Res Rustica

Huius traducis si non est facultas, tum detractum viti quam recentissimum eligitur sarmentum, et leviter circumrasum, ut cortex tantum detrahatur, aptatur [*]()foramini, atque ita luto circumlinitur [*](motus om. SA, vett. edd. ) [*](ordinandus SA. ) [*](summittuntur S i summittur A: summitur a: sumitur c, edd. ante Gesn.: submittitur M, Gesn., Schn. ) [*](insitis om. vett. edd., Schn. ) [*](ducit S: duci A. ) [*](Ita SAacM, Sobel: In illa autem, quae fit vulgo. ) [*](oportet post fruct. add. vulgo; om. SAacM. ) [*](putatior SA, Sobel. ) [*](artatur SA. a Cf. Pliny, N.H. XVII. 116; Palladius, III. 17. 7. )

Sed aliud est ferramentum quo priores vitem perforabant, aliud quod ipse usu nunc magis aptum comperi. Nam antiqua terebra, quam solam veteres agricolae noverant, scobem faciebat perurebatque eam partem quam perforaverat. Deusta porro raro revirescebat, vel cum priore coalescebat,[*]()et insitus [*]()surculus comprehendebat. Tum etiam scobis numquam sic eximebatur ut non inhaereret foramini; ea porro interventu suo prohibebat corpus surculi corpori vitis applicari.

Nos terebram, quam Gallicam dicimus, ad hanc insitionem commenti longe habiliorem utilioremque comperimus. Nam sic excavat truncum ne foramen inurat, quippe non scobem sed ramenta [*]()facit; quibus exemptis plaga levis relinquitur, quae facilius omni parte sedentem surculum contingat, nulla interveniente lanugine quam excitabat antiqua terebra.

Igitur secundum vernum aequinoctium perfectam vitium insitionem habeto, locisque aridis et siccis nigram vitem inserito, humidis albam.Neque est ulla eius propagandi [*](alieni generis viti (vitis c) cM, Ald., Gesn.: alie in genere vitis a: alienigenis surculis Schn.: vitis ut viti] vitis ultratus surculus SA. )[*](non om. SA. )[*](qua SAa: qui (a om.) cM. )[*](Deusta coalescebat] sic edd.: deusta (devineta S, de vineta A) porro cum prore (rore S, parte a) convalescebat SAa. Post scobem habent faciebat raro revirescebat et perurebat eam partem quam perforaverat deusta. Porro et insitus surculus comprehendebat cM. )[*](coalesc, in eaque (duo verba om. codd.) nec (et codd.) insitus vulgo. )[*](ramenta edd.: rasamenta acM: tramenta SA. )

Quoniam constituendis 4 colendisque vineis, quae videbantur utiliter praecipi posse, disseruimus, pedaminum iugorumque et viminum prospiciendorum tradenda ratio est. Haec enim quasi quaedam dotes vineis ante praeparantur. Quibus si deficitur agricola, causam faciendi vineta non habet, cum omnia, quae sunt necessaria, extra fundum quaerenda sint; nec emptionis tantum, sicut ait Atticus, pretium onerat vilici 5 rationem, sed est etiam comparatio molestissima.

Convehenda sunt enim tempore iniquissimo hiberno. [*]()Quare salices viminales atque harundineta vulgaresque silvae, vel consulto consitae castaneis, prius faciendae [*]()sunt. Salicum viminalium [*]()Atticus putat singula iugera sufficere posse [*]()quinis et vicenis iugeribus ligandae vineae, [*](insita SAa. ) [*](contegere M, edd. ante Schn. ) [*](competit cM. ) [*](constituendisque, deinde colendisque om. SAa. ) [*](vilici Sobel: vitici S: vici Aa: rustici cM: vitis edd. ) [*](hiberni SAacM. ) [*](facienda Ac, edd. ) [*](Salicum viminalium Schn.: licet viminalibus S, vett. edd.: licet ut (in M, ut in c) viminalibus Aa: Viminalium (Salicum om.) ut (om. codd.) Atticus vulgo. ) [*](posse SAacM, vett. edd.: possunt vulgo. )