Res Rustica

Columella, Lucius Junius Moderatus

Columella. On agriculture, Volume 1-2. Ash, Harrison Boyd; Foster, Edward Seymour; Heffner, Edward H., editors. Cambridge, MA; London: Harvard University Press; William Heinemann, Ltd., 1941.

In omni genere impensarum, sicut ait Graecinus, plerique nova opera fortius auspicantur quam tuentur perfecta. Quidam, inquit, ab inchoato domos exstruunt, nec peraedificatis cultum adhibent. Nonnulli strenue fabricant navigia, nec consummata perinde instruunt armamentis ministrisque. Quosdam emacitas in armentis, quosdam exercet in

comparandis mancipiis:de tuendis [*]()nulla cura [*](radicentur Sobel: radicantur vulgo: redigentur SAac: redigantur M. ) [*](anigitur S: an igitur AacM. ) [*](sic Schn.: mancipi isdem tuendis S: m. de emptuendis A: m. intuendis a: mancipiis: sed iisdem tuendis cM, plerique edd. a I.e., whether the plant dies, or lives as an inferior vine. )

v.1.p.360

tangit. Multi etiam beneficia quae in amicos contulerunt, levitate destruunt. Ac ne ista, Silvine, miremur, liberos suos nonnulli nuptiis votisque quaesitos avare nutriunt, nec disciplinis aut ceteris corporis excolunt instrumentis. Quid his colligitur? Scilicet plerumque simili genere peccari etiam ab agricolis, qui pulcherrime positas vineas, antequam pubescant, variis ex causis destituunt:

alii sumptum annuum refugientes, et hunc primum reditum certissimum existimantes, impendere nihil; quasi plane fuerit necesse vineas facere, quas mox avaritia desererent. Nonnulli magna potius quam culta vineta possidere pulchrum esse ducunt.[*]()Cognovi iam plurimos, qui persuasum haberent agrum bonis ac malis rationibus colendum.

At ego, cum omne genus ruris, nisi diligenti [*]()cura sciteque exerceatur, fructuosum [*]()esse non posse iudicem, tum vel maxime vineas. Res enim est tenera, infirma, iniuriae maxime impatiens, quae plerumque nimia laboret [*]()ubertate; consumitur enim, si modum non adhibeas,[*]()fecunditate sua. Cum tamen aliquatenus se confirmavit et veluti iuvenile robur accepit, neglegentiam sustinet.

Novella vero, dum adolescit, nisi omnia iusta perceperit, ad ultimam redigitur [*]()maciem, et sic intabescit ut nullis deinceps impensis recreari possit. Igitur [*](dicunt SAcM. ) [*](diligentia SA. ) [*](fructui SAa, vett. edd. ) [*](nimio (enimio a) labore et acM: nimio labore et ubertate consumitur peritque vulgo ante Schn. ) [*](habeas SAa. ) [*](reducitur acM. )

v.1.p.362

summa cura ponenda sunt quasi fundamenta, et ut membra infantium a primo statim die consitionis formanda; quod nisi fecerimus, omnis impensa in cassum reddat, nec praetermissa cuiusque rei tempestivitas revocari queat. Experto mihi crede, Silvine, bene positam vineam bonique generis et bono cultore numquam non cum magno faenore gratiam reddidisse.

Idque non solum ratione sed etiam exemplo nobis idem Graecinus declarat eo libro, quem de vineis scripsit,[*]()cum refert ex patre, suo saepe se audire solitum, Paridium quendam Veterensem vicinum suum duas filias et vineis consitum habuisse fundum; cuius partem tertiam nubenti maiori filiae dedisse in dotem, ac nihilo minus aeque magnos fructus ex duabus partibus eiusdem fundi percipere solitum; minorem deinde filiam nuptum collocasse in dimidia parte reliqui agri, nec sic ex pristino reditu detraxisse. Quod quid convincit? Melius [*]()scilicet postea cultam esse tertiam illam fundi partem quam antea universam.[*]()