata fuerint,[*]()nihil dubium est, quin caelestibus aquis plurimum iuventus Itaque locis, quibus clementia hiemis permittit, adapertas vites relinquere et tota hieme ablaqueatas habere eas conveniet. De qualitate autem seminum inter auctores non convenit. Alii malleolo [*]()protinus conseri vineam melius existimant, alii viviradice: de qua re quid sentiam, iam superioribus professus sum.

Et nunc tamen hoc adicio, esse quosdam agros, in quibus non aeque bene translata semina quam immota respon- [*](semiplenis ac: semipleni SA. ) [*](nimius ac: seminis A: om. S. ) [*](quare utilius ac: quarum et ilius SA. ) [*](comprehenderint statim ac: om. SA. ) [*](obrui SA: adobrui ac. ) [*](corroborata fuerint Pontedera: corroboraverint ac: comprobaverunt SA. ) [*](malleolo ac: malleoli SA. a ablaqueare is to dig round a plant so as to make a shallow furrow to hold water. b Book III. 14. 2. )

radicem,[*]()formare sic convenit, ut vitis sine pedamine consistat. Hoc autem protinus effici non potest. Nam nisi adminiculum tenerae viti [*]()atque infirmae [*]()contribueris, prorepens pampinus terrae se applicabit.[*]()Itaque posito semini arundo adnectitur, quae velut infantiam eius tueatur atque educet, producatque in tantam staturam, quantam permittit agricola. Ea porro non debet esse sublimis: nam usque in sesqui-

pedem coercenda est. Cum deinde robur accipit, et iam sine adiumento consistere valet, aut capitis aut bracchiorum incrementis adolescit. Nam duae species huius quoque culturae sunt. Alii capitatas vineas, alii bracchiatas magis probant. Quibus cordi est in bracchia vitem componere, convenit a summa parte, qua decisa novella vitis est, quicquid iuxta cicatricem citaverit, conservari, et in quattuor bracchia pedalis mensurae dividere, ita ut omnem partem caeli [*]()

singula aspiciant.. Sed haec bracchia non statim primo anno tam procera submittuntur, ne oneretur exilitas vitis; sed compluribus putationibus in praedictam mensuram educuntur. Deinde ex bracchiis quasi quaedam cornua prominentia relinqui oportet, [*](post explorandum esse add. versibus aliter SA. ) [*](viviradicem ac: viridem SA. ) [*](vite add. edd. ) [*](infirmae ac: infirmum SA. ) [*](applicabit ac: adplicavit SA. ) [*](celi ac: cesi SA. a Verg. Georg. I. 53. b Not, however, pointing straight upwards. )

Putationis autem ratio eadem [*]()est, quae in iugatis vitibus: uno tamen differt, quod pro materiis longioribus pollices quaternum aut quinum gemmarum relinquuntur: pro custodibus autem bigemmes reseces fiunt. In ea deinde vinea quam capitatam diximus, iuxta ipsam matrem usque ad corpus sarmentum [*]()detrahitur, una aut altera tantummodo gemma relicta, quae ipsi trunco adhaeret.

Hoc autem riguis aut pinguissimis locis fieri tuto potest, cum vires terrae et fructum et materias valent praebere. Maxime autem aratris excolunt,[*]()qui sic formatas vineas habent, eamque rationem sequuntur detrahendi vitibus bracchia, quod ipsa capita sine ulla extantia neque aratro neque bubus obnoxia sunt. Nam in bracchiatis plerumque fit, ut aut crure aut cornibus boum ramuli vitium defringantur, saepe etiam stiva, dum sedulus arator vomere perstringere ordinem, et quam proximam partem vitium excolere studet.

Atque haec quidem cultura vel bracchiatis vel capi-tatis antequam gemment, adhibetur. Cum deinde germinaverint, fossor insequitur, ac bidentibus eas partes subigit, quas bubulcus non potuit pertingere. Mox ubi materias vitis exigit, insequitur pampinator et supervacuos deterget fructuososque palmites sub- [*](eadem ac: nam eodem SA. ) [*](sarmentum ac: lumbrae A: inmte (?) S. ) [*](excolunt ac: excoli S: excolis A. a Cf. Book IV. 21. 3. b I.e. sideways. )

Pampinandi autem modus is erit, ut opacis locis humidisque et frigidis aestate vitis nudetur, foliaque palmitibus detrahantur,[*]()ut maturitatem fructus capere possit, et ne situ putrescat: locis autem siccis calidisque et apricis e contrario palmitibus uvae contegantur; et si parum pampinosa vitis est, advectis frondibus et interdum stramentis fructus muniatur.

M. quidem Columella patruus meus, vir illustribus disciplinis eruditus, ac diligentissimus agricola Baeticae provinciae, sub ortu Caniculae palmeis tegetibus vineas adumbrabat, quoniam plerumque dicti sideris tempore quaedam partes eius regionis sic infestantur Euro, quem incolae Vulturnum appellant, ut nisi teguminibus vites opacentur, velut halitu flammeo fructus uratur. Atque haec capitatae bracchiataeque vitis cultura est. Nam illa, quae uni iugo superponitur, aut quae materiis [*]()submissis arundinum statuminibus per orbem connectitur, fere eandem curam exigit, quam iugata.

Non nullos tamen in vineis characatis [*](prorepant SAac: properent edd. ) [*](excolendam SAac. ) [*](detrahantur c: detrahuntur SAa. ) [*](materiis ac:. materies SA. )

Superest reliqua illa cultura prostratae vineae, quae nisi violentissimo caeli statu suscipi non debet. Nam et difficilem laborem colonis exhibet, nec unquam generosi saporis vinum praebet. Atque ubi regionis conditio solam eam culturam recipit,[*]()bipedaneis scrobibus malleolus deponitur. Qui cum egerminavit, ad unam materiam revocatur: eaque primo anno compescitur [*]()in duas gemmas: sequente deinde, cum palmites profudit, unus [*]()submittitur, ceteri decutiuntur. At ille qui submissus est, cum [*](elusymnaci a: eluenaci c: et luennaci SA. ) [*](ad ac: om. SA. ) [*](andooccos SA: candos (corr. ocros) c: candos occos a. ) [*](plus alimenti terram ac i eius alimenta tciri SA. ) [*](recipit ac: recepit SA. ) [*](compescitur edd.: conspicitur SAac. ) [*](post unus add. cum SA. )

Nec magna est putationis differentia cubantis et stantis rectae vineae: nisi quod iacenti viti breviores materiae submitti debent, reseces quoque angustius in modum furunculorum relinqui. Sed [*]()post putationem, quam utique autumno in eiusmodi vinea fieri oportet, vitis tota deflectitur [*]()in alterum interordinium: atque ita pars ea quae fuerat occupata vel foditur vel aratur, et cum exculta [*]()est, eandem vitem recipit, ut altera quoque pars excoli possit.

De pampinatione talis vineae parum inter auctores convenit. Alii negant [*]()esse nudandam vitem, quo melius contra iniuriam ventorum ferarumque [*]()fructum abscondat: aliis placet parcius pampinari, ut et vitis non in totum supervacuis frondibus oneretur, et tamen fructum vestire aut protegere possit: quae ratio mihi quoque commodior videtur.

Sed iam de vineis satis diximus. Nunc de arboribus praecipiendum est. Qui volet frequens et dispositum arbustum paribus spatiis fructuosumque habere, operam dabit, ne emortuis arboribus rarescat ac primam quamque senio aut tempestate afflictam submoveat, et in vicem novellam sobolem substituat. Id autem facile consequi poterit, si ulmorum semi- [*](relinqui sed edd.: relictis et SA: relictis sed a: relinqui relictis c. ) [*](deflectatur ac: deplectitur SA. ) [*](exculta ac: excuncta SA. ) [*](negant ac: negent SA. ) [*]( -quo ac: quo SA. a I.e. for supporting vines. )

Ulmorum duo esse genera convenit. Gallicum et vernaculum: illud Atinia, hoc nostras dicitur. Atiniam ulmum Tremellius Scrofa non ferre sameram, quod est semen eius arboris, falso est opinatus. Nam rariorem sine [*]()dubio creat, et idcirco plerisque et sterilis videtur, seminibus inter frondem, quam prima germinatione edit, latentibus. Itaque nemo iam serit ex samera, sed ex sobolibus.

Est autem ulmus longe laetior et procerior, quam nostra,[*]()frondemque iucundiorem bubus praebet: [*]()qua [*]()cum assidue pecus paveris, et postea generis alterius frondem dare institueris, fastidium bubus afferes.[*]()Itaque si fieri poterit, totum agrum genere uno Atiniae ulmi conseremus: